Wybory prezydenckie w Polsce w 2025 roku przyniosły zwycięstwo Karolowi Nawrockiemu, który w swojej kampanii wyborczej obiecywał znaczące zmiany w systemie podatkowym. Analiza przeprowadzona przez Centrum Analiz Ekonomicznych (CenEA) pozwala ocenić potencjalne skutki tych propozycji dla różnych grup społecznych oraz dla budżetu państwa.
- Jakie są propozycje podatkowe prezydenta Karola Nawrockiego?
- Jakie koszty dla budżetu państwa?
- Jakie korzyści dla gospodarstw domowych?
- Porównanie z alternatywnymi rozwiązaniami
- Propozycje podatkowe Nawrockiego: Potencjalne wyzwania i kontrowersje
Karol Nawrocki został nowym prezydentem Polski, zastępując w tej roli Andrzeja Dudę. W drugiej turze wyborów pokonał Rafała Trzaskowskiego, zdobywając 10 606 877 głosów, co przełożyło się na 50,89 proc. poparcia. Teraz, po kampanii, nadszedł czas realizacji przedwyborczych obietnic. Jednym z kluczowych obszarów, które zapowiedział zmienić, jest system podatkowy. Nowy prezydent chce ulżyć finansowo polskim rodzinom i przedsiębiorcom. Proponuje m.in. podniesienie progu podatkowego, zwolnienie z PIT rodzin z dziećmi oraz rozszerzenie ulg prorodzinnych. Co te zmiany oznaczają dla Twojego portfela? Sprawdź, kto zyska najwięcej, a kto może poczuć się pominięty.
Jakie są propozycje podatkowe prezydenta Karola Nawrockiego?
Prezydent Karol Nawrocki przedstawił szereg propozycji mających na celu ulgę podatkową dla rodzin oraz przedsiębiorców. W programie wyborczym na stronie internetowej (https://karolnawrocki2025.pl/program/), Nawrocki przedstawia następujące propozycje w tym zakresie, określając je mianem „podatkowego kontraktu”:
- „Podwyższenie II progu podatkowego – podwyższenie drugiego progu do 140 000 zł.”
- „PIT 0% dla rodzin, które mają dwoje lub więcej dzieci - zwolnienie z podatku dochodowego do 140 tysięcy zł dochodu rocznie dla każdego rodzica wychowującego co najmniej 2 dzieci (małoletnich, niepełnosprawnych lub uczących się do 25. roku życia).”
- „Korzyści z ulg prorodzinnych dla przedsiębiorców – ulgi podatkowe obejmą także przedsiębiorców rozliczających się podatkiem liniowym (19%) oraz ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.”
Centrum Analiz Ekonomicznych (CenEA) przeprowadziło mikrosymulację opartą na danych z Badania Budżetów Gospodarstw Domowych (BBGD) z 2023 roku, aby ocenić wpływ propozycji prezydenta Nawrockiego na gospodarstwa domowe oraz finanse publiczne.
Jakie koszty dla budżetu państwa?
System „Nawrocki: PIT”: pełen pakiet podatkowy z deklaracji programowej Karola Nawrockiego: podniesienie progu podatkowego do 140 000 zł, poszerzenie dostępu do ulg prorodzinnych dla przedsiębiorców* i zwolnienie przychodów rodzin z 2+ dzieci z obciążeń podatkowych (do limitu 140 tys. zł rocznie) - roczny koszt reformy dla sektora finansów publicznych (w 2025 roku): 19,1 mld zł.
System „Nawrocki: PIT-dzieci”: propozycje z pakietu podatkowego z deklaracji programowej Karola Nawrockiego odnoszące się do rodzin z dziećmi: rozszerzenie dostępu do ulg prorodzinnych dla przedsiębiorców i zwolnienie dochodów rodzin z 2+ dzieci z obciążeń podatkowych (do limitu 140 tys. zł rocznie) - roczny koszt reformy dla sektora finansów publicznych (w 2025 roku): 15,9 mld zł.
Łączne koszty rozwiązań proponowanych przez Karola Nawrockiego w obszarze podatku dochodowego wynoszą 19,1 mld zł rocznie, z czego 15,9 mld zł to koszty zwolnienia z podatków rodzin z dwójką i więcej dzieci (do limitu przychodów wynoszącego 140 tys. zł rocznie) i rozszerzenie dostępu do ulgi prorodzinnej.
Jakie korzyści dla gospodarstw domowych?
Analiza wskazuje, że największe korzyści z proponowanych przez Karola Nawrockiego zmian podatkowych odniosłyby gospodarstwa domowe z dziećmi, zwłaszcza te o średnich i wyższych dochodach, tj.:
- Przeciętne korzyści gospodarstw z najwyższej grupy dochodowej wyniosą 580 zł miesięcznie, a tych z najniższych 10% populacji jedynie niecałe 2 zł miesięcznie.
- Z całkowitych kosztów dla sektora finansów publicznych z pełnego pakietu modelowanych rozwiązań (19,1 mld zł rocznie) aż 12 mld zł trafiłoby do najbogatszych 20% populacji, a jedynie 150 mln zł do najbiedniejszych 20%.
- Na rozwiązaniach zyskają głównie rodziny w wieku produkcyjnym; tylko nieliczne osoby samotne i małżeństwa w wieku 60/65+ skorzystają na proponowanych zmianach podatkowych.
"Program podatkowy Karola Nawrockiego jest wyraźnie skierowany do osób najbogatszych: przeciętne korzyści gospodarstw należących do najbogatszych 10% populacji to ok. 580 zł miesięcznie, podczas gdy najbiedniejsze 10% właściwie nie odczułoby tych zmian w swoich portfelach. Zadziwiające jest, iż korzyści wynikające z programu podatkowego Karola Nawrockiego zupełnie pomijają gospodarstwa emerytów i rencistów, o których głosy kandydat ten wydaje się silnie zabiegać" - zauważają autorzy analizy.
Porównanie z alternatywnymi rozwiązaniami
CenEA porównało propozycje prezydenta Nawrockiego z alternatywnym scenariuszem polegającym na podniesieniu ulgi podatkowej na dzieci. W tym przypadku:
- Koszt dla budżetu: również około 15,9 miliarda złotych rocznie.
- Korzyści dla gospodarstw domowych: bardziej równomiernie rozłożone wśród rodzin z dziećmi, niezależnie od ich dochodów.
To rozwiązanie mogłoby zatem przynieść większe wsparcie dla rodzin o niższych dochodach, w przeciwieństwie do propozycji prezydenta Nawrockiego, które faworyzują rodziny z wyższymi dochodami. "Podniesienie wysokości ulgi podatkowej na dzieci z kolei przynosi znacząco wyższe korzyści rodzinom o niskich dochodach i w środku rozkładu dochodów; dotyczy to w szczególności rodzin z 3+ dzieci" - piszą eksperci CenEA.
Propozycje podatkowe Nawrockiego: Potencjalne wyzwania i kontrowersje
Propozycje prezydenta Nawrockiego, choć korzystne dla wielu rodzin, budzą również pewne obawy:
- wzrost nierówności dochodowych: skupienie ulg na rodzinach z dziećmi o wyższych dochodach może pogłębić istniejące nierówności;
- obciążenie budżetu państwa: znaczące koszty reform mogą wpłynąć na stabilność finansów publicznych, zwłaszcza w kontekście innych wydatków, takich jak obrona narodowa czy inwestycje infrastrukturalne;
- brak wsparcia dla gospodarstw bez dzieci: pominięcie tej grupy może prowadzić do poczucia niesprawiedliwości i braku solidarności społecznej.
A zatem reformy podatkowe proponowane przez prezydenta Karola Nawrockiego mają na celu wsparcie rodzin z dziećmi oraz przedsiębiorców. Analiza CenEA wskazuje, że choć propozycje te przyniosłyby znaczące korzyści dla wielu gospodarstw domowych, szczególnie tych o wyższych dochodach, wiążą się również z istotnymi kosztami dla budżetu państwa i potencjalnym wzrostem nierówności dochodowych.
Wprowadzenie takich zmian wymagałoby starannego rozważenia ich długoterminowych skutków oraz ewentualnego wprowadzenia mechanizmów kompensacyjnych dla grup, które mogłyby na nich stracić.