Kiedy można wnieść protest wyborczy?
Protest wyborczy może zostać wniesiony albo przeciwko ważności wyborów albo ważności wyborów w danym okręgu albo przeciwko wyborowi określonej osoby.
Przyczyną wniesienia protestu jest podejrzenie popełnienia przestępstwa przeciwko wyborom lub naruszenia przepisów dotyczących głosowania zawartych w kodeksie wyborczym.
Protest wyborczy może zostać wniesiony przez wyborcę, którego nazwisko w dniu wyborów było umieszczone w spisie wyborców, przewodniczącego właściwej komisji wyborczej i pełnomocnikowi wyborczemu.
Zobacz również: Kampania wyborcza w radiu i telewizji
Przestępstwa przeciwko wyborom
Kodeks karny, w rozdziale XXXI, zawiera katalog przestępstw przeciwko wyborom i referendum. Wśród tych, które mogą mieć wpływ na przebieg głosowania, a więc są podstawą do wniesienia protestu wyborczego, możemy wyróżnić:
- przeszkadzanie w swobodnym głosowaniu lub obliczaniu głosów (przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem);
- wywieranie wpływu, przez nadużycie stosunku zależności, na sposób głosowania określonej osoby;
- przyjęcie korzyści majątkowej lub osobistej za głosowanie w określony sposób.
Gdzie i w jakim terminie wnosi się protest?
Protest przeciwko ważności wyborów parlamentarnych wnosi się do Sądu Najwyższego w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez Państwową Komisję Wyborczą. Przekroczenie terminu powoduje utratę prawa do wniesienia protestu. Termin 7-dniowy jest nieprzywracany (nie można złożyć wniosku o przywrócenie terminu).
Termin zostanie uznany za zachowany, jeśli protest nadamy w tym terminie w polskiej placówce pocztowej.
Jeżeli przebywamy na statku, protest należy przekazać w wyżej wskazanym terminie kapitanowi statku, a jeśli znajdujemy się za granicą – konsulowi. W takim przypadku należy jednak ustanowić w kraju swojego pełnomocnika.
Protest powinien zawierać zarzuty (popełnienie przestępstwa, które miało wpływ na głosowanie lub wskazanie, jakie przepisy dotyczące głosowania zawarte w kodeksie wyborczym zostały naruszone) oraz dowody, na których się je opiera.
Rozpatrzenie protestu
Sąd Najwyższy rozpatruje protest w składzie 3 sędziów i wydaje opinię w tej sprawie. W postępowaniu uczestniczą: wnoszący protest, przewodniczący właściwej komisji wyborczej i Prokurator Generalny.
Zobacz również serwis: Wybory parlamentarne 2011
Ważność wyborów
Na podstawie sprawozdania z wyborów oraz wszystkich opinii wydanych w wyniku rozpoznania protestów, Sąd Najwyższy rozstrzyga o ważności wyborów parlamentarnych.
Jeżeli nie wykazano żadnych nieprawidłowości, wówczas Sąd Najwyższy wydaje uchwałę o ważności wyborów. Gdyby okazało się jednak, że wybory są nieważne (czy to w całości czy też w stosunku do określonego posła), stwierdza się wygaśnięcie mandatów i postanawia o ponownym przeprowadzeniu wyborów lub podjęciu niektórych czynności wyborczych.