Wypiłeś? To nie pojedziesz!”. Ci, którzy stracili prawo jazdy za kierowanie na „podwójnym gazie”, mogą ubiegać się o jego zwrot. Za zgodą sądu mogą wtedy prowadzić wyłącznie pojazdy z blokadą alkoholową, uniemożliwiającą jazdę po alkoholu. Według RPO ten nowy przepis stosowany jest za rzadko, gdyż mało kto o nim wie. O szersze rozpowszechnienie wiedzy o przepisie Adam Bodnar wystąpił do Ministra Sprawiedliwości
Cofnięcie prawa jazdy
Kierowanie pojazdem pod wpływem alkoholu jest albo przestępstwem, albo wykroczeniem - w zależności od poziomu alkoholu u prowadzącego. Uznanie tego przez sąd każdorazowo oznacza jednak zastosowanie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów. Po takim orzeczeniu starosta cofa danej osobie prawo jazdy.
Wnioski wpływające do Biura RPO świadczą o niskim poziomie wiedzy co do możliwości ubiegania się o przedterminowy zwrot prawa jazdy. Nowelizacją z 20 marca 2015 r. do Kodeksu karnego wykonawczego wprowadzono bowiem możliwość zmiany sposobu wykonywania środka karnego polegającego na zakazie prowadzenia pojazdów. Zgodnie z art. 182a § 1 Kkw środek taki przybiera formę zakazu prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową.
Jak działa alkoblokada?
Urządzenie takie wymusza badanie trzeźwości kierowcy i nie pozwala na uruchomienie silnika przy przekroczonym dopuszczalnym progu zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu.
Sąd może orzec taką zmianę, jeżeli zakaz prowadzenia pojazdów był wykonywany co najmniej przez połowę jego orzeczonego wymiaru (w przypadku zakazu dożywotniego - co najmniej przez 10 lat). Warunkiem jest ponadto uznanie, że postawa, właściwości i warunki osobiste sprawcy i jego zachowanie podczas wykonywania pierwotnego środka karnego uzasadniają przekonanie, że prowadzenie przezeń pojazdu z blokadą nie zagraża bezpieczeństwu. W razie uwzględnienia przez sąd wniosku skazanego, starosta zwraca prawo jazdy.
Zmianę taką sąd może uchylić, jeżeli dana osoba rażąco naruszyła bezpieczeństwo ruchu, np. popełniła przestępstwo przeciw bezpieczeństwu w komunikacji.
Inicjatywa RPO
Możliwość wynikająca z art. 182a § 1 Kkw jest szczególnie ważna w sytuacjach, gdy samochód jest środkiem utrzymania lub jedyną możliwością transportu. Adam Bodnar podkreśla, że artykuł ten realizuje jedną z fundamentalnych zasad prawa karnego wykonawczego, jaką jest modyfikowanie kar i środków karnych w postępowaniu wykonawczym. Jednak wiedza o tym przepisie osób uprawnionych do ubiegania się o przedterminowy zwrot prawa jazdy jest zbyt niska - nikt ich o tym nie informuje.
Dlatego rzecznik wystąpił do ministra Zbigniewa Ziobry o działania w celu rozpowszechnienie wiedzy o takiej możliwości. Poprosił także o przekazanie statystyk korzystania z art. 182a.