W przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy sobota jest zazwyczaj dniem wolnym wynikającym z rozkładu czasu pracy. Stąd też pracownik nie świadczy pracy w tym dniu. W praktyce zachodzą jednak pewne sytuacje, które powodują konieczność świadczenia pracy także w sobotę. Praca w tym dniu jest bowiem dopuszczalna. Nakłada na pracodawcę obowiązek zapewnienia odpowiedniej rekompensaty z tego tytułu.
Zobacz również: Jaka jest wysokość dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych?
NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!
Dodatek za pracę w sobotę
Zgodnie z aktualnym stanem prawnym nie ma możliwości, by pracodawca wypłacił pracownikowi dodatkowe wynagrodzenie za pracę w sobotę (dodatek).
Rekompensata za prace w sobotę, co do zasady nie może mieć formy wynagrodzenia pieniężnego.
Pracodawca nie ma w tym zakresie możliwości wyboru sposobu rekompensaty za dodatkowo świadczoną pracę. W sytuacji gdy zatrudniony świadczy pracę w celu prowadzenia akcji ratowniczej dla ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii lub też ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy w dniu wolnym od pracy ze względu na rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, przysługuje mu dodatkowy dzień wolny. Termin jego udzielenia ustalany jest pomiędzy stronami stosunku pracy. Ważne, by dodatkowy dzień wolny udzielony został do końca okresu rozliczeniowego.
Polecamy: Kodeks pracy 2019. Praktyczny komentarz z przykładami + e-book „Zmiany w prawie pracy 2018/2019”
Dodatkowy dzień wolny
Warto podkreślić, że prawo do dodatkowego dnia wolnego przysługuje niezależnie od ilości godzin pracy w dniu wolnym. Stąd nawet jeśli pracownik wykonywał pracę krótko, np. przez 2 godziny, może domagać się dodatkowego pełnego dnia wolnego. Resort pracy stanął na stanowisku, że jedynie udzielenie innego dnia wolnego od pracy zapewnia pracownikowi odpowiednią liczbę dni wolnych od pracy (w odniesieniu do całego roku kalendarzowego) wynikającą z art. 147 Kodeksu pracy.
Natomiast nieudzielenie dodatkowego dnia wolnego za pracę świadczoną w sobotę jest przewidzianym w kodeksie pracy wykroczeniem. Ustawodawca przewiduje nałożenie na pracodawcę, który narusza prawa pracownika, kary grzywny.
Polecamy serwis: Praca
Dodatkowe wynagrodzenie za pracę
Warto podkreślić, że zarówno wielu pracodawców jak i pracowników preferuje pieniężny sposób rozliczenia, tj. dodatek do wynagrodzenia.
Prawo do dodatkowego wynagrodzenia za pracę w dniu wolnym nabywane jest jedynie wyjątkowo.
Następuje to w sytuacji, gdy pracodawca, z przyczyn od siebie niezależnych nie ma możliwości, by udzielić zatrudnionemu dodatkowego dnia wolnego. Może to być spowodowane np. przebywaniem przez pracownika na zwolnieniu lekarskim bądź świadczeniem pracy w dniu wolnym, w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego. W takich sytuacjach pracownikowi przysługuje prawo do dodatku w wysokości 100% wynagrodzenia. Jeśli praca w dniu wolnym (np. w sobotę) przekracza normę czasu pracy, to wynagrodzenie pracownika wzrasta o kolejne 50% (dotyczy to nadgodzin wypracowanych w dniu wolnym od pracy). Pogląd taki wywieść należy z orzecznictwa SN (m.in.: z wyroku z dnia 29 stycznia 2008 r.,I PK 196/07). Zgodnie z nim praca w sobotę, która stanowi dzień wolny od pracy wynikający z pięciodniowego tygodnia pracy (art. 129 § 1 k.p.), świadczona w godzinach nadliczbowych, uprawnia do dodatku w wysokości 50% wynagrodzenia (art. 1511 § 1 pkt 2 k.p.).
Stąd też jeśli pracownik świadczy pracę w „wolną sobotę”, wówczas pracodawca ma obowiązek:
- Wypłaty wynagrodzenia (wg normalnej stawki za każdą godzinę pracy w tym dniu),
- Udzielenia dodatkowego dnia wolnego (np. w poniedziałek następujący po wskazanej sobocie) – za ten dzień wolny pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie,
- Wypłaty dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych (tylko w sytuacji, gdy w sobotę pracownik świadczy pracę ponad dobową normę wymiaru czasu pracy).
Redakcja poleca: Kodeks pracy 2018. Praktyczny komentarz z przykładami - pakiet (książka + pdf)
Zasady rekompensowania dodatkowej pracy
W związku z powyższym do Ministra Pracy i Polityki Społecznej skierowana została interpelacja, postulująca zmiany we wskazanym zakresie. Ministerstwo Pracy przyznało, że pracuje nad ujednoliceniem zasad rekompensowania pracy w niedziele, święta i dni wolne od pracy wynikające z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy. Resort chce wprowadzić takie rozwiązania, które będą do zaakceptowania zarówno dla związków zawodowych, jak i pracodawców.
Źródło: sejm.gov.pl
Zadaj pytanie na: Forum
Dodatkowe dni wolne w 2014 roku
Warto także przypomnieć, że zgodnie z wyrokiem TK z dnia 2 października 2012 roku, o sygnaturze akt K 27/11 oraz z art. 130 kodeksu pracy za święto przypadające w sobotę, która zgodnie z rozkładem czasu pracy jest dniem wolnym, pracownikowi przysługuje dodatkowy dzień wolny. Z taką sytuacją będziemy mieć do czynienia w 2014 roku dwa razy: 3 maja i 1 listopada.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141).
Wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 października 2012 roku, (sygnatura akt K 27/11).
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2008 r., (sygnatura akt I PK 196/07).