W pierwszym roku obowiązywania przepisów gwarantujących minimalną stawkę godzinową dla zleceniobiorców, inspektorzy pracy przeprowadzili 19,5 tysiąca kontroli dotyczących przestrzegania obowiązku wypłacania takiego wynagrodzenia. Nieprawidłowości w stosowaniu przepisów dotyczących wypłaty minimalnej stawki godzinowej stwierdzono w trakcie 27 proc. kontroli.
Jakiego rodzaju naruszenia wykryli inspektorzy?
Najwięcej naruszeń ujawniono w sekcji edukacja (36,5 proc. kontrolowanych podmiotów). Z kolei, w sekcji świadczącej tzw. usługi administrowania, w skład której wchodzą m.in. agencje ochrony osób i mienia, agencje zatrudnienia, firmy sprzątające odsetek nieprzestrzegających przepisów o minimalnej stawce godzinowej wyniósł 35 proc. W sekcji transport i gospodarka magazynowa naruszenia przepisów stwierdzono w 34,6 proc. kontrolowanych firm.
Analiza wyników przeprowadzonych kontroli wskazuje, że niezależnie od branży, w jakiej działał kontrolowany zleceniodawca ujawnione nieprawidłowości miały podobny charakter. Najczęściej polegały na nieustaleniu liczby godzin wykonywania zlecenia lub świadczenia usługi w sposób określony w umowie. Ten rodzaj nieprawidłowości stwierdzono w 12 proc. kontroli.
Terminu wypłaty wynagrodzenia zleceniobiorcom lub osobom świadczącym usługi nie dotrzymywało 8 proc. skontrolowanych podmiotów. Oznacza to, że zleceniodawca nie wypłacił wynagrodzenia w wysokości minimalnej stawki godzinowej co najmniej raz w miesiącu lub wypłacał wynagrodzenie w terminach, które nie zapewniały wypłaty wynagrodzenia w wysokości minimalnej stawki godzinowej co najmniej raz w miesiącu.
W trakcie 4,8 proc. kontroli stwierdzono, że naruszono przepisy poprzez ustalenie w umowach wynagrodzenia w sposób niezapewniający przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi otrzymania za każdą godzinę pracy wynagrodzenia w wysokości co najmniej minimalnej stawki godzinowej.
Tylko 1,3 proc. kontrolowanych podmiotów wbrew obowiązkowi nie przechowywało dokumentów określających sposób potwierdzania liczby godzin wykonania zlecenia lub dokumentów potwierdzających liczbę godzin, w jakich było realizowane zlecenie lub usługa.
Mandaty na prawie 400 tys. złotych
W związku z ujawnionymi naruszeniami przepisów dotyczących wypłaty minimalnego wynagrodzenia osobom świadczącym pracę na podstawie umów cywilnoprawnych inspektorzy pracy wydali 6812 wniosków w wystąpieniach oraz 769 poleceń ustnych. Na 292 osoby winne popełnionych wykroczeń zostały nałożone grzywny w drodze mandatów karnych na łączną kwotę 371,3 tys. złotych. Ponadto do sądów skierowano 101 wniosków o ukaranie. W mniej drastycznych przypadkach inspektorzy pracy zastosowali 258 środków oddziaływania wychowawczego.
W dwóch przypadkach do prokuratury skierowano zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Pierwsze zawiadomienie dotyczyło przestępstwa polegającego na fałszowaniu dokumentów-ewidencji czasu wykonywania umów zlecenia. Drugi przypadek dotyczył składania fałszywych zeznań w sprawie niewypłacania wynagrodzenia z tytuły wykonania umowy.
Jak przeciwdziałać naruszeniom?
Wyniki kontroli pozwalają na stwierdzenie, że znacząca większość kontrolowanych prawidłowo stosowała przepisy o minimalnej stawce godzinowej. W ocenie PIP wprowadzenie zmian do ustawy o minimalnym wynagrodzeniu ogranicza liczbę naruszeń. Inspekcja rekomenduje wprowadzenie obowiązku zawarcia w formie pisemnej i przed rozpoczęciem pracy, umowy cywilnoprawnej podlegającej przepisom o minimalnej stawce godzinowej. Innym postulowanym rozwiązaniem jest ustanowienie obowiązku ewidencjonowania przez przedsiębiorcę liczby godzin wykonywania zlecenia oraz kary grzywny za naruszenie tego obowiązku.
Źródło: Państwowa Inspekcja Pracy