Komu przysługuje dodatkowy zasiłek macierzyński?
Mają do niego prawo wszyscy ubezpieczeni, korzystający z zasiłku macierzyńskiego w momencie wejścia w życie nowych przepisów. A więc zarówno pracownicy, jak i osoby niebędące pracownikami (np. zleceniobiorcy), a także pobierający zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia dziecka w okresie urlopu wychowawczego czy też po ustaniu zatrudnienia.
A więc jeśli na dzień 31 grudnia 2009 r. i później - masz prawo do zasiłku macierzyńskiego, możesz wnioskować również o dodatkowy wymiar tego zasiłku do swojego płatnika.
Aleksandra F. urodziła 11 sierpnia 2009 r. syna. Jako pracownik będzie przebywała na urlopie macierzyńskim i z tego tytułu pobierała zasiłek do dnia 29 grudnia 2009 r. W związku z tym, że pełny wymiar jej urlopu i zasiłku macierzyńskiego zakończą się jeszcze w 2009 r., osoba ta nie ma prawa do dodatkowego urlopu macierzyńskiego w 2010 r.
Ojcowie również mogą wnioskować o dodatkowy urlop/zasiłek macierzyński w następujących sytuacjach:
- jeśli udzielono im części z urlopu/zasiłku macierzyńskiego, z którego zrezygnowała matka, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu/zasiłku,
- gdy podstawowy urlop/zasiłek macierzyński wykorzystała matka,
- gdy matka umarła w trakcie udzielonego jej dodatkowego urlopu macierzyńskiego – wychowujący dziecko ojciec ma prawo do pozostałej części dodatkowego urlopu macierzyńskiego,
- jeżeli przyjęli na wychowanie dziecko w wieku do 7 lub odpowiednio do 10 roku życia - po wykorzystaniu urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego mogą skorzystać z dodatkowego urlopu i zasiłku, na takich samych zasadach jak pracownica.
Paweł G. prowadzi od 1 czerwca 2009 r. działalność pozarolniczą. Z tego tytułu jest objęty dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Jego żona urodziła 30 września 2009 r. dziecko. Pobierała przez 15 tygodni zasiłek macierzyński, a następnie z niego zrezygnowała i wróciła do pracy. Od 24 grudnia 2009 r. do 18 lutego 2010 r. pozostałą część zasiłku macierzyńskiego postanowił wykorzystać Paweł G. Od 19 lutego 2010 r. ma on również prawo do złożenia w ZUS wniosku o dodatkowy, dwutygodniowy zasiłek macierzyński.
Dodatkowy urlop/zasiłek macierzyński dla ojca nie jest związany z urlopem ojcowskim. Ojcowie mają prawa do zasiłku macierzyńskiego w obu sytuacjach.
Wymiar dodatkowego urlopu i zasiłku
Przepisy Kodeksu pracy stanowią, że dodatkowy urlop macierzyński oraz dodatkowy urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego jest udzielany tylko na pisemny wniosek pracownicy, składany w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. Ponadto urlopu tego udziela się jednorazowo, w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności, bezpośrednio po wykorzystaniu podstawowego urlopu macierzyńskiego. Tymi samymi zasadami rządzi się dodatkowy zasiłek macierzyński.
Podstawowy wymiar urlopu i zasiłku macierzyńskiego z tytułu urodzenia dziecka będzie można wydłużyć o dodatkowy urlop i zasiłek trwający odpowiednio:
1. W okresie od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2011 r.:
- do 2 tygodni, przy urodzeniu lub przyjęciu na wychowanie jednego dziecka,
- do 3 tygodni, przy urodzeniu w trakcie jednego porodu lub równoczesnego przyjęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka.
2. W okresie od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. :
- do 4 tygodni, przy urodzeniu lub przyjęciu na wychowanie jednego dziecka,
- do 6 tygodni, przy urodzeniu w trakcie jednego porodu lub równoczesnego przyjęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka.
3. Od 1 stycznia 2014 r.:
- do 6 tygodni, przy urodzeniu lub przyjęciu na wychowanie jednego dziecka,
- do 8 tygodni, przy urodzeniu w trakcie jednego porodu lub równoczesnego przyjęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka.
Takie same prawa do identycznego wymiaru dodatkowego urlopu/zasiłku macierzyńskiego przysługuje więc matce, która urodziła oraz tej, która przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego w wieku do 10 roku życia, na wychowanie w celu jego przysposobienia i wystąpiła z wnioskiem do sądu o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka albo przyjęła dziecko w takim wieku na wychowanie w ramach rodziny zastępczej (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem).
Dodatkowy urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego i zasiłek macierzyński przysługują wtedy nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 lub odpowiednio 10 roku życia.
Jeżeli jednak matka korzysta z uprawnień do minimalnego okresu urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w wymiarze 9 tygodni, a w tym czasie dziecko ukończyło 7 lub odpowiednio 10 rok życia, ma prawo do dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i zasiłku macierzyńskiego przez okres:
- w okresie od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2011 – do 1 tygodnia,
- w okresie od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. – do 2 tygodni,
- od 1 stycznia 2014 r. – przez okres do 3 tygodni.
Teresa M. przyjęła 2 grudnia 2009 r. na wychowanie 6-letnie dziecko. Z tego tytułu, jako zleceniobiorca objęty dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, ma prawo do 20 tygodni zasiłku macierzyńskiego. Zasiłek ten skończy pobierać więc 21 kwietnia 2010 r. Od 22 kwietnia Teresa M. może wnioskować o dodatkowy zasiłek macierzyński. Ale w związku z tym, że dziecko 3 maja 2010 r. skończy 7 lat, Teresa M. może otrzymać dodatkowy zasiłek macierzyński tylko na 11 dni, tj. do 2 maja 2010 r.
Jeżeli w trakcie dodatkowego urlopu/zasiłku macierzyńskiego dziecko umrze, matka może jeszcze korzystać z tego zasiłku przez okres 7 dni od dnia śmierci dziecka. Okres tygodnia nie może jednak wykraczać poza okres udzielonego dodatkowego urlopu/zasiłku macierzyńskiego. W przypadku, gdy mama korzystała z tego urlopu, z tytułu urodzenia więcej niż jednego dziecka i jedno lub więcej dzieci zmarło, urlop i zasiłek macierzyński przysługuje jej w wymiarze stosownym do liczby dzieci pozostałych przy życiu.
Łączenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego z pracą
Jeżeli jesteś pracownikiem i skorzystasz z dodatkowego urlopu macierzyńskiego, możesz w czasie jego trwania podjąć pracę u swojego pracodawcy, który tego urlopu udzielił. Ale uwaga! Możesz pracować w wymiarze nie wyższym niż połowa etatu. Pracodawca ma obowiązek udzielić takiego urlopu na pisemny wniosek. Składasz go na 7 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy i zaznaczasz w nim wymiar czasu pracy oraz okres, przez który zamierzasz łączyć korzystanie z dodatkowego urlopu z wykonywaniem pracy. Wysokość zasiłku macierzyńskiego ulega wtedy pomniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
Podstawa prawna:Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
Kodeks pracy