Wielu emerytów nie zdaje sobie sprawy, że ich świadczenie może zostać ponownie przeliczone, a w efekcie – znacznie podwyższone. Zdarza się, że różnice sięgają nawet kilkuset złotych miesięcznie. Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonuje takich przeliczeń w ściśle określonych sytuacjach. Warto więc sprawdzić, kto i na jakich zasadach ma prawo do skorzystania z tego rozwiązania.
- Kiedy można ubiegać się o ponowne przeliczenie emerytury?
- Jak wygląda proces przeliczenia świadczenia?
- Szczególne przywileje dla określonych roczników
- Problem „czerwcowych emerytur”
- Dlaczego warto złożyć wniosek o przeliczenie?
- Jakiej podwyżki można się spodziewać?
- Czy konieczne jest składanie wniosku?
Kiedy można ubiegać się o ponowne przeliczenie emerytury?
Z takiej możliwości korzystają przede wszystkim osoby, które po przejściu na emeryturę kontynuowały pracę zawodową. Wówczas na ich koncie emerytalnym gromadziły się kolejne składki, które mogą zostać wliczone do nowej wysokości świadczenia.
Drugą grupą są ci, którzy odnaleźli dokumenty potwierdzające wcześniejsze okresy zatrudnienia. Jeśli wcześniej nie zostały one uwzględnione, mogą znacząco podnieść wartość emerytury.
Prawo do przeliczenia mają również osoby objęte nowymi regulacjami prawnymi oraz ci, którzy skorzystali z wcześniejszej emerytury, a następnie osiągnęli ustawowy wiek emerytalny – 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn.
Jak wygląda proces przeliczenia świadczenia?
Podstawą nowych wyliczeń jest suma wszystkich składek emerytalnych, które zgromadziła dana osoba. ZUS bierze pod uwagę zarówno te składki, które zostały odprowadzone przed pierwszym przyznaniem emerytury, jak i te późniejsze – uzyskane podczas dalszej aktywności zawodowej po przejściu na emeryturę.
Każda ze składek podlega waloryzacji, czyli dostosowaniu jej wartości do aktualnych warunków ekonomicznych, w tym inflacji i wzrostu płac. Dzięki temu realna wartość zgromadzonych środków rośnie.
Następnie ZUS dzieli zwaloryzowany kapitał przez tzw. statystyczny wskaźnik dalszego trwania życia. Im starszy jest emeryt, tym krótszy czas życia przyjmuje się w obliczeniach, a to oznacza, że zgromadzone składki dzielone są przez mniejszą liczbę miesięcy. Efekt? Emerytura może znacząco wzrosnąć.
Szczególne przywileje dla określonych roczników
Największe korzyści mogą uzyskać osoby urodzone w latach 1949–1959, które pobierały emeryturę przed 6 czerwca 2012 roku. W ich przypadku obowiązują specjalne zasady – ZUS traktuje świadczenie tak, jakby było ono przyznawane po raz pierwszy.
Oznacza to, że całość zgromadzonych składek – zarówno sprzed wcześniejszej emerytury, jak i po niej – brana jest pod uwagę przy nowym obliczeniu. Co ważne, nie dokonuje się pomniejszenia o kwoty już wcześniej wypłacone.
To rozwiązanie szczególnie korzystne dla osób, które zdecydowały się na wcześniejszą emeryturę przed wprowadzeniem reformy systemu. Dodatkowym zabezpieczeniem jest fakt, że nawet jeśli nowe wyliczenie okazałoby się mniej opłacalne, wysokość emerytury nie zostanie obniżona.
Problem „czerwcowych emerytur”
Szczególne znaczenie mają również świadczenia nazywane potocznie „czerwcowymi emeryturami”. Dotyczy to osób, które zakończyły pracę i przeszły na emeryturę w czerwcu w latach 2009–2019.
W ich przypadku Zakład Ubezpieczeń Społecznych stosował mniej korzystną waloryzację roczną zamiast waloryzacji kwartalnej. Skutkiem były zaniżone świadczenia – często niższe nawet o 200–300 złotych miesięcznie.
Sprawa trafiła do Trybunału Konstytucyjnego, który orzekł na korzyść poszkodowanych. W rezultacie rząd przygotował projekt ustawy przewidujący automatyczne przeliczenie tych świadczeń. Co istotne, emeryci nie będą musieli składać żadnych wniosków – ZUS zajmie się wszystkim z urzędu.
Nowe przepisy mają wejść w życie z początkiem 2026 roku. Jednak już od lipca 2025 roku emeryci otrzymują podwyższone świadczenia, co oznacza, że wyrównanie w praktyce następuje wcześniej.
Dlaczego warto złożyć wniosek o przeliczenie?
Ponowne obliczenie emerytury to szansa na realne zwiększenie miesięcznego budżetu seniora. W niektórych przypadkach dodatkowe pieniądze sięgają kilkuset złotych, co w perspektywie roku daje kilka tysięcy złotych więcej.
Dzięki obowiązującym przepisom emeryt nie ryzykuje obniżenia świadczenia – nawet jeśli wyliczenia okażą się mniej korzystne, ZUS pozostawi dotychczasową wysokość emerytury.
Z tego powodu warto dokładnie sprawdzić, czy spełnia się warunki do złożenia wniosku. Często okazuje się, że kilka dodatkowych dokumentów albo dalsza praca po przejściu na emeryturę mogą znacząco poprawić wysokość świadczenia.
Jakiej podwyżki można się spodziewać?
Średnia wartość podwyżki emerytury po ponownym przeliczeniu wynosi od około 160 do 230 zł miesięcznie. Oprócz zwiększenia bieżących świadczeń, emeryci otrzymają również jednorazowe wyrównanie za okres od lipca 2025 roku do marca 2026 roku, czyli za około dziewięć miesięcy.
W praktyce oznacza to dodatkową kwotę sięgającą od 1000 do nawet 1800 zł. Trzeba jednak podkreślić, że wyrównania obejmują jedynie wskazany przedział czasu – wcześniejsze lata nie będą rekompensowane.
Zgodnie z zapowiedziami, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaci wyrównania najpóźniej do końca marca 2026 roku. Szacuje się, że z tej zmiany skorzysta od 95 do 103 tysięcy osób. Najwięcej beneficjentów to kobiety urodzone w latach 1954–1959 oraz mężczyźni z roczników 1949–1952 i 1954.
Czy konieczne jest składanie wniosku?
Warto wiedzieć, że tryb przeliczenia emerytury zależy od sytuacji konkretnej osoby. W niektórych przypadkach, na przykład gdy emeryt osiągnie powszechny wiek emerytalny i jednocześnie kontynuuje pracę zawodową, Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonuje ponownego obliczenia świadczenia automatycznie, bez dodatkowych formalności.
Jednak w wielu innych sytuacjach to emeryt musi sam zainicjować procedurę. W tym celu należy złożyć odpowiedni wniosek. Służy do tego formularz ZUS-ER-WPS, który możnaosobiście dostarczyć do dowolnego oddziału ZUS, przesłać tradycyjną pocztą,albo wypełnić i wysłać drogą elektroniczną, korzystając z Platformy Usług Elektronicznych ZUS (PUE ZUS).
Dzięki temu rozwiązaniu każdy emeryt ma możliwość wybrania najwygodniejszej dla siebie formy kontaktu z urzędem.