Dla osób, które ukończyły 56 lat, istnieje możliwość otrzymania miesięcznego zastrzyku gotówki rzędu 1900 zł z ZUS, pod warunkiem spełnienia pewnych wymogów. Kluczową informacją jest to, że pieniądze te są wypłacane systematycznie i nie mają związku z przejściem na wcześniejszą emeryturę – mogą ulepszyć sytuację finansową w okresie poprzedzającym standardowe przejście na emeryturę.
- Ochrona przedemerytalna i jej zasady
- Wyjątki od ochrony przedemerytalnej
- Świadczenie przedemerytalne – cel i podstawa prawna
- Wymagania do uzyskania świadczenia przedemerytalnego
- Wysokość i waloryzacja świadczenia przedemerytalnego
- Świadczenie przedemerytalne. Okres pobierania i limity dorabiania
Ochrona przedemerytalna i jej zasady
Polski Kodeks Pracy, w artykule 39, ustanawia szczególną ochronę przed zwolnieniem dla pracowników, którzy osiągnęli wiek przedemerytalny, to znaczy, że do nabycia uprawnień emerytalnych pozostały im nie więcej niż cztery lata. Warunkiem jest, aby posiadali już wystarczający staż pracy, który umożliwi im przejście na emeryturę po osiągnięciu ustawowego wieku. W praktyce oznacza to, że pracodawca nie może rozwiązać umowy z kobietą po ukończeniu 56. roku życia ani z mężczyzną po 61. roku życia (biorąc pod uwagę powszechny wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn). Głównym celem tej regulacji jest zwiększenie stabilności zatrudnienia i bezpieczeństwa socjalnego w okresie, gdy znalezienie nowej pracy jest często bardzo trudne.
Wyjątki od ochrony przedemerytalnej
Należy jednak podkreślić, że ochrona ta nie ma charakteru bezwarunkowego i nie ma zastosowania w kilku określonych przypadkach. Po pierwsze, nie obejmuje ona osób zatrudnionych na czas określony, jeśli ich umowa kończy się przed datą osiągnięcia wieku emerytalnego. Po drugie, ochrona przestaje obowiązywać, gdy pracodawca ogłosi upadłość lub przystąpi do likwidacji przedsiębiorstwa. Mimo braku ochrony przedemerytalnej w tych wyjątkowych sytuacjach, pracownicy i tak mają prawo do innych form zabezpieczenia, w tym specjalnych świadczeń finansowych.
Świadczenie przedemerytalne – cel i podstawa prawna
W związku z utratą zatrudnienia z przyczyn niezależnych od pracownika, na przykład w wyniku likwidacji zakładu, osoby w wieku zbliżonym do emerytalnego mogą ubiegać się o świadczenie przedemerytalne. To miesięczne wsparcie finansowe, uregulowane ustawą z 30 kwietnia 2004 roku, ma za zadanie stanowić pomost, zapewniając środki do życia w okresie bezrobocia, aż do momentu nabycia pełnych praw do emerytury. Aby móc skorzystać z tej pomocy, konieczne jest spełnienie szeregu szczegółowych warunków, takich jak osiągnięcie wymaganego wieku, odpowiedni staż ubezpieczeniowy oraz zarejestrowanie się w urzędzie pracy.
Wymagania do uzyskania świadczenia przedemerytalnego
Warunki przyznania świadczenia przedemerytalnego są precyzyjnie określone i uwzględniają różnorodne ścieżki zawodowe. Prawo do świadczenia nabywa się, jeśli nastąpiła utrata pracy z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy, a pracownik w dniu ustania stosunku pracy miał ukończone co najmniej 56 lat (kobieta) lub 61 lat (mężczyzna) i legitymował się wymaganym stażem, wynoszącym minimum 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Świadczenie przysługuje również w przypadku zwolnienia z przyczyn leżących po stronie zakładu pracy po co najmniej sześciu miesiącach zatrudnienia, pod warunkiem ukończenia 55 lat (kobieta) lub 60 lat (mężczyzna) i posiadania wyższego stażu wynoszącego odpowiednio 30 i 35 lat. Ponadto, o wsparcie mogą ubiegać się przedsiębiorcy, którzy musieli zakończyć działalność gospodarczą z powodu upadłości po opłacaniu składek przez co najmniej 24 miesiące, osoby, które utraciły prawo do renty pobieranej przez co najmniej pięć lat lub straciły świadczenie opiekuńcze otrzymywane nieprzerwanie przez minimum 365 dni, a także pracownicy posiadający bardzo długi staż pracy, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn, zwolnieni z przyczyn dotyczących pracodawcy. Dodatkowym wymogiem jest zarejestrowanie się jako bezrobotny, pobieranie zasiłku dla bezrobotnych przez co najmniej 180 dni i złożenie wniosku do ZUS w ciągu 30 dni od uzyskania potwierdzenia tego okresu, co łącznie pozwala na uzyskanie stałej pomocy do osiągnięcia wieku emerytalnego.
Wysokość i waloryzacja świadczenia przedemerytalnego
Wysokość świadczenia przedemerytalnego podlega corocznej waloryzacji, która odbywa się 1 marca. Od 1 marca 2025 roku kwota brutto świadczenia została ustalona na 1893,41 zł, co po odliczeniu obciążeń podatkowych i składkowych daje kwotę netto w wysokości około 1417,90 zł. Istnieją wstępne prognozy dotyczące waloryzacji w marcu 2026 roku, zakładające podwyżkę o co najmniej 4,9 proc., co mogłoby zwiększyć świadczenie przedemerytalne do 1986,19 zł. Ostateczna wysokość wskaźnika waloryzacji na rok 2026 zostanie jednak podana do wiadomości publicznej dopiero w lutym 2026 roku przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, po ogłoszeniu danych dotyczących inflacji i realnego wzrostu wynagrodzeń w 2025 roku.
Świadczenie przedemerytalne. Okres pobierania i limity dorabiania
Świadczenie przedemerytalne jest świadczeniem o charakterze przejściowym i jest wypłacane tylko do momentu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, czyli 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Po osiągnięciu tego progu wiekowego, wypłata świadczenia jest automatycznie wstrzymywana, a ZUS z urzędu rozpoczyna wypłacanie emerytury, zwalniając beneficjenta z konieczności składania kolejnych wniosków. Osoby pobierające świadczenie przedemerytalne mogą podejmować pracę zarobkową, jednak obowiązują je ściśle określone limity przychodów, których przekroczenie skutkuje redukcją lub całkowitym zawieszeniem wypłaty. Świadczenie jest zmniejszane, jeżeli miesięczny przychód przekroczy tzw. dopuszczalną kwotę przychodu, która jest równa 25 proc. przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego roku kalendarzowego. Od 1 marca 2025 roku do 28 lutego 2026 roku kwota ta wynosi 2045,50 zł. W przypadku, gdy przychód przekroczy tzw. graniczną kwotę przychodu, stanowiącą 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia (czyli 5727,20 zł w tym samym okresie), wypłata świadczenia zostaje całkowicie wstrzymana. Ponadto, świadczenie to jest zawieszane, jeśli uprawniona osoba nabędzie prawo do innych form zabezpieczenia, takich jak renta z tytułu niezdolności do pracy, renta inwalidzka, renta strukturalna czy świadczenie rentowe z zagranicy, lub podejmie czynną służbę w określonych formacjach mundurowych.