Czym są alimenty
Obowiązek alimentacyjny polega na dostarczeniu środków utrzymania, w miarę potrzeby również środków wychowania członkom rodziny. Obciąża on rodziców względem dzieci, dzieci względem rodziców i dziadków, ale również rodzeństwo wobec siebie. Obowiązek alimentacyjny dotyczy również świadczeń ponoszonych przez dzieci na rzecz macochy i ojczyma, jeżeli uczestniczyli oni w wychowaniu dziecka, jak i świadczeń rodzeństwa przyrodniego względem siebie. Ze stosunkiem przysposobienia również związany jest obowiązek alimentacyjny. Jednak jeżeli tylko jeden z małżonków przysposobił dziecko, obowiązek ten nie dotyczy drugiego małżonka i członków jego rodziny.
Zobacz: Kiedy odpowiesz za długi małżonka?
Świadczeń alimentacyjnych dochodzić można w pierwszej kolejności od najbliższych członków rodziny, niezależnie od tego, czy dalsi jej członkowie znajdują się w lepszej sytuacji majątkowej. Dopiero, kiedy osoby zobowiązane w bliższej kolejności nie są w stanie spełnić świadczeń alimentacyjnych, lub gdy uzyskanie od takiej osoby świadczeń łączy się z dużymi trudnościami, obowiązek przechodzi na zobowiązanych w dalszej kolejności.
Jaka jest ta kolejność?
Otóż zstępnych obowiązek alimentacyjny dotyczy przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem. Czyli alimentów na dziecko żądamy najpierw od jego ojca lub matki, a dopiero kiedy nie jesteśmy w stanie ich uzyskać, zaczynamy dochodzić ich od dziadków (oczywiście ze strony osoby, która uchyla się od obowiązku alimentacyjnego). W przypadku alimentów dochodzonych od rodzeństwa, możemy się o nie starać, dopiero kiedy rodzice nie są w stanie zadośćuczynić żądaniu.
Obowiązek alimentacyjny nie przechodzi na spadkobierców zobowiązanego.
Przesłanki alimentów
Podstawową przesłanką przyznania alimentów, jest niedostatek osoby ubiegającej się o alimenty. O niedostatku mówimy, kiedy ktoś nie ma środków potrzebnych na utrzymanie. Niedostatek musi powstać niezależnie od osoby, która znalazła się w złej sytuacji finansowej. Jednak sąd pod uwagę bierze nie tylko sytuację, w jakiej znajduje się osoba, która popadła w niedostatek, ale jej potencjalne możliwości zarobkowe. Nie może być mowy o przyznaniu alimentów osobie, która posiada odpowiednie kwalifikacje zawodowe do uzyskania pracy, jej stan zdrowia jest dobry, znajduje się w wieku w którym potencjalne przekwalifikowanie jest możliwe i może podjąć pracę, jednak tego nie robi.
Ciekawostka. Sąd we Włoszech przyznał alimenty na rzecz trzydziestoletniej, niepracującej studentki od jej rodziców.
Przyznanie alimentów nie może być sprzeczne z zasadami współżycia społecznego Zobowiązany może się więc uchylić się od obowiązku alimentacyjnego, jeżeli jest to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, kiedy więc osoba zdolna do pracy, lecz bezrobotna, chce uzyskać alimenty od lepiej sytuowanego członka rodziny, który na swój majątek ciężko pracował, nie może być mowy o alimentach. Alimenty służyć mają zapewnieniu środków do życia osobą znajdującym się w niedostatku, a nie zgodnemu z prawem „wyłudzeniu”.
Również jeżeli więc w przeszłości doszło do porzucenia dziecka przez ojca lub matkę, lub w przypadkach przemocy w rodzinie, którą jesteśmy w stanie udowodnić, sąd może nie przychylić się do wniosku o alimenty.
Zobowiązany do świadczeń alimentacyjnych w stosunku do rodzeństwa może uchylić się od takich świadczeń, jeżeli są one połączone z nadmiernym uszczerbkiem dla niego lub dla jego najbliższej rodziny.
Wywiązywanie się z obowiązku alimentacyjnego może polegać również na wychowaniu dziecka lub opiece nad osobą niepełnosprawną. W sytuacji takiej pozostali zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych mogą nawet w całości ponosić koszty utrzymania dziecka lub osoby niepełnosprawnej.
Świadczenia nie zobowiązanego
Jeżeli osoba nie zobowiązana do świadczeń alimentacyjnych, z własnej woli wspiera finansowo uprawnionego, może żądać zwrotu kosztów od zobowiązanego do świadczeń alimentacyjnych.
Roszczenia o alimenty przedawniają się z pływem trzech lat. Jeżeli więc osoba zobowiązana do świadczeń alimentacyjnych przez wiele lat się od nich uchylała, możemy od niej dochodzić tylko tych alimentów, które powinna płacić do trzech lat wstecz. Sąd jednak może zasądzić odpowiednią sumę pieniężną, za niezaspokojone potrzeby finansowe uprawnionego, z czasu przed wniesieniem powództwa.
Zobacz: Zagubienie weksla przez spółkę