Zatrudnienie wspomagane
Pomimo wzrostu udziału osób niepełnosprawnym w rynku pracy, konieczne jest wspomaganie zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami, szczególnie tych posiadających schorzenia szczególnie utrudniające podjęcie aktywności zawodowej – całościowe zaburzenia rozwojowe, chorobę psychiczną, epilepsję, choroby narządu wzroku, zaburzenia mowy i choroby słuchu. Ponadto ustawa ma zapewniać stałość finansowania zatrudnienia wspomaganego. Co więcej, ujednolica standardy świadczenia usług i oznacza długość trwania poszczególnych etapów zatrudnienia wspomaganego, a także wylicza wymagania w stosunku do trenera pracy i ujednolica standardy jego pracy. Plan prac przewiduje wejście w życie ustawy w II kwartale 2019 r.
Zatrudnienie wspomagane ma za zadanie uzupełnić rozwiązania stosowane w ramach obowiązującej dotychczas rehabilitacji zawodowej. Osoba niepełnosprawna ma pracować indywidualnie z tzw. trenerem pracy, który w całym procesie zatrudniania bierze pod uwagę jej zdanie.
Procedura zatrudniania wspomaganego ma się odbywać we współpracy z pracodawcami, instytucjami rynku pracy oraz podmiotami realizującymi zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych.
Polecamy: Kodeks pracy 2019. Praktyczny komentarz z przykładami + PDF.
Wdrażanie osoby niepełnosprawnej na rynek pracy dzieli się na 3 etapy:
- Przygotowanie do pracy
- Wsparcie w miejscu pracy
- Monitoring
Etap I - Przygotowanie do pracy
W ramach etapu I „Przygotowanie do pracy” wyróżnia się zaangażowanie czyli włączenie danej osoby do zatrudnienia wspomaganego, oznaczenie potrzeb, trudności i możliwości w zakresie znalezienia, podjęcia i utrzymania zatrudnienia przez osobę uprawnioną. Następnie tworzy się profil zawodowy, co pozwala na ustalenie koniecznego wsparcia. Identyfikuje się umiejętności, kompetencje oraz predyspozycje konkretnej osoby. Takie działanie umożliwia jej aktywny wybór pracy w zgodzie z zainteresowaniami, aspiracjami, potrzebami, możliwościami i doświadczeniem.
Kolejnym krokiem ma być poszukiwanie pracy. Wsparcie polega tutaj na stworzeniu dokumentów aplikacyjnych, przygotowaniu do rozmowy kwalifikacyjnej, pomocy w korzystaniu z usług i instrumentów rynku pracy, poszukiwaniu i kontakcie z pracodawcami, a także przekonywaniu pracodawców o korzyściach z zatrudnienia osoby niepełnosprawnej.
Po znalezieniu pracy dochodzi do podjęcia zatrudnienia. Zasady współpracy ustalają nie 2, lecz 3 osoby - osoba uprawniona, pracodawca i trener. Trener wspiera ponadto zarówno niepełnosprawnego jak i pracodawcę w procederach zatrudnienia.
Etap I powinien trwać maksymalnie 24 miesiące i kończy się w dniu zatrudnienia osoby niepełnosprawnej.
Etap II - Wsparcie w miejscu pracy
Kolejnym etapem zatrudnienia wspomaganego jest wsparcie w miejscu pracy, które polega na:
- zapoznaniu osoby uprawnionej z warunkami pracy oraz obowiązkami na stanowisku pracy,
- udzielaniu osobie uprawnionej i pracodawcy pomocy w adaptacji w miejscu pracy.
Przewiduje się, że etap II może trwać maksymalnie 4 miesiące i kończy się wraz z uzyskaniem przez osobę niepełnosprawną zdolności do samodzielnego utrzymania zatrudnienia.
Etap III - Monitoring
Ostatnim etapem zatrudnienia wspomaganego jest monitoring. Wsparcie polega tu przede wszystkim na monitorowaniu sytuacji osoby uprawnionej w okresie zatrudnienia. Trener pracy dokonuje okresowych ocen osoby uprawnionej, dzięki którym kontroluje jakość pracy, poziom zaangażowania i motywacji. Ponadto trener skupia się na podejmowaniu takich działań, które pomogą utrzymać się osobie niepełnosprawnej w zatrudnieniu.
Ostatni etap zatrudnienia może trwać maksymalnie 12 miesięcy. Ustawa wprowadza jednak możliwość jego wydłużenia. W wyjątkowych przypadkach, po decyzji powiatowego urzędu pracy, może on zostać przedłużony o czas niezbędny do jego realizacji. Łącznie czas wszystkich trzech etapów wspierania osoby niepełnosprawnej w usłudze nie powinien być dłuższy od 40 miesięcy.
Dal kogo?
Zatrudnienie wspomagane dedykuje się osobom niepełnosprawnym , które mają najtrudniej wejść na rynek pracy i które potrzebują pomocy na każdym z trzech etapów, aby takie zatrudnienie i utrzymanie zatrudnienia doszło do skutku. Określa się więc, że z pomocy trenera pracy mogą skorzystać osoby, w odniesieniu do których orzeczono:
- upośledzenie umysłowe, chorobę psychiczną, epilepsję, chorobę narządu wzroku, całościowe zaburzenia rozwojowe lub zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu – w przypadku zaliczenia ich do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności lub
- upośledzenie umysłowe, chorobę psychiczną, epilepsję lub całościowe zaburzenia rozwojowe – w przypadku zaliczenia ich do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
Oceny czy dana osoba wymaga wsparcia we wszystkich trzech etapach zatrudnienia będzie dokonywał powiatowy urząd pracy. Może skorzystać w tym celu z pomocy trenera pracy. Jeśli dana osoba kwalifikuje się do usługi zatrudnienia wspomaganego, urząd pracy wydaje stosowne skierowanie i rekomenduje agencję zatrudnienia wspomaganego, która aktualnie ma wolne miejsca.
Agencje zatrudnienia wspomaganego
Podmiotem realizującym zatrudnienie wspomagane będą agencje zatrudnienia wspomaganego. Mogą utworzyć je gminy, powiaty lub organizacje pozarządowe niedziałające w celu osiągnięcia zysku. Zadaniem statutowym musi być rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych. Taki podmiot powinien być wyodrębniony organizacyjnie i finansowo, wpisany do rejestru agencji i świadczący usługę zatrudnienia wspomaganego.
Źródło:
Projekt ustawy o zatrudnieniu wspomaganym