| Art. 891 Kodeksu cywilnego § 1. Darczyńca obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania, lub nienależytego wykonania zobowiązania, jeżeli szkoda została wyrządzona umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. § 2. Jeżeli darczyńca opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, obdarowany może żądać odsetek za opóźnienie dopiero od dnia wytoczenia powództwa. |
Objaśnienia
Norma ww. przepisu dotyczy 2 sytuacji:
- Nienależytego wykonania, lub niewykonania umowy darowizny – przez co u obdarowanego pojawiła się szkoda.
- Opóźnienia wykonania darowizny i kwestii odsetek z nią związanych.
Ad 1. Odpowiedzialność za nienależyte wykonanie i niewykonanie umowy.
Szkoda.
Aby mówić o odpowiedzialności darczyńcy, należy najpierw wspomnieć o skutkach jakie muszą wyniknąć przez jego działanie w stosunku do obdarowanego.
Skutkiem działań (a więc niewykonania, lub wadliwego wykonania darowizny) musi być szkoda, jaką poniósł obdarowany.
Zobacz: Bezpłatna porada prawna
Jan K. spisał umowę przedwstępną z kontrahentem o świadczenie usług. Ten wpłacił już zaliczkę, termin ustalono na 3 miesiące. W międzyczasie Jan K. spisał umowę darowizny (przed notariuszem) z bratem – ten miał mu darować kwotę niezbędną do zakupu urządzeń koniecznych do wykonania usługi. Brat nie wykonał umowy w terminie, jaki był niezbędny do wykonania umowy z kontrahentem Jana K. Umowa nie doszła do skutku, kontrahent uzyskał przed sądem zadatek w podwójnej wysokości.
Wartość zadatku jest wymierną szkodą Jana K. – której naprawiania może domagać się od brata .
Nienależyte wykonanie i niewykonanie umowy.
Kwestii niewykonania umowy nie trzeba tłumaczyć – oznacza to sytuacje, w której przedmiot umowy darowizny nie został wydany obdarowanemu.
Jeśli umowa nie została wykonana, dochodzenie roszczeń będzie uzależnione od formy umowy. Jeśli nie była w formie aktu notarialnego, będzie uważana za nieważną. Nie dotyczy to wykonanej umowy (choćby i po czasie).
Jeśli chodzi o nienależyte wykonanie, oznacza to sytuacje w której wywołanie szkody nastąpiło w wyniku:
- świadczenia niepełnego (np. darczyńca przekazał niższą kwotę pieniędzy niż wynikało to z umowy).
- świadczenie błędnej rzeczy (np. umowa opiewała na kwintal żyta, który okazał się kwintalem pszenicy).
- świadczenie zostało opóźnione w stosunku do postanowień umowy.
Przyczyny niewykonania, lub nienależytego wykonania umowy.
Aby móc domagać się odszkodowania od darczyńcy powyższe przesłanki muszą być spowodowane określonym zachowaniem darczyńcy.
Aby móc ubiegać się o odszkodowania, szkoda musi wynikać z :
- umyślnego działania darczyńcy
W przykładzie wskazanym na wstępie- brat Jana K. celowo wstrzymał wypłatę pieniędzy- nie chciał przekazywać pieniędzy, chciał natomiast pokrzyżować plany bratu.
- rażącego niedbalstwa.
W przykładzie wskazanym powyżej – wiedząc o terminie i okolicznościach darowizny, brat Jana K. wyjechał wraz z rodziną na wczasy, zrywając kontakt ze wszystkimi na okres wyjazdu. Wrócił już po terminie wynikającym z umowy.
Ciężar dowodu spoczywa na obdarowanym, to on musi wykazać nie tylko szkodę, ale również jej przyczyny. Musi więc udowodnić, że darczyńca działał umyślnie, lub szkoda wynikła z jego rażącego niedbalstwa.
Zobacz: Co warto wiedzieć o darowiźnie mieszkania?
Podsumowanie
Obdarowany, który chce dochodzić odszkodowania od darczyńcy musi wypełnić łącznie 3 przesłanki :
- musi powstać szkoda, związana z niewykonaniem, lub nienależytym wykonaniem umowy
-powyższe musi wynikać z umyślnego działania darczyńcy, lub z jego rażącego niedbalstwa.
- obdarowany musi móc udowodnić powyższe 2 przesłanki.
Ad2. Odsetki za zwłokę w wykonaniu umowy darowizny pieniędzy.
Paragraf 2 artykułu wskazanego we wstępie, wskazuje, iż obdarowany może domagać się odsetek za zwłokę, w przypadku opóźnienia przez darczyńcę darowizny określonej kwoty pieniędzy.
Jednakże- odsetki można naliczać wyłącznie od dnia wniesienia pozwu
W praktyce oznacza to, że domagać można się tylko odsetek z umowy, w której oświadczenie darczyńcy ma formę aktu notarialnego.- w innym wypadku umowa jest uważana za nieważną (chyba że została wykonana)
Zobacz serwis: Umowa darowizny