Co do zasady rozporządzenie majątkiem na wypadek śmierci następuje w testamencie. W braku tego dokumentu ustawa określa krąg powołanych do spadkobrania. Ten krąg uprawnionych ma znaczenie również, gdy testament istnieje. Powołani do spadku z mocy ustawy mogą bowiem żądać zachowku od spadkobierców testamentowych.
Przysposobienie pełne i całkowite
Skutkiem adopcji pełnej i całkowitej jest zerwanie więzów przysposabianego z dotychczasową rodziną i wejście do nowej rodziny. Adoptowany staję się nie tylko „dzieckiem” swoich nowych rodziców, ale także wnuczkiem, bratem, siostrzeńcem, wujkiem dla "nowych krewnych".
Dotychczasowe więzy krwi zostają zerwane. Znajduje to wyraz w zmianie aktu urodzenia, gdzie w rubryce rodzice wpisuje się przysposabiających.
Z tych względów w razie dziedziczenia adoptowany dziedziczy po adoptującym i jego krewnych tak, jakby był jego dzieckiem, natomiast adoptujący i jego krewni dziedziczą po adoptowanym tak, jakby adoptujący był rodzicem adoptowanego.
Skutki adopcji obejmują także zstępnych adoptowanego. Jego potomkowie będą pełnoprawnymi członkami rodziny.
Adoptowany dziedziczy więc po: swoich nowych rodzicach, ale także po nowych dziadkach, rodzeństwie, rodzeństwie rodziców.
Zobacz również: Czy małżonkowie mogą wspólnie przysposobić?
Naturalni krewni adoptowanego, oprócz jego potomków nie stają się krewnymi adoptujących. Adoptujący nie dziedziczy po nich w razie ich śmierci a oni nie dziedziczą po nim.
Takie uprzywilejowanie adoptowanego jest niedopuszczalne, dziedziczyłby wówczas zarówno po dotychczasowej rodzinie jak i nowych krewnych.
Inaczej jest gdy:
- małżonek adoptował dziecko drugiego małżonka.
Mąż przysposobił dziecko swojej żony z poprzedniego związku. Czy to oznacza, że dziecko nie będzie dziedziczyć po swej matce i jej krewnych? Odpowiedź brzmi – będzie. W razie takiego przysposobienia, nie następuje przerwanie więzów krwi między matką i jej rodziną, jeśli przysposabiającym jest jej mąż. Celem takiego rozwiązania jest utrzymanie dotychczasowej rodziny, do której wkracza nowy rodzic. Efektem przysposobienia jest natomiast zerwanie więzów z naturalnym rodzicem i jego rodziną. W omawianym przykładzie dziecko dziedziczy więc po matce i jej naturalnych krewnych oraz po krewnych swego nowego ojca.
- małżonek adoptuje dziecko swego małżonka po śmierci drugiego z rodziców naturalnego - sąd może utrzymać więzy pokrewieństwa istniejące nie tylko między dotychczasowym rodzicem - małżonkiem, ale także miedzy krewnymi zmarłego rodzica.
Żona przysposabia córkę swojego męża pochodzącą z poprzedniego związku . Matka dziecka zmarła, gdy dziecko miało pięć miesięcy. Sąd w orzeczeniu o przysposobieniu utrzymał prawa i obowiązki wynikające z pokrewieństwa miedzy rodziną zmarłej matki a dzieckiem. Dlatego córka dziedziczy po: krewnych matki naturalnej np. po swej babci lub siostrze matki, ojcu i jego dotychczasowej rodzinie, oraz po nowym rodzicu i jego krewnych.
Zobacz również serwis: Adopcja
Przysposobienie niepełne
Adopcja niepełna jest znacznie rzadziej spotykana w praktyce. Dotyczy raczej dzieci starszych, które utrzymują kontakty ze swoją rodziną naturalną.
W sferze prawnej, powoduje tylko nawiązanie więzi z rodzicami adoptującymi, a jednocześnie nie powoduje zerwania pokrewieństwa z naturalnymi krewnymi - rodzicami i pozostałą rodziną.
Dziecko nie wchodzi całkowicie do nowej rodziny – nie powstają żadne więzy miedzy nim a krewnymi nowych rodziców. Potomkowie adoptowanego nawiązują więź także tylko z adoptującymi, nie są spokrewnieni z resztą rodziny.
Podobnie w sferze prawno - spadkowej:
1. Adoptowany dziedziczy po swoich rodzicach adopcyjnych na równi z ich naturalnymi dziećmi. To samo dotyczy jego potomków - są tak powołani do spadku jak zstępni dzieci naturalnych.
Małżeństwo przysposobiło dziecko. Adopcja miała charakter niepełny. Dotychczas małżeństwo posiadało trojkę dzieci. Jedno z małżonków umiera. Do spadku nabywają prawo wszystkie dzieci, także to adoptowane. Jeśli dziecko adoptowane zmarło przed śmiercią rodzica, ale zostawiło potomków, to ci potomkowie dziedziczą zamiast niego.
2. Adoptowany w drodze przysposobienia niepełnego nie dziedziczy natomiast po dzieciach swoich rodziców adoptujących („rodzeństwie”) po „dziadkach”, a ci nie dziedziczą po nim. To samo dotyczy zstępnych adoptowanego.
3. W razie śmierci adoptowanego do spadku ustawa powołuje rodziców adopcyjnych, naturalni są pozbawieni tego przywileju. I jest to jedyne wyłączenie powołania do spadku krewnych naturalnych.
Adoptowany dziedziczy bowiem po swoich wszystkich krewnych naturalnych, także rodzicach! Jest tym samy uprzywilejowany dziedzicz bowiem zarówno po rodzicach naturalnych jak i krewnych.
Wyżej przedstawione reguły dziedziczenia można zmieniać w testamencie, należy jednak pamiętać, że jednocześnie określają one prawo do zachowku.
Zobacz również serwis: Spadki