Więcej wolnego na opiekę nad dziećmi - 1 dzień na 1 dziecko. Zanosi się na to, że katalog uprawnień związanych z rodzicielstwem znów się powiększy. Toczą się prace legislacyjne nad zmianą wymiaru zwolnienia od pracy przysługującego pracownikom wychowującym dzieci w wieku do lat 14. Uprawnienie będzie przypisane do dziecka, a nie do rodzica.
- Przepisy dyskryminują rodziny wielodzietne
- Pracownik sam dzieli zwolnienie zgodnie z potrzebami dzieci
Przepisy dyskryminują rodziny wielodzietne
Jak poinformowała Rzeczniczka Praw Dziecka, toczą się prace legislacyjne dotyczące zwolnienia od pracy na opiekę nad dzieckiem. Zdaniem Naczelnej Rady Adwokackiej, która skierowała wniosek w tym zakresie do RPD, obecnie obowiązujące przepisy dyskryminują rodziny wielodzietne.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, każdy pracownik wychowujący przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat ma prawo w ciągu roku kalendarzowego do zwolnienia od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, za które zachowuje prawo do wynagrodzenia (art. 188 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy). Wymiar zwolnienia jest taki sam dla wszystkich pracowników wychowujących dzieci, bez względu na to, ile z ich jest w wieku do 14 lat. Jak argumentują wnioskodawcy, taki kształt przepisów sprawia, że rodzice mający więcej niż dwoje dzieci, nie mają możliwości poświęcenia nawet jednego dnia każdemu z nich, bo wymiar przysługującego im zwolnienia jest taki sam, jak w przypadku pracowników wychowujących np. jedno dziecko. Prowadzi to do dyskryminacji dzieci z rodzin wielodzietnych i narusza art. 32 Konstytucji RP. Zdaniem Naczelnej Rady Adwokackiej, prawo do zwolnienia powinno być przypisane do dziecka, a nie do rodzica i powinno wynosić co najmniej 1 dzień na każde z dzieci.
Pracownik sam dzieli zwolnienie zgodnie z potrzebami dzieci
Obecnie o tym, czy osoba wychowująca dziecko w wieku do 14 lat wykorzysta przysługujące jej zwolnienie w wymiarze dziennym, czy godzinowym decyduje ona sama w pierwszym wniosku o jego udzielenie, który składa pracodawcy (w wersji papierowej lub elektronicznej). Ustawodawca nie ograniczył tego, w ilu częściach może być wykorzystane zwolnienie godzinowe, więc teoretycznie pracownik może je podzielić nawet na 16 części, każda po 1 godzinie, co w przypadku wychowywania więcej niż dwojga dzieci, pozwala na wykorzystanie zwolnienia zgodnie z potrzebami każdego z nich. Nadal jednak rodzice wychowujący dzieci w rodzinach wielodzietnych tracą na tym rozwiązaniu.
Warto przypomnieć, że wniosek o udzielenie zwolnienia od pracy na opiekę nad dzieckiem jest dla pracodawcy wiążący, a więc musi się zgodzić na udzielenie go pracownikowi. Przepisy nie wskazują z jakim wyprzedzeniem pracownik powinien uprzedzić pracodawcę o zamiarze skorzystania ze swojego uprawnienia. Przyjmuje się, że należy to zrobić możliwie jak najwcześniej – tak, aby pracodawca mógł zorganizować pracę w zakładzie. Prawo do zwolnienia nie przechodzi na kolejny rok – jeśli pracownik nie wykorzysta wolnego do końca grudnia, to ono przepada. Odmawianie pracownikowi udzielenia zwolnienia w okresie, w którym mu ono przysługuje, narusza przepisy o uprawnieniach pracowników związanych z rodzicielstwem i stanowi wykroczenie podlegające karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.
art. 188 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465)