Świadczenie dobry start dla opiekuna faktycznego
Świadczenie dobry start przysługuje rodzicom, opiekunom faktycznym, opiekunom prawnym, rodzinom zastępczym, osobom prowadzącym rodzinne domy dziecka, dyrektorom placówek opiekuńczo-wychowawczych, dyrektorom regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych - raz w roku na dziecko, a także osobom uczącym się - raz w roku.
Definicja opiekuna faktycznego dziecka zawarta jest w § 3 pkt 3 rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu "Dobry start". W myśl tego przepisu opiekunem faktycznym jest osoba faktycznie opiekującą się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka.
Wniosek o świadczenie złożony przez babcię
Z wnioskiem o świadczenie dobry start wystąpiła babcia dziecka, nad którym zgodnie z orzeczeniem sądu sprawowała bieżącą pieczę. Władza rodzicielska matki dziecka została ograniczona. Babcia nie mogła wystąpić z wnioskiem o przysposobienie dziecka. Zarówno organ gminy, jak i samorządowe kolegium odwoławcze odmówiły kobiecie przyznania świadczenia na wnuczka z powodu niespełniania wszystkich przewidzianych prawem przesłanek.
Sprawowanie bieżącej pieczy to dochodzenie należnych świadczeń
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uznał jednak, iż prawodawca nie przewidział, że mogą zaistnieć sytuacje, w których dziecko zostało umieszczone na mocy orzeczenia sądowego w pieczy bieżącej, jednak wniosek o przysposobienie – jak w okolicznościach rozpoznawanej sprawy - nie może zostać złożony.
„Tym samym pozbawiono opiekuna dziecka, nad którym jest sprawowana piecza bieżąca, możliwości uzyskania przynajmniej częściowego pokrycia wydatków na jego utrzymanie, mimo że obowiązek zaspokajania potrzeb dziecka wynika z orzeczenia sądowego. Uznać więc należy, że przepisy rozporządzenia w sposób niedostateczny chronią nie tylko prawa jednostki, jaką jest rzeczywisty opiekun dziecka, sprawujący nad nim bieżącą pieczę i to na mocy rozstrzygnięcia sądu rodzinnego, ale przede wszystkim nie chronią praw dzieci, na rzecz których świadczenie jest przewidziane, prowadząc do nierównego traktowania dzieci” – stwierdził WSA.
Odnosząc się do uregulowań Konstytucji RP i Konwencji o Prawach Dziecka podkreślił, iż „za nieuprawnione należy uznać wynikające z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu "Dobry start" ograniczenie w dostępności osób odpowiedzialnych za utrzymanie dziecka do świadczenia na dobry start, mającego na celu częściowe pokrycie wydatków związanych z utrzymaniem dziecka. Powierzenie przez Państwo bieżącej pieczy nad dzieckiem oznacza podjęcie w ramach tej opieki obowiązków w zakresie wychowania dziecka, zapewnienia mu bezpieczeństwa, zdrowia, wyżywienia, szkoły, utrzymania (a więc również dochodzenia należnych dziecku świadczeń, w tym zasiłku rodzinnego), czyli wszystkiego tego, co łączy się z faktycznym, codziennym sprawowaniem bieżącej opieki na dzieckiem”.
„Jako że ograniczenia w dostępności do świadczenia na dobry start wynikające z § 4 w zw. z § 3 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu "Dobry start" dla osoby sprawującej pieczę bieżącą nad dzieckiem na mocy prawomocnego orzeczenia sądu rodzinnego nie tylko godzą w interes dziecka, chroniony ustawą zasadniczą i umową międzynarodową, ale i pozwalają na uznanie zastosowanego przepisu rozporządzenia za dyskryminujący, w konsekwencji konieczne stało się wywiedzenie uprawnienia do świadczenia wprost z postanowień Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i Konwencji o Prawach Dziecka, co uwzględni organ odwoławczy rozpoznając ponownie sprawę – podkreślił sąd.
Opracowano na podstawie:
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 22 marca 2019 r., sygn. II SA/Łd 96/19
Zobacz również: Świadczenie „300 plus” w roku szkolnym 2019/2020 – komu przysługuje i jak je uzyskać?