Młodocianym w rozumieniu kodeksu pracy jest osoba, która ukończyła 16 lat, a nie przekroczyła lat 18. Zatem ten przedział wiekowy jest dość klarowny. W prawie polskim co do zasady zabronione jest zatrudnianie osoby, która nie ukończyła 16 lat z wyjątkiem zatrudniania takich osób w celu przygotowania zawodowego.
Zatrudnianie młodocianych, czyli osób, które ukończyły 16, a nie przekroczyły 18 lat, dozwolone jest tylko pod warunkiem, iż ukończyły one co najmniej gimnazjum oraz przedstawią świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowiu.
Przepisy prawa pracy przewidują jednak wyjątkowe sytuacje, w których dopuszczalne jest zatrudnianie młodocianych, którzy nie spełniają wymagań dotyczących wieku lub wykształcenia, a także osób które nie ukończyły 16 lat. Określa je rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie przypadków, w których wyjątkowo jest dopuszczalne zatrudnianie młodocianych, którzy nie ukończyli gimnazjum, osób nie mających 16 lat, które ukończyły gimnazjum oraz osób niemających 16 lat, które nie ukończyły gimnazjum.
Zgodnie z § 1 ust. 1 rozporządzenia z młodocianym (czyli z osbą która ukończyła 16 lat), który nie ukończył gimnazjum, może być, na wniosek jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna, zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego odbywanego w formie przyuczenia do wykonywania określonej pracy, jeżeli:
- został on przyjęty do oddziału przysposabiającego do pracy utworzonego w gimnazjum oraz uzyskał pozytywną opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej albo
- uzyskał zezwolenie dyrektora gimnazjum, w którego obwodzie mieszka, na spełnianie obowiązku szkolnego poza szkołą oraz uzyskał pozytywną opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej.
Zobacz również: Czy umowa młodocianego może zostać rozwiązana przez rodzica?
W trakcie trwania stosunku pracy pracodawca ma obowiązek przestrzegać przepisów szczególnych Kodeksu pracy, które odnoszą się do pracowników młodocianych. Dotyczy to zarówno kwestii czasu pracy, urlopów, jak również zapewnienia odpowiednich warunków bhp oraz innych przepisów szczególnych.
Kodeks karny rozróżnia nieletniego (przed ukończeniem 17 lat) i młodocianego (popełnia czyn zabroniony przed ukończeniem 21 lat, ale ukończył 24 lata zanim zapadło orzeczenie w pierwszej instancji). Kodeks cywilny wyróżnia małoletniego (osobą przed ukończeniem 18 roku życia), natomiast kodeks pracy, tak jak kodeks karny – młodocianego (z tym że w przypadku prawa pracy jest to osoba pomiędzy 16 a 18 rokiem życia).
Zobacz również serwis: Praca małoletnich