257 – tyle dzieci w wieku od 0-10 lat przebywa w instytucjonalnej pieczy zastępczej niezgodnie z przepisami. W sumie, w całej Polsce w placówkach opiekuńczo-wychowawczych jest ich umieszczonych ponad 3 tys. – wynika z najnowszego badania Rzecznika Praw Dziecka.
Marek Michalak, który od lat monitoruje tzw. liczbę małych dzieci w pieczy zastępczej, kilka miesięcy temu postawił konkretne pytania Wojewodom w całym kraju m.in.: ile dzieci przebywa na ich terenie w placówkach opiekuńczo-wychowawczych i ile z nich zostało w nich umieszczonych niezgodnie z przepisami.
- Zgodnie z ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w pieczy instytucjonalnej nie mogą być umieszczane dzieci do 10 r. ż, chyba, że zajdą przewidziane ustawą wyjątki. Tymczasem z informacji uzyskanych z całej Polski wynika, że jest ich 257. To zdecydowanie zbyt dużo – uważa RPD.
Najwięcej dzieci umieszczonych w pieczy niezgodnie z przepisami jest w wieku 7-10 lat – 111, ale trafiają tam również noworodki – Wojewodowie stwierdzili 13 takich przypadków.
Zobacz też: Czym są prawa dziecka?
- Sytuacja powtarza się od lat, głównie z dwóch powodów – deficytu rodzin zastępczych oraz nadmiaru postanowień sądów rodzinnych, które wprost orzekają o umieszczeniu dziecka w instytucjonalnej pieczy zastępczej bądź wskazują konkretną placówkę. Oczywiście musimy edukować sędziów – powtarzam to od lat, ale przede wszystkim potrzebne są konkretne działania zachęcające Polaków do tworzenia rodzin zastępczych, a dla tych, którzy zdecydowali się na taki krok, należy wymiernie wynagrodzić – uważa Marek Michalak.
Rzecznik wskazuje, że rodziców zastępczych mogłoby być więcej gdyby np. mieli zapewnione mieszkanie, dofinansowanie zakupu samochodu rodzinnego lub leasing auta na czas sprawowania opieki nad dziećmi. Sytuację poprawiłby także jasny system przywilejów np. zwolnienie bądź dofinansowanie opłaty za świadczenia udzielane przez niepubliczne przedszkola oraz żłobki, bezpłatne przejazdy środkami komunikacji miejskiej oraz priorytetowy dostęp do specjalistów, w tym lekarzy. Zdaniem RPD konieczne są także ulgi podatkowe oraz profity dla pracodawców za tworzenie miejsc pracy dla osób pełniących funkcję rodziny zastępczej, kampanie społeczne zachęcające do podejmowania roli rodzica zastępczego oraz edukacja młodzieży, szczególnie uczenie świadomego myślenia o roli rodzinnej pieczy zastępczej.
Wkrótce Rzecznik zaapeluje o podjęcie takich działań do poszczególnych resortów. W poprzednich latach RPD zwracał się o analizę problemu i skuteczne rozwiązania m.in. do Ministra Sprawiedliwości i Ministra Pracy i Polityki Społecznej.
LICZBA MAŁYCH DZIECI W PLACÓWKACH OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZYCH - BADANIE RZECZNIKA PRAW DZIECKA
3302 - dzieci w wieku 0-10 lat (wszystkie: rodzeństwa, stan zdrowia, szczególne przypadki), w tym
- 206 w wieku 0-1
- 433 w wieku 1-3
- 941 w wieku 3-7
- 1722 w wieku 7-10 lat
Liczba dzieci umieszczonych niezgodnie z ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
257 - dzieci w wieku od 0 do 10 lat, w tym
- 13 w wieku 0-1
- 40 w wieku 1-3
- 93 w wieku 3-7
- 111 w wieku 7-10 lat.
Liczba placówek wg Wojewodów
13 177 - rodzin zastępczych niezawodowych,
1698 - rodzin zastępczych zawodowych,
711 - rodzin zastępczych zawodowych pełniących funkcję pogotowia rodzinnego,
285 - rodzin zastępczych zawodowych specjalistycznych.
Z raportu Koalicji na rzecz Rodzinnej Opieki Zastępczej wynika, że na terenie 22 powiatów nie przebywa ani jedno dziecko w pieczy rodzinnej zawodowej, a wszystkie potrzebujące takiej pomocy dzieci zostały umieszczone w formach instytucjonalnych.
Zobacz też: Przesłuchanie dziecka w specjalnych pomieszczeniach
Przyczyny umieszczania małych dzieci w instytucjonalnej pieczy zastępczej wg Wojewodów (niektóre)
- treść postanowień sądów rodzinnych - wprost orzekają o umieszczeniu dziecka w instytucjonalnej pieczy zastępczej bądź wskazują konkretną placówkę
- zbyt mała liczba rodzin zastępczych,
- brak kandydatów do tworzenia rodzin zastępczych,
- brak rodzin zastępczych o charakterze pogotowia opiekuńczego.
Co należy zrobić?
- Szkolenia dla sędziów rodzinnych, podczas których podkreślany będzie fakt, że małe dzieci powinny trafiać do rodzinnych form pieczy
- Działania na rzecz pozyskiwania kandydatów na rodziny zastępcze, w tym zawodowe specjalistyczne rodziny zastępcze oraz pełniące funkcje pogotowia rodzinnego.
- Konkretna pomoc dla kandydatów na rodziców zastępczych: np.: zapewnienie mieszkania, dofinansowanie zakupu samochodu rodzinnego lub leasing auta na czas sprawowania opieki nad dziećmi.
- System przywilejów np. zwolnienie bądź dofinansowanie opłaty za świadczenia udzielane przez niepubliczne przedszkola oraz żłobki, bezpłatne przejazdy środkami komunikacji miejskiej), priorytetowy dostęp do specjalistów (w tym lekarzy)
- Cykliczne szkolenia, warsztaty, spotkania integracyjne dla rodzin
- Zwiększenie dostępność do specjalistów (pedagogów, psychologów, psychoterapeutów), m.in. w celu przeciwdziałania tzw. „wypaleniu zawodowemu”.
- Dofinansowanie, ulgi podatkowe oraz profitów dla pracodawców za tworzenie miejsc pracy dla osób pełniących funkcję rodziny zastępczej.
- Przeciwdziałanie rozwiązywania rodzin zastępczych
- Kampanie społeczne zachęcające do podejmowania roli rodzica zastępczego.
- Edukacja młodzieży w zakresie rodzinnej pieczy zastępczej, uczenie świadomego myślenia o roli rodzinnej pieczy zastępczej.
Źródło: Rzecznik Praw Dziecka