Zobacz również: Przemoc w rodzinie a dziecko cz. 1. mechanizmy obronne
Długotrwałe skutki przemocy przybierają u dzieci zazwyczaj postać syndromu stresu pourazowego, który charakteryzuje się wieloma objawami:
Stany nadmiernego pobudzenia – dziecko jest stale czujne i przygotowane na niebezpieczeństwo. Ciągłe pobudzenie organizmu – „zamrożona czujność” powoduje zaburzenia fizjologiczne (zaburzenia snu i łaknienia).
Zmęczenie i ciągły niepokój powodują to, że dziecko jest rozchwiane emocjonalnie – ma napady płaczu, ataki paniki i lęku, jest drażliwe, nerwowe i wybuchowe.
Odcięcie od własnych emocji – stan psychicznego odrętwienia (zrywa kontakt z własnymi emocjami, bo są tak trudne, że nie można sobie z nimi poradzić) → staje się martwe emocjonalnie.
Wtargnięcia - uporczywe i mimowolne wspomnienia traumatycznych przeżyć. Te przeżycia przypominają się nagle, napadowo i niezależnie od woli człowieka.
Zobacz: Przemoc wobec dziecka - wywiad z psychologiem
Stany depresyjne i poczucie bezradności – u dzieci dominuje brak wiary w swoje siły, nieumiejętność podejmowania decyzji oraz radzenia sobie z codziennymi problemami.
Poczucie niskiej wartości, winy i wstydu – to, że dzieci są poniżane, wyzywane, krytykowane i upokarzane powoduje, że uważają się za osoby bezwartościowe, złe i głupie. Obwiniają się, że to one swoim „niewłaściwym” wyglądem, zachowaniem czy słowami „sprowokowały” sprawców. Myślą, że to one ponoszą odpowiedzialność za przemoc i wstydzą się swoich doświadczeń.
Skłonności autodestrukcyjne – sięganie po alkohol, narkotyki, samookaleczenie się (cięcie, przypalanie). Atak na ciało- nie jest, jak często się uważa – próbą samobójczą czy sposobem zwrócenia na siebie uwagi.
Dziecko zadaje sobie fizycznie ból, aby zagłuszyć cierpienie fizyczne, aby zapomnieć o tym co się dzieje.
Nieufność wobec ludzi – dzieci są nieufne, lękliwe a nawet wrogie wobec ludzi, unikają kontaktów z rówieśnikami. Do izolacji skłania je również potrzeba utrzymania w tajemnicy tego, co dzieje się w domu, strach przed konsekwencjami jej ujawnienia, poczucie winy i wstydu za doświadczaną przemoc.
Aby dziecko maltretowane powróciło do „równowagi psychicznej” potrzebuje jedynie (albo aż): zwiększenia poczucia bezpieczeństwa, przywrócenia zaufania do ludzi, nabycia umiejętności rozpoznawania i wyrażania uczuć oraz zwiększenia poczucia własnej wartości.
Zobacz również serwis: Przemoc w rodzinie