Mężczyzna ur. przed dniem 1 stycznia 1949 r. może otrzymać wcześniejszą emeryturę w wieku 60 lat – jeżeli ma co najmniej 35-letni okres składowy i nieskładkowy lub 25- letni okres składkowy i nieskładkowy w przypadku orzeczonej całkowitej niezdolności do pracy.
Należy dodać, że przy ustalaniu tych wymaganych 35 lat i 25 lat, uwzględnia się także okresy czynnej służby wojskowej, okresy studiów wyższych, a także mogą być uwzględnione okresy pracy w gospodarstwie rolnym po 16 roku życia – jeżeli takie występują.
Mężczyzna, który nie spełnia warunków do wcześniejszej emerytury, a jego stan zdrowia uległ pogorszeniu, wówczas może wystąpić do ZUS z wnioskiem o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy.
W celu uzyskania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z ZUS - osoba zainteresowana musi spełnić łącznie następujące warunki:
- posiadania co najmniej częściowej niezdolności do pracy
- posiadania wymaganego, stosownie do wieku, w którym u danej osoby powstała niezdolność do pracy, okresu składkowego i nieskładkowego
- niezdolność do pracy musi powstać w czasie okresu składkowego (np. ubezpieczenia, zatrudnienia pobierania zasiłku dla bezrobotnych) lub w czasie okresu nieskładkowego (np. w okresie pobierania zasiłku chorobowegoświadczenia rehabilitacyjnego), albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.
Wymagany do przyznania renty okres składkowy i nieskładkowy zróżnicowany jest w zależności od wieku, w którym u danej osoby powstała niezdolność do pracy. Okres ten wynosi 5 lat – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat. Pięcioletni okres składkowy i nieskładkowy wymagany od osoby, której niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat, musi przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przypadającego przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę albo powstania niezdolności do pracy
Dodaję, że warunek w ostatnim punkcie nie musi być spełniony w przypadku mężczyzny, który jest całkowicie niezdolny do pracy i ma 25-letni okres składkowy i nieskładkowy
Oceny stanu zdrowia, a więc oceny, czy dana osoba jest niezdolna do pracy dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik ZUS. Lekarz orzecznik dokonuje również ustalenia daty powstania niezdolności do pracy.
Postępowanie w sprawie przyznania renty wszczyna się wyłącznie na podstawie wniosku osoby zainteresowanej. Do takiego wniosku należy dołączyć zaświadczenie o stanie zdrowia, wydane przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się osoba ubiegająca się o rentę, a także inną dokumentację medyczną, będącą w posiadaniu osoby ubiegającej o rentę.
Ponadto do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe, a także zaświadczenie o wysokości osiąganego wynagrodzenia dla celów ustalenia podstawy wymiaru renty (druk ZUS Rp-7).
Podstawa prawna: art. 29 i 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.)