Należy przypomnieć, że każdy przedsiębiorca, także ten prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, ma obowiązek złożyć wniosek o upadłość w sytuacji, gdy stał się niewypłacalny. Dłużnik ma na to 30 dni od dnia powstania stanu niewypłacalności, a ten powstaje, gdy przedsiębiorca nie reguluje swoich wymagalnych zobowiązań dłużej niż trzy miesiące. Zgodnie z projektem ustawy z dnia 9 kwietnia 2020 roku o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-21, tzw. tarcza antykryzysowa (trzecia wersja), termin 30 dni na złożenie wniosku ma ulec zawieszeniu na czas epidemii.
Niewypłacalność firmy spowodowana COVID-19 nie wiąże się już z obowiązkiem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w czasie zagrożenia epidemią i w czasie epidemii. Czytaj więcej: Wniosek o ogłoszenie upadłości w czasie zagrożenia epidemią i w czasie epidemii
Przede wszystkim zaspokojenie roszczeń wierzycieli
Dotychczas (tj. do 23 marca 2020 roku) głównym celem postępowania upadłościowego prowadzonego wobec jednoosobowych przedsiębiorców było zaspokojenie roszczeń wierzycieli w jak najwyższym stopniu. Skutkiem tego były sytuacje, w których niezaspokojeni wierzyciele mogli po zakończonym postępowaniu dalej prowadzić egzekucję przeciwko dłużnikowi. Od 24 marca 2020 roku postępowanie wobec osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą należy prowadzić tak, aby umożliwić umorzenie zobowiązań upadłego niewykonanych w postępowaniu upadłościowym.
Konsument i przedsiębiorca - taki sam proces oddłużenia
Zasadnicza zmiana dotyczy sposobu umarzania zobowiązań jednoosobowego przedsiębiorcy. Ustawodawca wprowadził znowelizowanymi przepisami ujednolicenie regulacji w ten sposób, że zarówno upadły konsument, jak i przedsiębiorca podlegać będą identycznemu procesowi oddłużenia. Jest to istotna zmiana, gdyż w dotychczasowym stanie prawnym osoba prowadząca działalność nie mogła zostać oddłużona bez ustalenia planu spłaty. Oczywiście o oddłużeniu przedsiębiorcy – osoby fizycznej możemy mówić w sytuacji, gdy likwidacja majątku upadłego nie doprowadziła do zaspokojenia wszystkich wierzycieli upadłego.
Sposoby oddłużenia
Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami, dłużnik otrzymał możliwość oddłużenia w następujący sposób:
- ustalenie planu spłaty na wniosek (art. 369 ust. 1 ustawy - Prawo upadłościowe – p. u.);
- umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, przy oczywistej i trwalej niezdolności do dokonywania jakichkolwiek spłat przez upadłego (art. 369 ust. 1a p. u.);
- warunkowe umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli przy niezdolności spłaty niemającej charakteru trwałego (art. 369 ust. 2 p. u.).
Polecamy: Pracodawca w kryzysie
Możliwości oddłużenia nie będzie miał z kolei upadły, który doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań. Jak również, gdy w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań. W uzasadnieniu do nowelizacji ustawy wskazano, że: „Celowe doprowadzenie do niewypłacalności zakłada działanie intencjonalne, ukierunkowane na doprowadzenie do swojej niewypłacalności. Trwonienie części składowych majątku należy rozumieć jako wyzbywanie się własnego mienia kosztem wierzycieli, w szczególności poprzez darowizny”.
Uczciwość upadłego a plan spłaty
Natomiast kwestie dotyczące zachowania się upadłego i jego uczciwości będą miały wpływ na długość planu spłaty. W myśl nowych przepisów, gdy sąd uzna zachowanie dłużnika za rzetelne ustali 3 - letni plan spłaty, natomiast gdy stwierdzi, że dłużnik doprowadził do niewypłacalności umyślnie lub na skutek rażącego niedbalstwa plan spłaty obejmie okres 7- letni. O tym z kolei dłużnik dowie się dopiero po zakończeniu postępowania upadłościowego i likwidacji mienia wchodzącego w skład masy.
Przepisy, które weszły w życie 24 marca 2020 roku, gwarantują jednoosobowemu przedsiębiorcy wydzielenie określonej sumy dla zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych z sumy uzyskanej ze sprzedaży lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego w wysokości odpowiadającej przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od dwunastu do dwudziestu czterech miesięcy. Innym przykładem zmiany na korzyść jednoosobowych przedsiębiorców jest wprowadzenie możliwości indywidualnego określenia zakresu wyłączenia części dochodu dłużnika z masy upadłości. Zmiany te mają zapobiec sytuacji, że w wyniku prowadzonego postępowania upadły pozbawiony zostanie środków do życia.
Bez zmian pozostają z kolei kwestie związane z opłatami w związku ze zgłoszeniem wniosku o upadłość jednoosobowego przedsiębiorcy. Opłata od wniosku wynosi 1000 zł, natomiast wysokość zaliczki na koszty postepowania, jakie ma uiścić dłużnik wynoszą 5.148,07 zł, co łącznie na sam początek daje kwotę 6.148,07 zł.
Nieświadomość jednoosobowych przedsiębiorców o konieczności złożenia wniosku o upadłość przedsiębiorcy w razie spełnienia przesłanki utraty płynności powoduje, że wciąż wnioski takie są rzadkością. Dłużników odstraszać też mogą wysokie początkowe koszty postępowania (wspomniana kwota 6.148,07 zł) czy nadal nie co bardziej skomplikowana procedura postępowania niż w przypadku upadłości konsumenckiej. Konieczność zawnioskowania o plan spłaty czy brak możliwości skorzystania z procedury uproszczonej przez przedsiębiorców powoduje, iż niejednokrotnie wolą oni skorzystać z upadłości konsumenckiej. Oczywiście odpowiedni wybór postępowania upadłościowego – przedsiębiorcy lub konsumenta, zależy od tego jaki status posiada dłużnik w momencie składania wniosku.
Polecamy serwis: Działalność gospodarcza