Podstawową regulacją dotycząca lokali socjalnych jest ustawa o ochronie praw lokatorów. Przepisy tej ustawy wskazują, że do zadań własnych gminy należy zapewnienie uprawnionym osobom lokalu socjalnego. Z zasobu mieszkaniowego gmina wydziela część lokali, które przeznacza się na wynajem jako lokale socjalne.
Kto może wynajmować lokal socjalny?
Co do zasady to gmina, w drodze uchwały, określa warunki jakie muszą zostać spełnione aby móc ubiegać się o lokal socjalny. Najczęściej chodzi tu o trudną sytuację mieszkaniową i materialną danej osoby. Przepisy stanowią, że lokal socjalny, w szczególności należy się:
- osobie spełniającej wymagania określone w uchwale rady gminy (np. określony dochód);
- kobiecie w ciąży;
- małoletniemu, niepełnosprawnemu lub ubezwłasnowolnionemu wraz z osobą, która sprawuje nad taką osobą opiekę i wspólnie z nią zamieszkała;
- osobie obłożnie chorej;
- emerytowi lub renciście mającemu uprawnienia do pobierania świadczeń z pomocy społecznej;
- bezrobotnemu.
Istotne jest jednak to, że wskazane wyżej osoby nie mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany – jeżeli mają taką możliwość to nie mogą otrzymać mieszkania socjalnego. W sytuacji, w której okaże się, że najemca uzyskał tytuł prawny do innego lokalu i może używać tego lokalu gmina może wypowiedzieć umowę najmu lokalu socjalnego bez terminu wypowiedzenia.
Prawa do lokalu socjalnego nie mają osoby, które samowolnie zajmując lokal oraz osoby wobec których sąd nakazał opróżnienie lokalu. Wyjątek stanowi sytuacja, w której przyznanie lokalu socjalnego byłoby w świetle zasad współżycia społecznego szczególnie usprawiedliwione.
Z osobą uprawnioną do lokalu socjalnego gmina zawiera umowę najmu na czas określony. Przedłużenie umowy jest możliwe, jeżeli najemca nadal znajduje się w sytuacji uzasadniającej zawarcie takiej umowy.
Jakie techniczne standardy musi spełniać lokal socjalny?
Wymagania techniczne jakie musi spełnić lokal socjalny wynikają wprost z jego definicji. Zgodnie z ustawą lokal socjalny to lokal:
- nadający się do zamieszkania ze względu na wyposażenie i stan techniczny;
- którego powierzchnia pokoi przypadająca na członka gospodarstwa domowego najemcy nie może być mniejsza niż 5 m2, a w wypadku jednoosobowego gospodarstwa domowego 10 m2.
Lokal socjalny może być lokalem o obniżonym standardzie. Powyższe wynika z preferencyjnej stawki czynszu, który nie może przekroczyć połowy stawki najniższego czynszu obowiązującego w gminnym zasobie mieszkaniowym.
Opracowano na podstawie:
Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 1234)