Ułamkowa czy łączna
W polskim prawie mamy do czynienia z dwoma rodzajami współwłasności. Obok współwłasności w częściach ułamkowych istnieje też współwłasność łączna.
Istnienie współwłasności nie jest wcale wyjątkiem w obrocie prawnym. Przykładowo współwłaścicielami samochodu będą osoby, które wspólnie nabyły go od sprzedawcy. Warto w takiej sytuacji wiedzieć jak będzie wyglądało zarządzanie i rozporządzanie przedmiotem współwłasności.
Aby móc sobie jednak odpowiedzieć na te pytanie trzeba najpierw określić czy mamy do czynienia ze współwłasnością ułamkową, czy łączną. Z tym drugim przypadkiem będziemy mieli do czynienia jedynie w sytuacjach określonych w prawie. Jednym z takich przykładów jest wspólność majątkowa małżonków. Drugim przykładem współwłasności łącznej jest majątek wspólny wspólników spółki cywilnej.
Zobacz serwis: Majątek małżonków
Czy można zbyć udział?
Jednym z podstawowych pytań, jakie nasuwają się przy współwłasności jest kwestia samodzielności współwłaściciela w rozporządzaniu swoim udziałem we współwłasności. W przypadku współwłasności ułamkowej każdy ze współwłaścicieli ma prawo do rozporządzania swoim udziałem bez ingerencji pozostałych współwłaścicieli (art. 198 Kodeksu cywilnego).
W przypadku współwłasności łącznej nie jest to jednak możliwe. W przypadku małżonków w czasie trwania współwłasności nie można żądać podziału wchodzącego w jej skład majątku wspólnego (art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Nie ma również prawa do rozporządzania udziałem w takiej współwłasności.
Podobnie rzecz się ma do wspólników spółki cywilnej, którzy w czasie trwania spółki nie mogą żądać podziału majątku wspólnego, jak również rozporządzać udziałami w nim (art. 863 Kodeksu cywilnego).
Podział majątku
Jak wynika z powyższego w przypadku współwłasności łącznej nie tylko nie można rozporządzać udziałem w majątku wspólnym, lecz również nie można żądać jego podziału. Inaczej jest w przypadku współwłasności ułamkowej, której zniesienia może domagać się każdy współwłaściciel w każdym czasie. Takie uprawnienie może być jednak wyłączone na mocy umowy współwłaścicieli na okres nie dłuższy niż 5 lat, który może być jednak przedłużany.
Nie można żądać w czasie trwania współwłasności łącznej podziału majątku wspólnego. W przypadku współwłasności ułamkowej żądanie zniesienia współwłasności jest możliwe w każdym czasie, chyba że na mocy umowy współwłaściciele wyłączyli to uprawnienie maksymalnie na 5 lat.
Zobacz: Zniesienie współwłasności