W miejskim krajobrazie, w dużych aglomeracjach można dostrzec problem z brakiem miejsc postojowych, szczególnie przy dużych osiedlach mieszkalnych. W obecnych czasach, praktycznie większość nowych budynków mieszkalnych posiada garaże. Jednakże należy postawić pytanie, czy deweloperzy mogą minimalizować swoje ryzyko sprzedania nie wszystkich miejsc postojowych i zobowiązać klienta, który chce nabyć lokal mieszkalny do nabycia również miejsca postojowego w garażu? Sąd Najwyższy uznał, że zapis w umowie zobowiązujący klienta, który nabywa lokal, również do nabycia garażu, nie jest klauzulą abuzywną, tj. niedozwolonym zapisem umownym.
Jak zostało wspomniane powyżej deweloper realizując inwestycję budowlaną musi przewidzieć w projekcie odpowiednią liczbę miejsc postojowych. Obowiązek ten wynika z Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2002 nr 75 poz. 690). Zgodnie z § 18 Rozporządzenia „zagospodarowując działkę budowlaną, należy urządzić, stosownie do jej przeznaczenia i sposobu zabudowy, miejsca postojowe dla samochodów użytkowników stałych i przebywających okresowo, w tym również miejsca postojowe dla samochodów, z których korzystają osoby niepełnosprawne. Liczbę i sposób urządzenia miejsc postojowych należy dostosować do wymagań ustalonych w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, z uwzględnieniem potrzebnej liczby miejsc, z których korzystają osoby niepełnosprawne.” W świetle orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego miejsca postojowe muszą być zaprojektowane i urządzone na terenie należącym do inwestora, na którym dana inwestycja ma być realizowana, a posiadanie miejsca do parkowania jest integralnie związane z budownictwem mieszkaniowym (Wyrok NSA z dnia 22 czerwca 2005 roku, I FSK 103/05 oraz z dnia 14 listopada 2007 roku, I FSK 1798/07).
Zobacz serwis: Nieruchomości
Mając powyższe na uwadze, deweloper jest zobowiązany do wybudowania odpowiedniej liczby miejsc postojowych, w tym na przykład w garażu podziemnym, co wiąże się z niemałymi kosztami dla inwestora. Niestety zakup miejsca postojowego jest drogi, w związku z czym osoby nabywające lokale mieszkalne nie zawsze decydują się na zakup miejsca w garażu, stąd deweloper ma problem z ich sprzedaniem. Niektórzy deweloperzy zdecydowali się więc na sprzedaż lokali mieszkalnych tylko wraz z miejscem postojowym w garażu.
Zgodnie z Wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 08 listopada 2012 roku (I CSK 49/12, LEX nr 1284693) „postanowienie wzorca umowy deweloperskiej, zobowiązujące konsumenta do nabycia lokalu mieszkalnego łącznie z udziałem we własności garażu wielostanowiskowego, uprawniającym do korzystania z miejsca postojowego, nie jest niedozwolonym postanowieniem umownym (art. 385 § 1 k.c.)”.
Powódka, której powyższe orzeczenie dotyczy, podpisała z deweloperem umowę, na mocy której zobowiązała się do zakupu lokalu mieszkalnego wraz z udziałem w lokalu użytkowym stanowiącym miejsce postojowe. Po podpisaniu umowy, powódka doszła do wniosku, że przedsiębiorca – deweloper nie ma prawa zmuszać jej do zakupu garażu za 39 tyś. zł. W związku z powyższym wystąpiła do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o uznanie postanowienia, które obligowało ją do zakupu miejsca parkingowego, za niedozwolone.
Rozpatrujący sprawę sąd I instancji nie uznał jednak jej racji, podkreślając, że nie zaszły przesłanki z art. 3851 k.c., tj. przesłanki, które są wymagane by uznać dane postanowienie za klauzulę abuzywną. Sąd II instancji – Sąd Apelacyjny nie przychylił się do stanowiska sądu I instancji i uznał, iż stosowane przez dewelopera postanowienia narzucały w sposób nieuprawniony konsumentowi noszącemu się z zamiarem zawarcia umowy o wybudowanie lokalu mieszkalnego obowiązek zawarcia transakcji wiązanej, tj. nabycia garażu.
Sąd Najwyższy we wspomnianym wyroku z dnia 08 listopada 2012 roku nie podzielił zdania Sądu Apelacyjnego, uchylił zaskarżony wyrok i oddalił apelację powódki. Sąd Najwyższy stwierdził, że „Sąd Apelacyjny brał pod rozwagę jedynie oczekiwania konsumenta nieposiadającego samochodu, uszły natomiast jego uwagi zarówno oczekiwania konsumentów będących posiadaczami samochodów, jak i sytuacja dewelopera, który projektuje liczbę miejsc postojowych odpowiadającą liczbie lokali mieszkalnych. Uwzględnienie interesów obu stron potencjalnego stosunku umownego nie pozwala uznać zakwestionowanych przez powódkę postanowień wzorca za niedozwolone w rozumieniu art. 3851 § 1 k.c.”
Zobacz serwis: Konsument i umowy
Analizując całe uzasadnienie SN do Wyroku w sprawie o sygn. akt I CSK 49/12, należy stwierdzić, iż argumentacja SN jest trafna, jednakże biorąc pod uwagę niskie zarobki Polaków w stosunku do średnich cen nieruchomości, argumentacja ta może budzić sprzeciw wielu konsumentów.
Autor: Maciej Zadrożny, aplikant adwokacki