Pobyt nielegalny to hasło budzące w wielu cudzoziemcach strach. Nic dziwnego, skoro może on skutkować wydaniem decyzji zobowiązującej cudzoziemca do powrotu, a w przypadku jej niewykonania również przymusową deportacją. Niestety przepisy prawa nie definiują pojęcia pobytu nielegalnego. Choć w tekście zarówno obecnie jak i poprzednio obowiązującej ustawy o cudzoziemcach niejednokrotnie posłużono się tym zwrotem, nigdzie nie znajdziemy jego legalnej definicji. Natomiast na podstawie treści przepisów można ustalić pewne sytuacje, w których pobyt cudzoziemca uznaje się za nielegalny.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Pobyt nielegalny
Próbę rozwiązania problemu braku definicji pobytu nielegalnego podejmują czasami sądy. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, w wyroku o sygnaturze III SAB/Gd 42/09 orzekł, że za pobyt nielegalny należy uznać taki pobyt cudzoziemca, który jest niezgodny z przepisami regulującymi pobyt cudzoziemców na terytorium RP. Podobnie kwestia ta została ujęta w przepisach prawa europejskiego, które wskazują, że pobyt nielegalny oznacza obecność na terytorium państwa członkowskiego obywatela państwa trzeciego, który nie spełnia lub przestał spełniać warunki wjazdu do państwa członkowskiego. Przyczyn takiego stanu może być bez liku, pod rządami starej ustawy często się zdarzało, że cudzoziemcy przegapiali termin na złożenie wniosku o wydanie kolejnego zezwolenia.
Dlaczego pobyt nielegalny jest dla cudzoziemca takim problemem? Pomijając ryzyko zobowiązania do opuszczenia terytorium Polski, cudzoziemiec utraci możliwość uregulowania swojego obecności w Polsce w zgodzie z przepisami prawa. W takich sprawach organ prowadzący sprawę odmówi wydania decyzji lub wszczęcia postępowania.
Pobyt nielegalny a zezwolenie na pobyt
Przepisy przewidują kilka wyjątkowych przypadków, w których będzie możliwe wydanie zezwolenia, mimo tego że cudzoziemiec przebywa w Polsce nielegalnie. Mowa tutaj między innymi o:
- zezwoleniu dla osoby, która jest małoletnim dzieckiem cudzoziemca pozostającego w uznawanym przez prawo polskie związku małżeńskim z obywatelem Polski, posiadającego zezwolenie na pobyt czasowy dla członka rodziny obywatela Rzeczypospolitej Polskiej;
- zezwoleniu na pobyt czasowy w celu połączenia się z rodziną, jeśli jej członkiem jest cudzoziemiec, któremu nadano w Polsce status uchodźcy lub udzielono ochrony uzupełniającej; czy
- zezwoleniu dla cudzoziemca, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niezbędny z uwagi na konieczność poszanowania prawa do życia rodzinnego w rozumieniu Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.
Jak widać są to bardzo rzadkie sytuacje, w których chronione jest wyższe dobro. Warto więc aby każdy cudzoziemiec zatroszczył się o legalność swojego pobytu, co zresztą ułatwiają przepisy nowej ustawy. Zgodnie z nimi kolejny wniosek o zezwolenie na pobyt czasowy cudzoziemiec może złożyć nawet w ostatnim dniu swojego legalnego pobytu w Polsce. W myśl starych przepisów, wniosek trzeba było złożyć 45 dni wcześniej.
Zameldowanie cudzoziemca na pobyt stały
Jak zapobiec wydaleniu nielegalnie pracującego cudzoziemca?
Autor: Robert Jaroszewski, radca prawny, partner w kancelarii Sienkiewicz, Jaroszewski, Zamroch. Radcowie prawni sp. p., autor bloga o legalizacji pobytu i pracy cudzoziemców w Polsce cudzoziemiecwpolsce.pl