Niezależność odpowiedzialności współdziałających (art. 20)

Opracował: Roland Szymczykiewicz
Adwokat
rozwiń więcej
Eksces to zachowanie sprawcy nie uzgodnione ze współsprawcami i stanowiące wykroczenie poza ustalony plan działania.
Każdy ze współdziałających w popełnieniu czynu zabronionego odpowiada w granicach swojej umyślności lub nieumyślności niezależnie od odpowiedzialności pozostałych współdziałających.

Analizowany przepis zawiera kluczową dla prawa karnego i procesu karnego zasadę indywidualizacji odpowiedzialności poszczególnych osób biorących udział w popełnieniu przestępstwa.

Zasada ta oznacza, że odpowiedzialność każdego z współdziałających w popełnieniu danego czynu (współsprawców, sprawców kierowniczych i polecających, podżegaczy, pomocników) będzie ustalana i badana osobno w stosunku do każdego ze sprawców i będzie on odpowiadał tylko w granicach umyślności lub nieumyślności swojego czynu.

Ważnym elementem wyrażonej zasady jest również to, że każde zachowanie sprawcy nie uzgodnione ze współsprawcami i stanowiące wykroczenie poza ustalony plan działania (poza porozumienie sprawców) tzw. eksces będzie miał znaczenie przy ustalaniu odpowiedzialności i wymiaru kary  jedynie dla tego sprawcy, który by danego ekscesu się dopuścił.

Zobacz serwis: Formy popełnienia przestępstwa

Jeżeli założeniem sprawców było nocne włamanie się do domku letniskowego i kradzież rzeczy tam się znajdujących, i nastąpi eksces w zachowaniu jednego z współsprawców polegający na nieustalonym uprzednio zgwałceniu śpiącej tam dziewczyny, to eksces ten będzie przypisany tylko temu sprawcy który ją zgwałcił. Oznacza to, że obok zarzutu kradzieży z włamaniem (jak jego koledzy) taki sprawca gwałciciel (i wyłącznie on) dostałby również zarzut gwałtu (jeśli osoba zgwałcona złożyłaby wniosek o ściganie sprawcy, bo jest to przestępstwo wnioskowe).

Innym przejawem wskazanej zasady jest to, że chociaż współsprawcy popełniają czyn razem, to może istnieć sytuacja w której tylko część współsprawców odpowie przed sądem w tym samym czasie lub odpowie przed sądem w ogóle. Przykładowo jeżeli jednego ze współsprawców nie można schwytać, to zgodnie z procedurą karną można materiały dotyczące jego czynu wyłączyć ze sprawy i zacząć ją prowadzić dalej w momencie uchwycenia osoby ukrywającej. Jeżeli natomiast z różnych przyczyn (np. niepoczytalności) dana osoba w ogóle nie może odpowiadać za swój czyn, to nie stoi to na przeszkodzie osądzenia pozostałych współsprawców. 

Zobacz również: Bezpłatne porady prawne

Podstawa prawna: Art. 20 Kodeksu karnego

Prawo
Niedziela handlowa - Polacy podzieleni ws. handlu w niedzielę. Jest projekt ustawy łagodzącej ograniczenie
28 kwi 2024

Dzisiaj, 28 kwietnia jest niedziela handlowa. Z przeprowadzonych badań wynika, że Polacy są mocno podzieleni w sprawie handlu w każdą niedzielę. Jest też projekt ustawy łagodzącej ograniczenie i dopuszczającej dwie niedziele handlowe w miesiącu.

Służby mundurowe: Rząd nie przywrócił emerytur. Ale ustanowił pełnomocnika do Spraw Postępowań Administracyjnych
28 kwi 2024

Politycy, zwycięskiej w dniu 15 października 2023 r. koalicji, obiecali: „Przywrócimy emerytom mundurowym prawa nabyte – uprawnienia emerytalne odebrane im z naruszeniem powszechnych norm prawa.“ (konkret 77 w programie wyborczym KO). Obietnica ta na pewno nie zostanie zrealizowana przed wyborami do Parlamentu Europejskiego. Co potem?

Papież Franciszek: nie zostawiajcie seniorów samych, nie wystarczą programy pomocy
27 kwi 2024

Papież Franciszek zaapelował, by nie pozostawiać osób starszych samych. Nie wystarcza opracowanie „programów pomocy” - mówił w sobotę podczas spotkania z 6 tysiącami seniorów i wnuków w Watykanie. Opowiadał o swoim dzieciństwie w Argentynie, spędzonym z dziadkami - włoskimi imigrantami.

Ubezpieczenie zdrowotne bezrobotnych bez rejestracji w PUP? Państwo woli przepłacać
28 kwi 2024

Od kilku lat jest zgłaszany postulat przyznania (na koszt państwa) ubezpieczenia zdrowotnego osobom bezrobotnym (na okres kilku miesięcy po jej utracie). Nie zostanie zrealizowany przez rząd w 2024 r. (i prawdopodobnie do końca bieżącej kadencji Sejmu).

Zaskoczenie przed majówką. Lepiej nie wchodzić do lasów obok Trójmiasta - zalecenie pomorskiego lekarza weterynarii
26 kwi 2024

W dniu 26 kwietnia 2024 r. pomorski lekarz weterynarii zalecił, aby nie wchodzić do trójmiejskich lasów. Powodem jest wykrycie u martwych dzików wirusa afrykańskiego pomoru świń (ASF).

Nie będzie widać naszego adresu IP. Schowa go Google. Reklamodawcy nas nie znajdą? Privacy Sandbox zamiast cookies
28 kwi 2024

Realizowany przez Google projekt Privacy Sandbox, który domyślnie ma zastąpić pliki cookies, ma na celu ochronę prywatności użytkowników w sieci. Tym razem Google chce schować nasz adres IP, przez co reklamodawcy nie namierzą naszej lokalizacji. Czy będzie lepiej? Według niektórych regulatorów niekoniecznie, bo rozwiązanie proponowane przez Google będzie „preferowało rozwiązania reklamowe technologicznego giganta”. 

3 milionom Polaków grozi grzywna 5000 zł. Sprawdź, co zrobić, aby uniknąć kary
26 kwi 2024

W bieżącym roku ponad trzy miliony Polaków staną przed koniecznością uzyskania nowego dowodu osobistego. Liczba dokumentów, które utracą ważność, przekracza dwa miliony. Pozostałe przypadki to osoby, które osiągną pełnoletność, zmienią nazwisko lub zgubią dokument. Czy Twój dowód jest wciąż ważny? Sprawdź to już teraz!

Kiedy można stracić prawo do zasiłku chorobowego?
26 kwi 2024

Na wstępie odróżnić trzeba brak prawa do zasiłku chorobowego od jego utraty. W drugim wypadku prawo takie początkowo przysługuje, ale na skutek zachowań ubezpieczonego zdefiniowanych w art. 17 ustawy z 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa dochodzi do jego utraty.

Bon senioralny - dla kogo 2150,00 zł miesięcznie? Na jakie usługi dla seniora?
27 kwi 2024

Wartość bonu senioralnego wyniesie maksymalnie 2150,00 zł, co odpowiada połowie minimalnego wynagrodzenia w drugiej połowie 2024 roku. Osobą uprawnioną do korzystania z usług świadczonych w ramach bonu senioralnego będzie osoba, która ukończyła 75. rok życia w przypadku, której jest możliwe zidentyfikowanie określonych potrzeb w zakresie podstawowych czynności dnia codziennego.

Tymczasowe aresztowanie. Czy na pewno tymczasowe?
26 kwi 2024

Pozbawienie wolności, umieszczenie kogoś w więzieniu jest naturalną karą za popełnienie ciężkiego przestępstwa. Realizuje ono wiele funkcji, między innymi daje poczucie sprawiedliwości. Jest to jednak czynione po przeprowadzeniu stosownego postępowania oraz skazaniu. Tymczasem  funkcjonuje też środek zapobiegawczy, który może odizolować od świata oskarżonego, podejrzanego, czyli osobę, co do której dopiero toczy się postępowanie karne i nie wiadomo jeszcze czy zasługuje ona na jakąkolwiek karę. 

pokaż więcej
Proszę czekać...