REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odszkodowanie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub za zatrzymanie

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Wojciech Országh
Radca prawny specjalizujący się w prowadzeniu sporów sądowych oraz windykacji należności
odszkodowanie, zadośćuczynienie, areszt, zatrzymanie
Odszkodowanie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub za zatrzymanie
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Postępowanie o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie charakteryzuje się pewnym stopniem skomplikowania. Jak to jest z odszkodowaniem za niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub za zatrzymanie?

Tymczasowe aresztowanie następuje na mocy postanowienia sądu, przy czym w postępowaniu przygotowawczym następuje na wniosek prokuratora. Jest to środek zabezpieczający stosowany, co do zasady:

REKLAMA

  1. jeżeli zachodzi uzasadniona obawa ucieczki lub ukrycia się oskarżonego, zwłaszcza wtedy, gdy nie można ustalić jego tożsamości albo nie ma on w kraju stałego miejsca pobytu;
  2. zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony będzie nakłaniał do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób utrudniał postępowanie karne;
  3. w związku z grożącą podejrzanemu (oskarżonemu) surową karę;
  4. bądź z uwagi na uzasadnioną obawę popełnienia przez podejrzanego (oskarżonego) przestępstwa.

Jest to środek dość powszechnie stosowany dla zabezpieczenia toku postępowania karnego, jak i dla ochrony pokrzywdzonych i świadków przed wpływem sprawcy. Od 2019 r. organy ścigania składają rokrocznie ponad 20.000 wniosków o zastosowanie środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania, spośród których blisko 90 proc. jest uwzględnianych [1]. Niekiedy jednak działania organów ścigania okazują się nieprawidłowe, zbyt nagłe lub nieadekwatne. Statystyki Ministerstwa Sprawiedliwości za 2019 r. wskazują, że za niesłusznie orzeczone przez sądy skazania oraz pozbawienia wolności Skarb Państwa wypłacił 204 tys. zł, a rok później aż 477 tys. zł [2].

Za niesłuszny areszt należy się odszkodowanie

Stosownie do art. 552 § 1 i 4 k.p.k. oskarżonemu, który w wyniku wznowienia postępowania, kasacji lub skargi nadzwyczajnej został uniewinniony lub skazany na łagodniejszą karę, służy od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, wynikłe z wykonania względem niego w całości lub w części kary, której nie powinien był ponieść. Odszkodowanie i zadośćuczynienie przysługują również w wypadku niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania. W wypadku odszkodowania za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie podstawą odszkodowania jest prawomocny wyrok uniewinniający albo warunkowo umarzający postępowanie lub prawomocne orzeczenie o umorzeniu postępowania wydane w postępowaniu przygotowawczym (umorzenie dochodzenia lub śledztwa) albo w postępowaniu sądowym w toku instancji [3]. Warto jednak nadmienić, że dochodzenia odszkodowania lub zadośćuczynienia za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie nie jest zaskarżenie decyzji o zatrzymaniu i wydanie przez sąd odwoławczy orzeczenia stwierdzającego niezasadność czy nielegalność zatrzymania [4]. Dlatego też przy ocenie kwestii niewątpliwie niesłusznego zatrzymania należy ocenić, czy zastosowanie tego środka przymusu procesowego nastąpiło zgodnie z przepisami prawa, a tym samym czy nie spowodowało dolegliwości, jakiej osoba zatrzymana nie powinna była doznać [5].

Gdzie i w jakim terminie należy zgłosić żądanie?

REKLAMA

Swoje żądanie zgłosić należy pisemnie w sądzie okręgowym właściwym ze względu na miejsce, w którym nastąpiło zwolnienie tymczasowo aresztowanego lub zwolnienie zatrzymanego w terminie roku od daty uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie (w wypadku tymczasowego aresztowania) lub od daty zwolnienia (w razie zaś zatrzymania). Warto wskazać, że wniosek musi czynić zadość wymogom pisma procesowego, a zgłaszane roszczenie, mimo swojej podstawy w ustawie procesowej karnej z pewnymi odrębnościami ma charakter cywilistyczny. Odszkodowanie za poniesioną szkodę będzie obejmować jej naprawienie, tj. wyrównanie konkretnego i możliwego do określenia wprost uszczerbku o charakterze majątkowym w mieniu poszkodowanego (także tych utraconych, nieuzyskanych) lub na jego osobie, podczas gdy zadośćuczynienie obejmować będzie szkodę niematerialną wynikłe np. z doznanych cierpień psychicznych i fizycznych, naruszonych dóbr osobistych [6].

Warto zauważyć, że postępowanie o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie charakteryzuje się pewnym stopniem skomplikowania. To na wnioskującym spoczywać będzie co do zasady ciężar wykazania istnienia określonego uszczerbku, jego wymiaru oraz adekwatnego związku przyczynowego między nim, a zdarzeniem powodującym szkodę. W tym zakresie konieczne będzie przedstawienie odpowiednich dowodów oraz złożenie wniosków np. o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, czy uzyskanie dokumentacji z aresztu śledczego, czy jednostki Policji. Niemniej, postępowanie jest wolne od kosztów sądowych, a w razie uwzględnienia roszczeń choćby w części wnioskodawcy przysługuje od Skarbu Państwa zwrot uzasadnionych wydatków, w tym z tytułu ustanowienia jednego pełnomocnika.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przypisy

  1. K. Eichstaedt [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom I. Art. 1–424, wyd. VII, red. D. Świecki, Warszawa 2024, art. 258.
  2. P. Kubaszewski [w:] P. Kładoczny (red.) O standardzie, który się nie przyjął (w Polsce). Praktyka stosowania tymczasowego aresztowania w świetle przepisów Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, wyd. 1, Warszawa 2023.
  3. A. Łukaszewicz, Zadośćuczynienia dla ofiar pomyłek wymiaru sprawiedliwości w 2020 roku, dostęp elektroniczny 2025 r.
  4. D. Świecki [w:] B. Augustyniak, K. Eichstaedt, M. Kurowski, D. Świecki, Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom II. Art. 425–673, wyd. VII, Warszawa 2024, art. 552.
  5. Ibidem; oraz uchwała SN z 23.05.2006 r., I KZP 5/06; wyrok SA w Katowicach z 30.09.2010 r., II AKa 162/10.
  6. D. Świecki [w:] B. Augustyniak, K. Eichstaedt, M. Kurowski, D. Świecki, Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom II. Art. 425–673, wyd. VII, Warszawa 2024, art. 552.
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nie było debat z tak ogromną oglądalnością. Kampania 2025 to kampania debat [Podsumowanie]

Podsumowując kampanię wyborczą w 2025 r. można stwierdzić, że to kampania debat. Nie było jeszcze debat z tak ogromną oglądalnością. Ważne punkty tej kampanii to: debata w Końskich z 11 kwietnia, debata Trzaskowski - Nawrocki w drugiej turze, debata jednego kandydata w Końskich 28 maja, wypływające fakty z przeszłości Karola Nawrockiego, rozmowy u Sławomira Mentzena i przekazanie poparcia innych kandydatów na prezydenta z pierwszej tury. Co przesądzi o wyniku wyborów?

Zasiłek pielęgnacyjny ... 0%. Świadczenie pielęgnacyjne za ostatnie lata podwyżka o 134%. Stratny stopień umiarkowany [osoby niepełnosprawna]

Świadczenie pielęgnacyjne z podwyżką aż o 10% (2025 r.). W złotówkach o 299 zł z 2988 zł na 3287 zł. Ale od 2017 r. wzrost tego świadczenia wynosi imponujące 134%! (podwyżka skumulowana). Zasiłek pielęgnacyjny (i jego beneficjenci) nie jest takim szczęściarzem, co do podwyżek. I od 2019 r. podwyżka (rok w rok) wynosi całe 0%.

Wybory prezydenckie 2025. 1 czerwca w wielu miastach bezpłatna komunikacja

W związku z drugą turą wyborów prezydenckich w wielu miastach w Polsce będzie można skorzystać z bezpłatnej komunikacji miejskiej. Darmowe przejazdy będą m.in. w Warszawie, Toruniu czy Rzeszowie.

Zasiłek pielęgnacyjny wstecz? Trzeba pamiętać o terminie

Osoby z niepełnosprawnościami nie zawsze pamiętają o jak najszybszym złożeniu wniosku o zasiłek pielęgnacyjny po uzyskaniu orzeczenia o niepełnosprawności lub jej stopniu. Dlaczego to tak ważne?

REKLAMA

Ale największą grupą wojskowych traktowanych jako ludzie drugiej kategorii to Ci, którzy przeszli na emeryturę po 15 latach. Już Panu wyliczę

W artykule publikujemy kolejny list emeryta mundurowego, który jest niezadowolony z zasad łączenia emerytury z pracą w cywilu po zrzuceniu munduru.

Jednocześnie emerytura (ZUS) i renta (policja): W trakcie pełnienia służby uległ wypadkowi, w związku z tym przeszedł na rentę inwalidzką, ale jednocześnie na tyle ten jego stan zdrowia był dobry, że mógł podjąć pracę i pracował

Sejm jest przeciwny jednoczesności emerytury ZUS i policyjnej renty inwalidzkiej (BKSP-155-X-168/24). To sygnatura petycji o możliwość jednoczesnego pobierania emerytury z ZUS i policyjnej renty inwalidzkiej. Petycja została negatywnie rozpatrzona. W artykule przebieg dyskusji między posłami na posiedzeniu nr 37 Komisji do Spraw Petycji (Sejm) w dniu 17 października 2024 r.

Szkodliwa nadgorliwość polskiego ustawodawcy we wdrażaniu prawa UE. 100 przypadków tzw. „gold-platingu” [Raport]

SprawdzaMY – Inicjatywa Przedsiębiorcy dla Polski, we współpracy z Fundacją Wsparcia Przedsiębiorczości oraz Kancelarią DZP opublikowała raport „Gold-plating i nadregulacja przy implementacji prawa UE do polskiego porządku prawnego”. Raport opisuje 100 przypadków szeroko rozumianego „gold-platingu” i nadregulacji w polskim porządku prawnym. Chodzi o wdrażanie prawa Unii Europejskiej, które wykracza poza wymagania unijne, generując dodatkowe obciążenia dla polskich przedsiębiorców. W Raporcie wskazano też przykłady, które mogą stanowić „quick wins”, czyli regulacje, których zmiana lub usunięcie z systemu prawa może przynieść odczuwalne korzyści dla przedsiębiorców, bez potrzeby kompleksowej reformy całego systemu.

Zarówno stare jak i nowe świadczenie pielęgnacyjne pozwala dorobić opiekunom osób niepełnosprawnych w stopniu znacznym [Wybory]

Opiekunowie osób niepełnosprawnych (stopień znaczny) mają możliwość legalnego pracowania w komisjach wyborczych bez ryzyka utraty świadczenia pielęgnacyjnego. Ryzyko takie dotyczy oczywiście tylko „starego” świadczenia pielęgnacyjnego (prawo do niego powstało przed 2024 r.), gdyż „nowe” świadczenie pielęgnacyjne pozwala na łączenie opieki (nad niepełnosprawnymi dziećmi do 18-roku życia) z pracą zawodową. W tym przypadku ustawodawca założył, że przy tylu formach odpłatnej opieki nad dziećmi rodzice niepełnosprawnego dziecka dadzą radę zapewnić mu opiekę i pójść do pracy.

REKLAMA

Sondaż prezydencki: Karol Nawrocki - 46,1 proc., Rafał Trzaskowski - 45,8 proc.

Z najnowszego sondażu Research Partner wynika, że 46,1 proc. ankietowanych chce poprzeć Karola Nawrockiego, a 45,8 proc. Rafała Trzaskowskiego. 8,1 proc. badanych nie wie, na kogo zagłosuje. Według 32 proc., żaden z nich nie jest dobrym kandydatem na prezydenta.

Czerwcowa waloryzacja i więcej do emerytury: nawet 200, 500 czy 700 zł. MRPiPS ogłosiło nowy wskaźnik. Dla kogo i kiedy?

Czerwcowa waloryzacja i więcej do emerytury: nawet 200, 500 czy 700 zł. MRPiPS ogłosiło nowy wskaźnik. Dla kogo i kiedy? Wiele osób myli waloryzacje marcową i czerwcową a ma to zasadnicze znaczenie.

REKLAMA