REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odszkodowanie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub za zatrzymanie

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Wojciech Országh
Radca prawny specjalizujący się w prowadzeniu sporów sądowych oraz windykacji należności
odszkodowanie, zadośćuczynienie, areszt, zatrzymanie
Odszkodowanie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub za zatrzymanie
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Postępowanie o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie charakteryzuje się pewnym stopniem skomplikowania. Jak to jest z odszkodowaniem za niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub za zatrzymanie?

Tymczasowe aresztowanie następuje na mocy postanowienia sądu, przy czym w postępowaniu przygotowawczym następuje na wniosek prokuratora. Jest to środek zabezpieczający stosowany, co do zasady:

REKLAMA

  1. jeżeli zachodzi uzasadniona obawa ucieczki lub ukrycia się oskarżonego, zwłaszcza wtedy, gdy nie można ustalić jego tożsamości albo nie ma on w kraju stałego miejsca pobytu;
  2. zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony będzie nakłaniał do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób utrudniał postępowanie karne;
  3. w związku z grożącą podejrzanemu (oskarżonemu) surową karę;
  4. bądź z uwagi na uzasadnioną obawę popełnienia przez podejrzanego (oskarżonego) przestępstwa.

Jest to środek dość powszechnie stosowany dla zabezpieczenia toku postępowania karnego, jak i dla ochrony pokrzywdzonych i świadków przed wpływem sprawcy. Od 2019 r. organy ścigania składają rokrocznie ponad 20.000 wniosków o zastosowanie środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania, spośród których blisko 90 proc. jest uwzględnianych [1]. Niekiedy jednak działania organów ścigania okazują się nieprawidłowe, zbyt nagłe lub nieadekwatne. Statystyki Ministerstwa Sprawiedliwości za 2019 r. wskazują, że za niesłusznie orzeczone przez sądy skazania oraz pozbawienia wolności Skarb Państwa wypłacił 204 tys. zł, a rok później aż 477 tys. zł [2].

Za niesłuszny areszt należy się odszkodowanie

Stosownie do art. 552 § 1 i 4 k.p.k. oskarżonemu, który w wyniku wznowienia postępowania, kasacji lub skargi nadzwyczajnej został uniewinniony lub skazany na łagodniejszą karę, służy od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, wynikłe z wykonania względem niego w całości lub w części kary, której nie powinien był ponieść. Odszkodowanie i zadośćuczynienie przysługują również w wypadku niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania. W wypadku odszkodowania za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie podstawą odszkodowania jest prawomocny wyrok uniewinniający albo warunkowo umarzający postępowanie lub prawomocne orzeczenie o umorzeniu postępowania wydane w postępowaniu przygotowawczym (umorzenie dochodzenia lub śledztwa) albo w postępowaniu sądowym w toku instancji [3]. Warto jednak nadmienić, że dochodzenia odszkodowania lub zadośćuczynienia za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie nie jest zaskarżenie decyzji o zatrzymaniu i wydanie przez sąd odwoławczy orzeczenia stwierdzającego niezasadność czy nielegalność zatrzymania [4]. Dlatego też przy ocenie kwestii niewątpliwie niesłusznego zatrzymania należy ocenić, czy zastosowanie tego środka przymusu procesowego nastąpiło zgodnie z przepisami prawa, a tym samym czy nie spowodowało dolegliwości, jakiej osoba zatrzymana nie powinna była doznać [5].

Gdzie i w jakim terminie należy zgłosić żądanie?

REKLAMA

Swoje żądanie zgłosić należy pisemnie w sądzie okręgowym właściwym ze względu na miejsce, w którym nastąpiło zwolnienie tymczasowo aresztowanego lub zwolnienie zatrzymanego w terminie roku od daty uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie (w wypadku tymczasowego aresztowania) lub od daty zwolnienia (w razie zaś zatrzymania). Warto wskazać, że wniosek musi czynić zadość wymogom pisma procesowego, a zgłaszane roszczenie, mimo swojej podstawy w ustawie procesowej karnej z pewnymi odrębnościami ma charakter cywilistyczny. Odszkodowanie za poniesioną szkodę będzie obejmować jej naprawienie, tj. wyrównanie konkretnego i możliwego do określenia wprost uszczerbku o charakterze majątkowym w mieniu poszkodowanego (także tych utraconych, nieuzyskanych) lub na jego osobie, podczas gdy zadośćuczynienie obejmować będzie szkodę niematerialną wynikłe np. z doznanych cierpień psychicznych i fizycznych, naruszonych dóbr osobistych [6].

Warto zauważyć, że postępowanie o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie charakteryzuje się pewnym stopniem skomplikowania. To na wnioskującym spoczywać będzie co do zasady ciężar wykazania istnienia określonego uszczerbku, jego wymiaru oraz adekwatnego związku przyczynowego między nim, a zdarzeniem powodującym szkodę. W tym zakresie konieczne będzie przedstawienie odpowiednich dowodów oraz złożenie wniosków np. o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, czy uzyskanie dokumentacji z aresztu śledczego, czy jednostki Policji. Niemniej, postępowanie jest wolne od kosztów sądowych, a w razie uwzględnienia roszczeń choćby w części wnioskodawcy przysługuje od Skarbu Państwa zwrot uzasadnionych wydatków, w tym z tytułu ustanowienia jednego pełnomocnika.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przypisy

  1. K. Eichstaedt [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom I. Art. 1–424, wyd. VII, red. D. Świecki, Warszawa 2024, art. 258.
  2. P. Kubaszewski [w:] P. Kładoczny (red.) O standardzie, który się nie przyjął (w Polsce). Praktyka stosowania tymczasowego aresztowania w świetle przepisów Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, wyd. 1, Warszawa 2023.
  3. A. Łukaszewicz, Zadośćuczynienia dla ofiar pomyłek wymiaru sprawiedliwości w 2020 roku, dostęp elektroniczny 2025 r.
  4. D. Świecki [w:] B. Augustyniak, K. Eichstaedt, M. Kurowski, D. Świecki, Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom II. Art. 425–673, wyd. VII, Warszawa 2024, art. 552.
  5. Ibidem; oraz uchwała SN z 23.05.2006 r., I KZP 5/06; wyrok SA w Katowicach z 30.09.2010 r., II AKa 162/10.
  6. D. Świecki [w:] B. Augustyniak, K. Eichstaedt, M. Kurowski, D. Świecki, Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom II. Art. 425–673, wyd. VII, Warszawa 2024, art. 552.
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Debata prezydencka na żywo na portalu infor.pl. Transmisja online od godz. 20.00

W poniedziałek 12.05.2025 r. o godz. 20:00 w siedzibie Telewizji Polskiej rozpoczęła się debata kandydatów na prezydenta RP, współorganizowana przez TVP, TVN i Polsat. To ostatnie takie starcie przed pierwszą turą wyborów i jeden z kluczowych momentów kampanii. Transmisję online można obejrzeć także na portalu infor.pl.

Debata prezydencka: Burza wokół prowadzącej z TVP. Konfederacja i inne sztaby protestują

Debata kandydatów na prezydenta już dziś o 20:00 w TVP. Jeszcze przed startem nie brak kontrowersji — aż osiem sztabów wyborczych sprzeciwia się obecności Doroty Wysockiej-Schnepf jako współprowadzącej. Padają zarzuty o brak obiektywizmu i złamanie wcześniejszych ustaleń z TVP.

Zmiany w stwierdzaniu zgonu. Rząd planuje nową ustawę i szczególne regulacje dla żołnierzy

Rząd pracuje nad nowelizacją ustawy o działalności leczniczej. Nowe przepisy mają uporządkować zasady stwierdzania i dokumentowania zgonów, w tym poza szpitalami. Projekt zakłada też cyfryzację kart zgonu i narodzin oraz regulację zasad funkcjonowania lekarza koronera.

Ekwiwalent za pranie odzieży roboczej w 2025 roku – ile wynosi, jak obliczyć, komu przysługuje, terminy wypłat, ewidencja

Czym jest ekwiwalent za pranie odzieży roboczej? Komu przysługuje? Jakie są zasady obliczania i wypłacania tego ekwiwalentu w 2025 roku. Czy od tego ekwiwalentu trzeba płacić składki ZUS i podatek? Wyjaśnia Karolina Woźniczka, specjalistka ds. kadr i płac w Meritoros SA.

REKLAMA

Flaga Polski - jak wieszać zgodnie z przepisami? [ZASADY]

Coraz więcej osób prywatnych wywiesza flagę Polski w maju, listopadzie, a niektórzy nawet przez cały rok. Nie każdy wie, że flagę wiesza się w określony sposób, a naruszenie przepisów może doprowadzić do nałożenia kary. Jakie są zasady wieszania flagi Polski?

Czy alimenty wlicza się do dochodu w MOPS?

„Samotnie wychowuję dziecko i chcę ubiegać się o zasiłek okresowy z pomocy społecznej. Czy alimenty, które dostaję na córkę MOPS wliczy do naszego dochodu?” – pyta Czytelniczka.

Co 12 skontrolowane przez ZUS L4 uznane za nieprawidłowe [dane ZUS za I kwartał 2025 r.]

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przekazał redakcji Infor.pl, że w I kwartale 2025 r. ZUS przeprowadził kontrolę prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich wobec 35 810 osób. Nieprawidłowości stwierdził w 2 886 przypadkach. ZUS może przeprowadzić kontrolę z własnej inicjatywy lub na wniosek pracodawcy. Kiedy można spodziewać się kontroli?

Wsparcie dla rodziców po urodzeniu martwego dziecka. MRPiPS zapowiada zmiany w przyznawaniu zasiłków: macierzyńskiego i pogrzebowego

W przypadku urodzenia martwego dziecka, rodzice dziecka mogą wystąpić z wnioskiem o zasiłek macierzyński oraz o zasiłek pogrzebowy. Jednakże muszą zmierzyć się z biurokracją. Resort rodziny zapowiada likwidację skomplikowanych barier administracyjnych. Zaświadczenie lekarskie zamiast aktu urodzenia - to jedna ze zmian planowanych przez resort rodziny.

REKLAMA

12 maja: Międzynarodowy Dzień Pielęgniarek i Położnych

Maj należy do pielęgniarek i położnych! W dniu 5 maja świętujemy Międzynarodowy Dzień Położnej, dzień 8 maja to Dzień Polskiej Położnej, a 12 maja to Międzynarodowy Dzień Pielęgniarek. Pielęgniarki i położne są niezastąpione na każdym etapie leczenia i opieki nad pacjentem – od narodzin, przez chorobę, aż po opiekę paliatywną. Wspierają nie tylko zdrowie fizyczne, ale też emocjonalne potrzeby pacjentów i ich rodzin. Ich zaangażowanie, wiedza i empatia są fundamentem bezpiecznego i skutecznego leczenia.

Budżetówka: zmiany w stanowiskach, strukturze i tabelach wynagrodzeń – minimalne stawki wzrastają o 5%, a maksymalne o 1 000 zł [projekt]

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji ogłasza zmiany w tabelach wynagrodzeń – minimalne stawki wzrastają o 5%, a maksymalne o 1 000 zł - takie regulacje już coraz bliżej. Są one o tyle ważne, że zajdzie też zmiana w strukturze organizacyjnej, będzie też ujednolicenie nazw stanowisk kierowniczych i dodanie nowych stanowisk specjalistycznych w celu uporządkowania ścieżki awansu. Nowe zasady mają być bardziej transparentne. Są już szczegółowe założenia, czekamy na ogłoszenie ostatecznej wersji projektu zmian dla ogromnej liczby pracowników, a później wejście nowych przepisów w życie.

REKLAMA