Kwestie związane z karalnością nielegalnego posiadania broni zostały poruszone w Kodeksie karnym. Jak stanowi art. 263 kk § 2 kk: kto bez wymaganego zezwolenia posiada broń palną lub amunicję, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Ze wskazanego artykułu jasno wynika, że kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8 odnosi się wyłącznie do nielegalnego posiadania broni palnej lub amunicji do niej. W tym miejscu warto wyjaśnić dokładnie co oznaczają poszczególne elementy składowe tej dyspozycji.
Pojęcie broni, broni palnej oraz amunicji.
W rozumieniu ustawy o broni i amunicji (u.b.a.) a konkretnie art. 4 u. 1, pojęcie broni jest szersze od pojęcia broni palnej bowiem bronią jest nie tylko broń palna ale także i broń pneumatyczna (wiatrówka), miotacze gazu, broń biała, kusze, a także paralizatory.
Zgodnie z przepisami wskazanej ustawy broń palna to każda przenośna broń lufowa, która miota, jest przeznaczona do miotania lub może być przystosowana do miotania jednego lub większej liczby pocisków lub substancji w wyniku działania materiału miotającego. Należy przez to rozumieć broń bojową, myśliwską, sportową, gazową, alarmową i sygnałową.
Przez amunicje należy rozumieć amunicje do broni palnej czyli naboje przeznaczone do strzelania z tej broni.
Istotne części broni (np. lufa, zamek, szkielet broni) lub amunicji (np. spłonka, proch) uważa się odpowiednio za broń lub amunicję co oznacza, że za ich posiadanie grozi ta sama kara co za posiadanie broni lub amunicji w całości. Sąd jednak z całą pewnością stwierdzi mniejszą szkodliwość społeczną, a konsekwencji wymierzy mniejszą karę, w przypadku posiadania np. samego zamka niż w przypadku posiadania całego pistoletu.
Zezwolenie na broń
Kodeks karny zabrania posiadania broni bez wymaganego zezwolenia. Ustawa o broni i amunicji posługuje się pojęciem pozwolenia. Wydaje się, że pojęcie zezwolenia należy traktować szerzej, tzn. w zakresie pojęcia zezwolenia może mieść się pojęcie pozwolenia, ale zezwolenie może też oznaczać prawo funkcjonariusza do posiadania broni służbowej.
Pozwolenie wydawane jest w drodze decyzji administracyjnej przez właściwego miejscowo komendanta wojewódzkiego Policji, a w przypadku żołnierzy zawodowych – komendanta oddziału ŻW.
W pewnych okolicznościach nie ma wymogu posiadania zezwolenia. Przypadki te określa m.in. art. 11 u.b.a. Tak więc nie ma konieczności posiadania zezwolenia np. w przypadku broni palnej alarmowej o kalibrze do 6 mm, broni pneumatycznej, broni palnej pozbawionej cech użytkowych, a także broni palnej rozdzielnego ładowania, wytworzonej przed rokiem 1885 oraz replik tej broni (broni czarnoprochowej).
To że na daną broń nie ma obowiązku uzyskania pozwolenia nie oznacza braku jakiejkolwiek odpowiedzialności karnej ponieważ może się okazać, że choć na daną broń (np. pneumatyczną) nie jest wymagane pozwolenie, to wymaga się np. rejestracji tej broni (patrz. art. 9 u.b.a). Niedopełnienie tego obowiązku grozi sankcjami z art. 51 kodeksu wykroczeń (grzywna, areszt).
Na czym polega nielegalne posiadanie?
Posiadaniem broni palnej lub amunicji jest każde władanie nimi, jeżeli tylko towarzyszy sprawcy taki zamiar, nawet bez chęci zatrzymania tych rzeczy na własność (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 sierpnia 1993 r. WR 107/93),
Nie będzie nielegalnym posiadaniem wzięcie broni palnej lub amunicji do ręki w celu jej potrzymania. Nielegalnym posiadaniem broni będzie np. jej noszenie albo przechowywanie bez wymaganego zezwolenia.
Przestępstwo nielegalnego posiadania broni palnej lub amunicji jest przestępstwem trwałym co oznacza, że jego bieg rozpoczyna się z chwilą wejścia w posiadanie, a kończy się z chwilą zakończenia tego stanu. Jest to jedno zachowanie, tyle, że rozciągnięte w czasie (patrz: Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 5 listopada 2013 r. II AKa 212/13).
Długość nielegalnego posiadania może mieć wpływ na społeczną szkodliwość czynu – im krótszy czas tym mniejsza szkodliwość, a co za tym idzie i mniejsza kara. Podobnie rodzaj i ilość posiadanej amunicji ma wpływ na szkodliwość społeczną i odpowiedzialność karną. Należy jednak zaznaczyć, że posiadanie nawet jednej sztuki amunicji jest już przestępstwem, jednak o relatywnie niższej szkodliwości społecznej niż posiadanie całej skrzynki.
Opracowano na podstawie:
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 2204 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 1839 z późn. zm.)