Z prawa do samodzielnego zarządu majątkiem osobistym wynika, że małżonek nie musi informować współmałżonka o wielkości posiadanego majątku. Nie musi również uzyskiwać jego zgody na dokonanie jakiejkolwiek czynności dotyczącej jego majątku. W orzecznictwie wskazuje się również, że w przypadku rozdzielności majątkowej wyłączone jest prawo do współposiadania rzeczy należących do majątku współmałżonka oraz do korzystania z tych rzeczy.
Podstawowym sposobem powstania ustroju rozdzielności majątkowej jest umowa pomiędzy małżonkami. Umowa taka winna być zawarta w formie aktu notarialnego. Możemy wyróżnić dwa momenty powstania rozdzielności majątkowej – sytuację gdy zainteresowani zawierają taką umowę jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego lub sytuację gdy umowa o rozdzielności jest zawierana w trakcie trwania małżeństwa.
Zobacz: Notariusz sporządzi intercyzę
Jeżeli umowa o ustanowieniu rozdzielności majątkowej została zawarta przed zawarciem małżeństwa, to nie dochodzi do powstania wspólności ustawowej. Od samego początku wówczas małżonkowie pracują na rzecz majątków osobistych.
Jeżeli umowa o ustanowieniu rozdzielności majątkowej została zawarta w trakcie trwania związku małżeńskiego (w miejsce ustawowej wspólności majątkowej) to w skład majątku osobistego każdego z małżonków wejdą przedmioty nabyte przed zawarciem związku małżeńskiego, udział przypadający jednemu z małżonków w majątku, który był dotychczas objęty wspólnością majątkową i przedmioty majątkowe nabyte przez każdego z małżonków po zawarciu umowy.
Sam fakt zawarcia umowy o rozdzielności majątkowej nie wyklucza tego, że małżonkowie mogą być współwłaścicielami określonych rzeczy lub praw. majątkowe. Przedmioty te jednak nie będą objęte małżeńską wspólnością majątkową, ale współwłasnością w częściach ułamkowych, do której mają zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego - art. 195-221 kc.
Zobacz: Rozdzielność majątkowa na podstawie umowy małżonków
Umowne prawo do ustanowienia rozdzielności majątkowej doznaje jednego ograniczenia, wynikającego wprost z przepisu prawa. Stosownie do art. 6801 § 2 zd. 1 kc, ustanowienie rozdzielności majątkowej nie pociąga za sobą ustania wspólności nawiązanego w czasie trwania małżeństwa najmu lokalu, służącego zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych założonej przez małżonków rodziny. Jednakże sąd, stosując odpowiednio przepisy o zniesieniu wspólności majątkowej, może z ważnych powodów, na żądanie jednego z małżonków, znieść tę wspólność (art. 6801 § 2 zd. 2 kc).