Jak jest dziś?
Spadkobierca może, co do zasady, swobodnie decydować o tym, komu chce przekazać swój majątek (nie wolno jednak w tym miejscu zapominać o instytucji zachowku, który w pewnej mierze ogranicza swobodne rozporządzanie majątkiem). Aby tego dokonać, musi zostać sporządzony testament w formie aktu notarialnego (nie jest to jedyna forma, ale z całą pewnością – najbezpieczniejsza).
Zobacz również: Zachowek i dział spadku
Jeżeli chciałbyś w testamencie przekazać swojej córce lub synowi konkretną rzecz, np. mieszkanie czy samochód, musisz ustanowić w testamencie zapis na rzecz tej osoby. Takiej osobie będzie jednak przysługiwało tylko roszczenie o wydanie rzeczy skierowane do spadkobiercy. W razie gdyby spadkobiercy odmawiali wykonania zapisu, zapisobierca (bo tak określa się osobę, na rzecz której ustanowiono zapis) będzie musiał wystąpić z powództwem do sądu.
W polskim prawie spadkowym, zasadą jest, że jeśli przedmiot zapisu wyczerpuje niemalże cały spadek, to taka osoba zostaje uznana za spadkobiercę. Odziedziczy więc zarówno ten przedmiot (np. mieszkanie), jak i pozostałe, mniej wartościowe rzeczy (np. wyposażenie tegoż mieszkania).
Co przyniesie jutro?
Aby ułatwić spadkodawcy przekazanie konkretnej rzeczy określonej osobie, a jednocześnie przyspieszyć procedurę przeniesienia własności takiej rzeczy na tą osobę, w przepisach ma pojawić się instytucja zapisu windykacyjnego.
Zapis windykacyjny będzie mógł być ustanowiony wyłącznie w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego!
Zapis windykacyjny umożliwi nabycie określonego przedmiotu przez wskazaną przez spadkodawcę osobę już z chwila otwarcia spadku.
Pani Anna w testamencie chce przekazać cały majątek swojej córce – Małgorzacie, ale jednocześnie chciałaby, aby działka za miastem, będąca jej własnością, trafiła po jej śmierci, w ręce wnuczki – Joanny. W takiej sytuacji w testamencie sporządzonym przed notariuszem zamieści zapis windykacyjny, na mocy którego już w chwili otwarcia spadku, czyli w chwili śmierci pani Anny – jej wnuczka nabędzie działkę.
Zobacz serwis: Notariusz
Warto podkreślić, że przedmiotem zapisu windykacyjnego będą mogły być nie tylko ruchomości i nieruchomości, ale również: zbywalne prawa majątkowe, przedsiębiorstwo, gospodarstwo rolne czy nawet użytkowanie wieczyste, służebności.
Odpowiedzialność za długi spadkowe osoby, na rzecz której dokonany został zapis windykacyjny, ograniczona będzie do wartości przedmiotu zapisu.