Kto jest uprawniony do zachowku?

Marta Wrzosek
rozwiń więcej
Instytucja zachowku pozwala, co prawda, rozporządzać swoim majątkiem swobodnie, jednak pewna grupa osób, wskazanych w przepisach, mają roszczenie pieniężne do spadkobiercy.
Sporządzając testament przed notariuszem, warto pamiętać, że nawet jeśli zapiszesz cały majątek jednej osoby, jest krąg osób uprawnionych do tzw. zachowku. Co to jest? Kto jest do niego uprawniony? I wreszcie, w jakich sytuacjach osoba zostanie pozbawiona tego uprawnienia?

Kto jest uprawniony do zachowku?

Nawet jeżeli cały swój majątek przekażesz w testamencie swojej córce, musisz pamiętać (z resztą poinformuje Cię o tym również notariusz), że istnieje taka instytucja jak zachowek.

Pozwala ona co prawda, rozporządzać swoim majątkiem swobodnie, jednak pewna grupa osób, wskazanych w przepisach, mają roszczenie pieniężne do spadkobiercy. Wysokość tego roszczenia uzależniona jest od tego jaki udział spadkowy przypadałby tej osobie, gdyby doszło do dziedziczenia ustawowego. Do zachowku uprawnieni są:

1. zstępni (dzieci, wnukowie, itd.);

2. małżonek;

3. rodzice spadkodawcy, o ile byliby oni powołani do spadku z ustawy.

Zobacz również: Spadki

Pani Anna miała dwójkę dzieci: córkę – Katarzynę oraz syna – Michała. Była wdową. Pozostawiła testament, w którym powołała do dziedziczenia całości spadku swoją córkę. Michałowi będzie przysługiwało roszczenie pieniężne do siostry. 

Komu nie przysługuje zachowek?

Uprawnienie do zachowku nie przysługuje:

1. osobom, które zostały uznane za niegodne, zrzekły się dziedziczenia albo odrzuciły spadek;

2. małżonkowi, wyłączonemu od dziedziczenia w trybie art.940;

3. osobom wydziedziczonym przez spadkodawcę.

Zobacz również: Testament przed notariuszem

Warto pamiętać, że wydziedziczenie osoby najbliższej jest w polskim prawie, de facto, pozbawieniem danej osoby zachowku. Dlatego, jeżeli nie chcesz, aby dana osoba po Tobie dziedziczyła, musisz wyraźnie wskazać to w sporządzanym testamencie. W innym razie, owszem, nie będzie Twoim spadkobiercą, ale będzie uprawniona do zachowku.

Jaka jest wysokość zachowku?

Wysokość zachowku wynosi ½ lub 2/3 udziału spadkowego, który przypadałby uprawnionemu, gdy doszło do dziedziczenia w wyniku ustawy. 

Jeżeli uprawniony do zachowku jest małoletni lub trwale niezdolny do pracy, otrzyma 2/3 udziału. W pozostałych przypadkach – ½.

Pan Antoni miał żonę i dwoje dzieci (pełnoletnie, zdolne do pracy). Cały majątek, w testamencie, pozostawił swojemu bratu. Gdyby doszło do dziedziczenia ustawowego, żona i dwoje dzieci pana Antoniego, dziedziczyłyby w częściach równych – po 1/3 spadku. W tym przypadku, wielkość zachowku wyniosłaby (dla każdego z nich) 1/6 udziału.

Zobacz również: U notariusza

Prawo
Donald Trump spotkał się z Karolem Nawrockim w Gabinecie Owalnym Białego Domu. "You will win"
02 maja 2025

Prezydent Stanów Donald Trump spotkał się w czwartek 1 maja 2025 r. z kandydatem na prezydenta RP Karolem Nawrockim - podał Biały Dom. Nawrocki relacjonował, że D. Trump przepowiadał mu wygraną w wyborach.

Dłuższe terminy ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności (7 lat) i inne zmiany w orzekaniu o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności – projekt rozporządzenia MRPiPS
02 maja 2025

W dniu 30 kwietnia 2025 r. opublikowano projekt rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Celem tej nowelizacji jest doprecyzowanie zasad wydawania orzeczeń o niepełnosprawności oraz o stopniu niepełnosprawności, a także wydłużenie okresów ważności tych orzeczeń. Co się dokładnie zmieni i od kiedy?

Grill na balkonie? Uważaj - może kosztować Cię nawet 5 500 zł, a ognisko w ogrodzie - nawet 11 500 zł
02 maja 2025

Można śmiało powiedzieć, że majówka to narodowe święto grilla (a w nieco mniejszym zakresie - również ogniska). Mieszkańcy bloków - z przyczyn oczywistych - mogą zdecydować się wyłącznie na to pierwsze, a posiadacze własnych ogródków - rozniecić nieco większy płomień. Czy jednak takie przyjemności - w obrębie własnych balkonów i ogródków są legalne? Okazuje się, że nie w każdym przypadku, a ich nieroztropnych amatorów, mogą niekiedy spotkać niemiłe konsekwencje.

Rząd szykuje zmiany w emeryturach – grupa pracowników popracuje do 70 roku życia
01 maja 2025

Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad projektem zmian w przepisach, które mają wydłużyć maksymalny wiek pełnienia funkcji przez komorników sądowych oraz ich asesorów. Zgodnie z planowanymi regulacjami, osoby wykonujące te zawody miałyby obowiązek pozostawać aktywne zawodowo nawet do 70. roku życia.

Prawne ryzyka używania AI przez pracowników. Odpowiedzialność pracodawcy wobec osób trzecich. Prawo pracy, prawo autorskie, ochrona danych poufnych i osobowych
30 kwi 2025

Sztuczna inteligencja (AI) stanowi dużą pomoc w pracy, ułatwiając ją i przyspieszając w znacznym stopniu. Zdają sobie z tego sprawę zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. Tak jednak ze strony pracodawców lub potencjalnych pracodawców wobec pracowników lub kandydatów, jak po ze strony pracowników, nieodpowiedzialne korzystania z AI może rodzić określone ryzyka prawne, które możemy ocenić przez pryzmat prawa pracy. Świadomość tych ryzyk jest ważna pod kątem znalezienia rozwiązań przed nimi zabezpieczających w sytuacji w której prawo powszechne takiego zabezpieczenia nie przewiduje.

Zmiana miejsca głosowania. Wybory 2025. Jak zagłosować w innym obwodzie?
30 kwi 2025

Zmiana miejsca głosowania w wyborach na Prezydenta RP w dniu 18 maja 2025 r. jest możliwa. Co zrobić, aby zagłosować w obwodzie poza stałym miejscem zamieszkania? Niezbędne jest zaświadczenie o zmianie miejsca głosowania.

Ostatni dzień na rozliczenie PIT 2024 Sprawdź, co musisz zrobić, zanim system zamknie dostęp
30 kwi 2025

Ministerstwo Finansów przypomina: 30 kwietnia mija termin składania zeznań podatkowych za 2024 rok. Ponad 8 milionów Polaków skorzystało już z usługi Twój e-PIT. Sprawdź, co zrobić, by nie zapłacić kary, jak uniknąć błędów i co grozi za brak reakcji.

Specustawa o przeliczeniu emerytur: Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I dopiero od połowy 2026 r.
30 kwi 2025

Specustawa: ZUS załatwi sam ponowne przeliczenie emerytur. Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I niestety dopiero od połowy 2026 r.

Artur Bartoszewicz – partia, program, wiek, zawód, wykształcenie [Kandydat na Prezydenta RP 2025]
30 kwi 2025

Artur Bartoszewicz – czy należy do partii politycznej? Przedstawiamy program wyborczy kandydata na Prezydenta RP w 2025 roku, wiek, zawód oraz wykształcenie. Sprawdź pełną listę kandydatów w wyborach 2025 r. i wyniki najnowszego sondażu.

Kamery nasobne dla ratowników medycznych a RODO [Ochrona danych osobowych]
30 kwi 2025

Z pewnością zgodzicie się że ratownicy medyczni są bardzo często narażeni na brutalne ataki ze strony agresywnych pacjentów. Coraz głośniej mówi się o wprowadzeniu kamer nasobnych dla ratowników medycznych. Co na to przepisy RODO i Konstytucja?

pokaż więcej
Proszę czekać...