W dniu 1 stycznia 2014 r. weszła w życie ustawa z dnia 30 sierpnia 2013 r. o zmianie ustawy o usługach płatniczych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1271, dalej „nowelizacja”). Celem nowelizacji jest uregulowanie podstawowych zasad funkcjonowania rynku krajowych transakcji płatniczych dokonywanych przy użyciu kart płatniczych. Podmioty, których dotyczą wprowadzone zmiany zostały zobligowane do dostosowania swojej działalność w tym zakresie w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji.
Nowe pojęcia
Nowelizacja wprowadziła i zdefiniowała nowe pojęcia mające kluczowe znaczenie dla rynku krajowych transakcji kartowych. Wśród nowych określeń znalazły się pojęcia: krajowej transakcji płatniczej, opłaty interchange, organizacji kartowej oraz wydawcy karty płatniczej. Szczególnie ważna jest w tym zakresie definicja organizacji kartowej. Zgodnie z jej brzmieniem, przez tego typu organizację należy rozumieć podmiot określający zasady wydawania i akceptowania kart płatniczych, zawierający umowy z wydawcami kart płatniczych lub agentami rozliczeniowymi.
Zobacz serwis: Konsument
Definicja opłaty interchange
Z uwagi na treść pozostałych zmian, równie znaczące jest nowe pojęcie opłaty interchange. Zgodnie z przyjętą w nowelizacji definicją, opłata interchange jest to ustalona przez organizację kartową opłata uiszczana przez agenta rozliczeniowego na rzecz wydawcy karty płatniczej. W potocznym rozumieniu taka opłata to swego rodzaju prowizja, którą pobierają banki od transakcji dokonywanych kartami płatniczymi. Doniosła zmiana, która dotyczy opłaty interchange polega na ustaleniu jej maksymalnej wysokości.
Maksymalna stawka opłaty interchange
Według nowych przepisów, stawka opłaty interchange nie może przekroczyć 0,5% wartości jednostkowej krajowej transakcji przy użyciu karty płatniczej. Jednocześnie postanowiono, że w przypadku określenia w umowie opłaty interchange w kwocie przewyższającej tę wartość, strony takiej umowy będą obowiązane stosować maksymalną stawkę ustawową. Jak założył przy tym ustawodawca, takie przeciwdziałanie stosowaniu zawyżonych stawek opłat interchange ma przyczynić się do zwiększenia dostępności bezgotówkowej formy płatności dla wszystkich konsumentów.
Przewidziane wyłączenia
Na zasadach określonych w nowelizacji, wskazana powyżej maksymalna stawka opłaty interchange nie ma jednak zastosowania do transakcji płatniczych dokonywanych przez nowe organizacje kartowe przy użyciu karty płatniczej wydawanej w ramach umowy z tymi organizacjami. Wyłączenie to będzie jednak obowiązywać tylko w okresie 3 lat od rozpoczęcia działalności przez te organizacje. Zgodnie z intencją ustawodawcy, tego typu uprzywilejowanie ma stanowić zachętę do tworzenia nowych organizacji kartowych.
Nowe obowiązki informacyjne
Kolejną ze zmian przyjętych w drodze nowelizacji jest nałożenie na organizacje kartowe, wydawców kart płatniczych oraz agentów rozliczeniowych obowiązku udostępniania na swoich stronach internetowych informacji o aktualnych stawkach opłaty interchange. W przypadku tej zmiany, zamierzeniem ustawodawcy było zapewnienie uczestnikom rynku kartowego pełnej wiedzy o kosztach związanych z użytkowaniem kart płatniczych.
Zobacz serwis: Ubezpieczenia finansowe
Ochrona konsumentów i konkurencji
Nowelizacja przewidziała także pewien mechanizm mający ograniczyć wpływ zawieranych przez organizacje kartowe porozumień o wzajemnym respektowania swoich zasad. W tym celu przyjęto przepis, zgodnie z którym postanowienia umowne zobowiązujące do stosowania zasad nałożonych przez organizację kartową dla transakcji płatniczych z użyciem kart płatniczych wydanych w ramach umowy z inną organizacją kartową są nieważne. Ponadto wprowadzono regulację, która ma służyć zapewnieniu konkurencyjności na rynku kartowym oraz ułatwieniu zaistnienia na tym rynku nowym organizacjom kartowym. Takie cele ma spełnić przepis, który stanowi, że nieważne są postanowienia umowne uniemożliwiające akceptantowi promowanie określonych form płatności, w tym oferowanie zniżki.
Zakaz w zakresie opłat za transakcje kartowe
Istotna zmiana polega także na wprowadzeniu zakazu pobierania przez organizacje kartowe opłat z tytułu krajowej transakcji płatniczej przy użyciu karty płatniczej wydanej w ramach umowy z inną organizacją kartową.
Podsumowanie
Podsumowując, na podstawie nowelizacji wprowadzono istotne zmiany w zakresie regulacji dotyczących krajowego rynku kartowego. Najistotniejszą z nich jest określenie maksymalnej stawki opłaty interchange wynoszącej 0,5% wartości jednostkowej krajowej transakcji przy użyciu karty płatniczej. Zmiany wprowadzone nowelizacją mają służyć przede wszystkim rozwojowi obrotu bezgotówkowego i zwiększeniu dostępności dla konsumentów nowoczesnych instrumentów płatniczych. W przyszłości przekonamy się, czy wprowadzone w tym celu rozwiązania osiągną zamierzony skutek.