10 lat przedawnienia roszczeń dot. niewłaściwego rozliczenia kredytu konsumenckiego przez pożyczkodawcę
W dniu 18 grudnia 2021 roku mija 10 lat, odkąd zaczęła obowiązywać ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. Z tej okazji Rzecznik Finansowy przypomina, że wkrótce zaczną przedawniać się dla części klientów roszczenia dotyczące niewłaściwego rozliczenia przez pożyczkodawcę kredytu konsumenckiego. Dla umów zawieranych w pierwszych latach obowiązywania ustawy termin przedawnienia wynosi 10 lat.
– To ważna informacja dla wszystkich, którzy zaciągnęli kredyt konsumencki po wejściu w życie ustawy, a następnie spłacili go przed terminem. Jak wiadomo, wielu pożyczkodawców nie rozliczało się z klientami, zgodnie z zasadami wynikającymi z przepisów. Żeby ułatwić klientom dochodzenie ich roszczeń, postanowiliśmy rozszerzyć funkcjonalność uruchomionego w październiku 2020 r. kalkulatora o dokładne określenie terminu przedawnienia roszczeń — wyjaśnia dr hab. Jakub Szczerbowski, prof. ucz. Dyrektor Wydziału Klienta Rynku Bankowo-Kapitałowego w biurze Rzecznika Finansowego.
Jak to działa w praktyce?
Przykład
Załóżmy, że ktoś 18 grudnia 2011 r. zaciągnął na rok kredyt konsumencki, ponosząc koszty (np. prowizji i opłat przygotowawczych) na poziomie 5 tys. zł. Jeśli spłacił go w połowie pierwotnie przewidzianego okresu, czyli 18 czerwca 2012 r., powinno do niego wrócić 2,5 tys. zł. Dlaczego? Zgodnie z prawem w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu konsumenckiego następuje obniżenie wszystkich kosztów takiego kredytu (z wyjątkiem opłat notarialnych). Redukcja ta ma charakter proporcjonalny, tj. odnosi się do okresu od dnia faktycznej spłaty kredytu do dnia ostatecznej spłaty określonej w umowie.
– Bank powinien rozliczyć kredyt w ciągu 14 dni od dnia wcześniejszej spłaty kredytu w całości. W powyższym przykładzie powinien to zrobić do 2 lipca 2012 r. To oznacza, że roszczenie o zwrot tej kwoty przedawnia się z końcem dnia 3 lipca 2022 r. – wyjaśnia Paulina Tronowska, radca prawny w biurze Rzecznika Finansowego.
Do jakich roszczeń ma zastosowanie 10-letni termin przedawnienia? Od kiedy przedawnienie wynosi 6 lat?
Warto pamiętać, że 10-letni termin przedawnienia ma zastosowanie do roszczeń wynikających z wcześniejszej spłaty kredytu konsumenckiego dokonanej między 18 grudnia 2011 r. a 8 lipca 2018 r.
Ważne!
Od 9 lipca 2018 r. weszły w życie zmiany dotyczące okresu przedawnienia. Roszczenia wynikające z wcześniejszej spłaty kredytu dokonanej po tej dacie ulegają przedawnieniu z upływem 6 lat.
– Nasz kalkulator uwzględnia tę zmianę. Przeciętny klient nie śledzi przecież nowelizacji przepisów. Dlatego jasno pokazujemy w jakim terminie, dla jego konkretnego przypadku nastąpi przedawnienie roszczeń — wyjaśnia Jakub Szczerbowski.
Kalkulator Rzecznika Finansowego
Przypomnijmy, że z kalkulatora można dowiedzieć się jaką kwotę powinien oddać nam pożyczkodawca. Wyliczenia pokazują też, jakiej kwoty odsetek za opóźnienie można domagać się od podmiotu rynku finansowego w przypadku uchybienia tym obowiązkom oraz czy część z tych odsetek mogła już ulec przedawnieniu. Rzecznik Finansowy zachęca w związku z tym do skorzystania z nowej funkcjonalności kalkulatora i do zadbania o swoje finanse.
– Wyliczenia można wykorzystać w samodzielnym sformułowaniu reklamacji. Jeśli pożyczkodawca nie będzie respektował naszego uprawnienia, można zwrócić się do nas z wnioskiem o podjęcie interwencji — zachęca Jakub Szczerbowski.
W latach 2016-2020 trafiło do Rzecznika Finansowego 5800 takich wniosków, z tego aż 3567 w roku 2020.
Spory dot. rozliczenia wcześniej spłaconych kredytów
Obowiązująca od blisko 10 lat ustawa o kredycie konsumenckim przyniosła wiele bardzo pozytywnych rozwiązań pozwalających na zniwelowanie nierównowagi kontraktowej w relacji profesjonalista-konsument, nakładając na kredytodawców szereg ograniczeń i obowiązków. Do takich obowiązków należy m.in. dyspozycja zawarta w treści art. 49 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim. Zgodnie z jej treścią w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą.
Rzecznik Finansowy, w zasadzie od samego początku funkcjonowania Biura Rzecznika Finansowego zabiegał o to, by przepis art. 49 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim był jednolicie rozumiany i stosowany przez wszystkie podmioty rynku finansowego, wydając w tym zakresie jednoznaczne stanowisko. Dlatego 16 maja 2016 r. przedstawiono wspólne stanowisko Rzecznika Finansowego i Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie interpretacji art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim. Mimo to, podmioty rynku finansowego nadal forsowały swoją argumentację sprzeczną z interpretacją Rzecznika Finansowego i unijną dyrektywą. Często wprowadzały tym w błąd konsumentów i nie uznawały roszczeń formułowanych w słusznie składanych reklamacjach.
Przełom w sprawie nastąpił w zasadzie dopiero po wydaniu wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 11 września 2019 r. w sprawie C-383/18 w sprawie Lexitor, który w pełni potwierdził stanowisko Rzecznika Finansowego. Tym niemniej, nawet po wydaniu wyroku w sprawie Lexitor, niektóre podmioty rynku finansowego, nadal nie chciały dostosować swoich – zdaniem Rzecznika – nieuczciwych praktyk do stanu zgodności z prawem, co stało się przyczyną licznych interwencji i wystąpień Rzecznika Finansowego.
Kalkulator przedterminowej spłaty kredytu konsumenckiego
Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim