Ustawa o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami – kogo dokładnie dotyczy? Przepisy zawarte w regulacji mają na celu stworzyć osobom ze szczególnymi potrzebami, czyli osobom z niepełnosprawnościami, seniorom – warunki do bardziej samodzielnego oraz komfortowego korzystania z budynków, a także usług administracji publicznej i innych podmiotów publicznych. Jak to wygląda w praktyce?
- Ustawa o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami - kto na niej zyska
- Ustawa o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami - kogo obowiązuje
- Ustawa o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami - co nowego wprowadza
Ustawa o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Zgodnie z art. 9 Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych – dostępność to umożliwienie osobom z niepełnosprawnościami samodzielnego funkcjonowania i pełnego udziału we wszystkich sferach życia. To podjęcie odpowiednich działań w celu zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami, na równi z innymi osobami, dostępu do środowiska fizycznego, środków transportu, informacji i komunikacji, w tym technologii i systemów informacyjno-komunikacyjnych, w tym do innych urządzeń i usług, powszechnie dostępnych bądź powszechnie zapewnianych, zarówno na obszarach miejskich, jak i wiejskich.
Ustawa o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami - kto na niej zyska
Ustawa ma na celu poprawę warunków życia oraz funkcjonowania obywateli ze szczególnymi potrzebami, narażonych na marginalizację bądź dyskryminację nie tylko ze względu na niepełnosprawność, ale także obniżony poziom sprawności wywołany wiekiem lub chorobą. Ustawa stanowi kluczowy element rządowego programu „Dostępność Plus” – przyjęty przez rząd w 2018 roku. Rozwiązania przewidziane w projekcie ustawy realizują zapisy Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami, zobowiązujące do zapewnienia takim osobom na równi z innymi obywatelami dostępu do różnych obiektów. Projekt ustawy powstał we współpracy ze środowiskiem osób z niepełnosprawnościami.
Ustawa o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami - kogo obowiązuje
Sektor publiczny jest zobligowany do zapewnienia co najmniej minimalnej dostępności gwarantującej dostępność podmiotu publicznego. Podmiot publiczny zapewnia dostępność przez stosowanie uniwersalnego projektowania nowych rozwiązań bądź racjonalnych usprawnień w usuwaniu istniejących barier. Minimalne wymagania obejmują zapewnienie w instytucjach publicznych dostępności:
- architektonicznej – korytarze i klatki schodowe powinny być wolne od barier i zapewniać możliwość poruszania się po nich osób na wózku, korzystających z kul, lasek i innych pomocy ortopedycznych, osób starszych, a także osób z wózkami dziecięcymi, mających różne problemy z poruszaniem się (windy, schody, korytarze, ciągi piesze w budynku);
- cyfrowej – została kompleksowo uregulowana w ustawie o dostępności cyfrowej stron internetowych oraz aplikacji mobilnych podmiotów publicznych;
- informacyjno-komunikacyjnej – zapewnienie informacji na temat tego, jakie zadania wykonuje dany podmiot w postaci nagrania w polskim języku migowym dla osób głuchych, informacji w tekście łatwym do czytania (ETR) – dla osób z niepełnosprawnością intelektualną, czy pliku odczytywalnego maszynowo, który może udźwiękowić osoba niewidoma. Dostępność w tym zakresie to ponadto możliwość komunikacji z podmiotem w taki sposób, jaki jest dogodny dla osoby ze szczególnymi potrzebami (m.in. poprzez SMS czy przy użyciu usługi tłumaczenia migowego online).
Za koordynację wdrażania ustawy odpowiedzialny jest minister ds. rozwoju regionalnego przy pomocy Rady Dostępności – organu opiniodawczo-doradczego w sprawach dostępności. Poza tym, każdy organ władzy publicznej – także administracji rządowej i samorządowej oraz kontroli państwowej i ochrony prawa – w tym sądy i trybunały – wyznaczają, co najmniej jedną osobę pełniącą funkcję koordynatora ds. dostępności.
Ustawa o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami - co nowego wprowadza
Na podstawie ustawy stworzony został Fundusz Dostępności, jego zadaniem jest udzielanie wsparcia finansowego na dostosowanie budynków podmiotów publicznych oraz budynków mieszkalnictwa wielorodzinnego. Środki te umożliwią budowanie wind i innych usprawnień w budynkach – co jest bardzo wyraźnym oczekiwaniem społecznym. Wsparcie ze środków Funduszu, udzielane jest w formie pożyczki, ale z możliwością częściowego jej umorzenia po spełnieniu określonych kryteriów (np. jeśli z inwestycji korzystać będzie duża liczba osób z niepełnosprawnościami czy seniorów).
Ustawa przewiduje sankcje za brak realizacji zasady dostępności. Na podmioty publiczne, które nie spełnią minimalnych wymagań w zakresie dostępności, przysługiwać będzie skarga na brak dostępności. W celu jej złożenia, osoba ze szczególnymi potrzebami będzie musiała najpierw zawnioskować o zapewnienie jej dostępności, a dopiero brak bądź niewłaściwa reakcja ze strony podmiotu publicznego umożliwia złożenie skargi do Prezesa Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. W przypadku pozytywnego rozpatrzenia skargi może dojść do nakazu zapewnienia dostępności, a niewywiązanie się z tego – może grozić nałożeniem kary pieniężnej.
W ustawie została przewidziana nieobowiązkowa certyfikacja, która służy poprawie dostępności dla podmiotów prywatnych i organizacji pozarządowych. Podmioty prywatne i organizacje pozarządowe, które zdecydują się na audyt, potwierdzający ich dostępność w certyfikacie będą mogły uzyskać 5 proc. zniżkę we wpłatach przekazywanych do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Rozwiązania te powinny zachęcać firmy prywatne do zadbania o swoją dostępność.
Zobacz także: Westybul
Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej Inforu