Rejestrowany związek partnerski będą mogły zawrzeć dwie osoby pełnoletnie, stanu wolnego, niezależnie od płci. Będzie możliwe zawarcie umowy majątkowej partnerskiej. Tak wynika z informacji o projekcie ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich i ustawy wprowadzającej. Za opracowanie zmian odpowiada ministra ds. równości Katarzyna Kotula.
- Wprowadzenie instytucji rejestrowanego związku partnerskiego do polskiego porządku prawnego i wykonanie wyroku ETPC
- Instytucja rejestrowanych związków partnerskich będzie dostępna dla par tej samej płci oraz dla par różnej płci
- Kierownik urzędu stanu cywilnego ocenia zdolność do zawarcia związku partnerskiego. Będzie możliwe zawarcie umowy majątkowej partnerskiej
- Możliwość dziedziczenie po zmarłej partnerce/zmarłym partnerze. Możliwość wspólnego rozliczania osób partnerskich
- Coraz więcej rodzin w Polsce to osoby pozostające w związkach nieformalnych
W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano informację o projekcie ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich i o projekcie ustawy wprowadzającej ustawę o rejestrowanych związkach partnerskich. Jak wskazano, planowany termin przyjęcia przez Radę Ministrów to IV kw. br. Za opracowanie projektu odpowiada ministra ds. równości Katarzyna Kotula.
Wprowadzenie instytucji rejestrowanego związku partnerskiego do polskiego porządku prawnego i wykonanie wyroku ETPC
Projekt ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich – wraz z projektem ustawy wprowadzającej – zawiera przepisy umożliwiające wykonanie wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC) z 12 grudnia 2023 r. w sprawie Przybyszewska i inni przeciw Polsce. "Wynika z niego obowiązek zapewnienia parom tej samej płci ochrony, która powinna obejmować aspekty materialne (alimenty, opodatkowanie, dziedziczenie), a także prawa i obowiązki w zakresie wzajemnej pomocy)" – podkreślono w informacji o projekcie.
W 2023 roku ETPC stwierdził naruszenie przez Polskę art. 8 konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, tj. prawa do poszanowania życia rodzinnego i prywatnego. Celem projektu – zaznaczono w rządowej informacji – jest wprowadzenie instytucji rejestrowanego związku partnerskiego do polskiego porządku prawnego i wykonanie wyroku ETPC.
Instytucja rejestrowanych związków partnerskich będzie dostępna dla par tej samej płci oraz dla par różnej płci
"Instytucja rejestrowanych związków partnerskich będzie dostępna dla par tej samej płci oraz dla par różnej płci" – poinformowano. Ustawodawca zaznacza przy tym, że uchwalenie ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich jest rozwiązaniem problemu braku uznania i ochrony związków nieformalnych.
Projekt ustawy ma uregulować zasady zawierania i ustania rejestrowanego związku partnerskiego, prawa i obowiązki osób pozostających w rejestrowanych związkach partnerskich i stosunki majątkowe między nimi. "Projekt ustawy przewiduje, że rejestrowany związek partnerski mogą zawrzeć dwie osoby pełnoletnie, stanu wolnego, niezależnie od płci" – poinformowano.
Kierownik urzędu stanu cywilnego ocenia zdolność do zawarcia związku partnerskiego. Będzie możliwe zawarcie umowy majątkowej partnerskiej
Ustawodawca stwierdza, że rejestrowany związek partnerski ma wpływ na stan cywilny osoby, w związku z tym zapewnienie o braku przeszkód do jego zawarcia składa się przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. "Kierownik urzędu stanu cywilnego ocenia zdolność do jego zawarcia i dokonuje wpisu do rejestru związków partnerskich" – napisano.
Projekt zawiera również uregulowania dotyczące wspólnego majątku. Wskazano, że z chwilą zawarcia rejestrowanego związku partnerskiego osoby w niego wchodzące łączy ustrój rozdzielności majątkowej. "Osoby w rejestrowanym związku partnerskim mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego (umowa majątkowa partnerska) ustanowić wspólność majątkową (wspólność partnerską) obejmującą przedmioty majątkowe określone w tej umowie (wspólny majątek partnerski). Umowa taka może poprzedzać zawarcie rejestrowanego związku partnerskiego" – przekazano.
Możliwość dziedziczenie po zmarłej partnerce/zmarłym partnerze. Możliwość wspólnego rozliczania osób partnerskich
W informacji na temat projektu ustawy wprowadzającej podano, że "projekt będzie zawierał przepisy nowelizujące obecnie obowiązujące przepisy ustaw w celu przyznania osobom w związkach partnerskich uprawnień w obszarze opieki zdrowotnej, zabezpieczenia społecznego, dziedziczenia i podatków". "W szczególności, projekt rozszerzy definicję osoby bliskiej w ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, przyzna prawo pochówku w ustawie z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych, umożliwi dziedziczenie ustawowe po zmarłej partnerce/zmarłym partnerze, zwolnienie od podatku od spadków i darowizn oraz czynności cywilnoprawnych, wprowadzi możliwość wspólnego rozliczania osób partnerskich, które zawarły umowę o wspólności majątkowej, możliwość objęcia partnerki/partnera ubezpieczeniem zdrowotnym, reprezentowania partnerki/partnera przed urzędami i sądami, wprowadzi prawo do renty rodzinnej w przypadku śmierci partnerki/partnera i do zasiłku opiekuńczego w przypadku konieczności sprawowania opieki nad chorą partnerką/chorym partnerem" – czytamy.
Coraz więcej rodzin w Polsce to osoby pozostające w związkach nieformalnych
W informacji o projekcie zaznaczono, że jak wynika z Narodowego Spisu Powszechnego z 2021 r., w Polsce spada liczba małżeństw, ale rośnie liczba związków nieformalnych. "W 2011 roku było ich 316,5 tys., a w 2021 – 552,8 tys. Rośnie też liczba małżeństw bez dzieci – w ciągu dekady liczba małżeństw z dziećmi zmniejszyła się z 41,8 proc. ogółu rodzin do zaledwie 22,3 proc." – czytamy.
Statystyki pokazują wyraźnie – zaznaczono – że coraz więcej rodzin w Polsce to osoby pozostające w związkach nieformalnych. "Niewątpliwie zatem istnieje potrzeba społeczna zwiększenia ochrony prawnej rodzin tworzonych przez pary tej samej i różnej płci, które nie zawierają małżeństw" – podano.