Rząd jednak wprowadzi zakaz podwyższania cen? Od kiedy, czy dla wszystkich i na jak długo? Na terenach poszkodowanych przez powódź trwają spekulacje cen. Rząd apeluje do przedsiębiorców i zapowiada konsekwencje.
- Prawa i obowiązki obywateli w czasie klęski żywiołowej
- Sztuczne podnoszenie cen na terenach poszkodowanych w powodzi
Prawa i obowiązki obywateli w czasie klęski żywiołowej
Wprowadzenie na określonym terenie stanu klęski żywiołowej umożliwia między innymi ingerencję przez na określony czas w prawa i obowiązki obywateli. Choć lista możliwych ograniczeń jest długa, to Rada Ministrów podejmująca w tym zakresie decyzję może zdecydować się tylko na niektóre z nich. Przypomnijmy, mogą one polegać między innymi na:
- zawieszeniu działalności określonych przedsiębiorców;
- nakazie lub zakazie prowadzenia działalności gospodarczej określonego rodzaju;
- nakazaniu pracodawcy oddelegowania pracowników do dyspozycji organu kierującego działaniami prowadzonymi w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia;
- całkowitej lub częściowej reglamentacji zaopatrzenia w określonego rodzaju artykuły;
- zakazie okresowego podwyższania cen na towary lub usługi określonego rodzaju;
- nakazie stosowania cen ustalonych na towary lub usługi mające podstawowe znaczenie dla kosztów utrzymania konsumentów;
- obowiązku opróżnienia lub zabezpieczenia lokali mieszkalnych bądź innych pomieszczeń;
- dokonaniu przymusowych rozbiórek i wyburzeń budynków lub innych obiektów budowlanych albo ich części;
- nakazie ewakuacji w ustalonym czasie z określonych miejsc, obszarów i obiektów;
- nakazie lub zakazie przebywania w określonych miejscach i obiektach oraz na określonych obszarach;
- nakazie lub zakazie określonego sposobu przemieszczania się;
- wykorzystaniu, bez zgody właściciela lub innej osoby uprawnionej, nieruchomości i rzeczy ruchomych;
- wykonywaniu określonych świadczeń osobistych i rzeczowych.
Sztuczne podnoszenie cen na terenach poszkodowanych w powodzi
Choć w związku z powodzią przetaczającą się w 2024 roku przez południowo-zachodnią Polskę, Rada Ministrów zdecydowała się na wprowadzenie stanu klęski żywiołowej, to jednak w rozporządzeniu z 16 września 2024 r. w sprawie wprowadzenia stanu klęski żywiołowej na obszarze części województwa dolnośląskiego, opolskiego oraz śląskiego przewidziano jedynie, że w tym czasie dopuszcza się stosowanie następujących ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela:
- obowiązku opróżnienia lub zabezpieczenia lokali mieszkalnych bądź innych pomieszczeń;
- nakazu ewakuacji w ustalonym czasie z określonych miejsc, obszarów i obiektów;
- nakazu lub zakazu przebywania w określonych miejscach i obiektach oraz na określonych obszarach;
- nakazu lub zakazu określonego sposobu przemieszczania się.
Jak się jednak okazuje, ta lista może okazać się niewystarczająca. W przestrzeni publicznej co i rusz pojawiają się bowiem doniesienia o sztucznym podnoszeniu cen na terenach najbardziej poszkodowanych przez żywioł. Podwyżki te dotyczą w większości przypadków towarów pierwszej potrzeby i stanowią duże obciążenie dla osób, które obecnie wymagają wsparcia w walce ze skutkami powodzi. W odpowiedzi na te działania, premier Donald Tusk zaapelował do przedsiębiorców o przywrócenie cen sprzed powodzi i zapowiedział, że w przypadku braku reakcji, rząd wprowadzi ceny urzędowe na niektóre produkty, aby zapobiec próbom spekulacji. Tego rodzaju rozwiązanie mogłoby być wprowadzone na terenie objętym stanem klęski żywiołowej na czas jej trwania.
ustawa z 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 1897)