We wrześniu Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o rencie socjalnej oraz niektórych innych ustaw, która umożliwi ubieganie się o dodatek dopełniający i przekazał ją do Senatu. Podczas prac legislacyjnych w Senacie powstały wątpliwości co do zgodności ustawy z Konstytucją.
- Nowelizacja ustawy o rencie socjalnej
- Czy dodatek dopełniający narusza zasadę równości i Konstytucję
- Co dalej z nowelizacją ustawy o rencie socjalnej
Nowelizacja ustawy o rencie socjalnej
27 września 2024 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o rencie socjalnej oraz niektórych innych ustaw, która umożliwi ubieganie się o dodatek dopełniający. Dodatek będzie przysługiwać osobie uprawnionej do renty socjalnej, będącej całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji.
Przyjęta przez Sejm nowelizacja ustawy o rencie socjalnej zakłada, że dodatek dopełniający będzie przysługiwać w wysokości 2520 zł i będzie wypłacany razem z rentą socjalną. Kwota dodatku dopełniającego będzie corocznie podlegać waloryzacji od dnia 1 marca.
Pierwsza wypłata dodatku dopełniającego ma nastąpić w maju 2025 r. w terminach płatności rent socjalnych, z wyrównaniem od 1 stycznia 2025 r. Świadczenie ma trafić do około 130 tys. osób.
Czy dodatek dopełniający narusza zasadę równości i Konstytucję
Uchwalona przez Sejm ustawa o zmianie ustawy o rencie socjalnej oraz niektórych innych ustaw trafiła do Senatu. Ustawa wprowadza dodatek dopełniający dla osób uprawnionych do renty socjalnej, które są jednocześnie całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji. Podobnego wsparcia nie przyznano osobom niezdolnym do samodzielnej egzystencji, które są uprawnione do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, przyznawanej na podstawie art. 57 i następnych ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Konsekwencją tego będzie dysproporcja w wysokości otrzymywanych świadczeń przez te dwie grupy osób z niepełnosprawnościami. Zdaniem Biura Legislacyjnego Senatu takie zróżnicowanie osób znajdujących się w podobnej sytuacji budzi uzasadnione wątpliwości co do zgodności z zasadą równości, o której mowa w Konstytucji RP.
Trybunał Konstytucyjny w swoim orzecznictwie uznaje, ze od zasady równości można odstąpić jeżeli wprowadzone zróżnicowanie:
- jest racjonalnie uzasadnione z uwagi na cel i treść wprowadzających je przepisów;
- jest proporcjonalne, tj. waga interesu, któremu ma służyć różnicowanie podmiotów podobnych pozostaje w odpowiedniej proporcji do wagi interesów, które zostaną naruszone w wyniku różnego traktowania podmiotów podobnych;
- ma podstawę w wartościach, zasadach lub normach konstytucyjnych, uzasadniających odmienne traktowanie podmiotów podobnych.
W związku z tym, że nie zostały spełnione warunki odstąpienia od zasady równości, ustawa o zmianie ustawy o rencie socjalnej oraz niektórych innych ustaw budzi wątpliwość co do zgodności z art. 32 ust. 1 Konstytucji. Z tego względu może być konieczne pilne podjęcie prac legislacyjnych zmierzających do objęcia dodatkowym wsparciem osób uprawnionych do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy będących niezdolnymi do samodzielnej egzystencji.
Co dalej z nowelizacją ustawy o rencie socjalnej
Ustawa o zmianie ustawy o rencie socjalnej oraz niektórych innych ustaw będzie rozpatrywana na bieżącym posiedzeniu Senatu. Mimo przedstawionych wyżej wątpliwości Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej wniosła o uchwalenie ustawy bez poprawek.
Podczas głosowania w dniu 10 października 2025 r. senatorowie jednogłośnie opowiedzieli się za nowelizacją ustawy o rencie socjalnej bez poprawek. Nowelizacja czeka teraz na podpis prezydenta Andrzeja Dudy.