Rząd rezygnuje z wprowadzenia zmian, które jeszcze niedawno określał jako niezbędne i mające na celu ochronę praw pracujących. Czy Polacy potrzebują oskładkowania umów cywilnoprawnych? Nic na to nie wskazuje.
Dla kogo oskładkowanie umów cywilnoprawnych jest niezbędne?
Oskładkowanie umów cywilnoprawnych to temat, który nieustająco powraca i nieustająco budzi wątpliwości. Jest tak po pierwsze dlatego, że zasady objęcia tych umów ubezpieczeniami społecznymi i zdrowotnym są różne dla umów zlecenia i umów o dzieło. Po drugie dlatego, że nawet w zakresie samych umów zlecenia mamy do czynienia z różnorodnością zasad oskładkowania bezpośrednio powiązaną z sytuacją zleceniobiorcy. A po trzecie dlatego, że systematycznie pojawiają się informacje dotyczące planowanych w tym zakresie zmian, ale same zmiany jak dotąd nie wyszły poza sferę planów. Ostatnia „edycja” dyskusji o konieczności oskładkowania wszystkich umów cywilnoprawnych wiązała się bezpośrednio z Krajowym Planem Odbudowy i jak zapewniali rządzący, wprowadzenie go miało być niezbędne, aby Polska mogła liczyć na kolejne środki finansowe pochodzące z tego planu. Czy te zapowiedzi cieszyły Polaków i naprawdę miały być dla nich korzystne? Można mieć co do tego poważne wątpliwości. Bo choć mówi się, że głównym powodem, dla którego oskładkowanie umów jest dyskutowane, jest walka z zastępowaniem umów o pracę umowami cywilnoprawnymi i wypychaniem pracowników na samozatrudnienie, to jednak pracujący nie wydają się być zainteresowani wprowadzeniem takiego rozwiązania. Dlaczego? Bo umowy te bardzo często są zawierane przez osoby dorabiające do podstawowego źródła swojego dochodu, które wcale nie są zainteresowane ich oskładkowaniem, które wiązałoby się dla nich z niższym wynagrodzeniem, a dla drugiej strony umowy z wyższymi kosztami.
Rząd rezygnuje z wprowadzenia zmian
Chwilowo jednak wszystko wskazuje na to, że nie ma czym się martwić, bo jak się okazuje, rząd rezygnuje z pomysłu pełnego oskładkowania umów cywilnoprawnych i ma zamiar negocjować z Brukselą, która nalegała na wprowadzenie tych zmian. Nie wycofano się jednak z pomysłu walki z umowami śmieciowymi i aktualny pozostaje plan przyznania nowych kompetencji Państwowej Inspekcji Pracy, która ma zyskać możliwość wystawiania nakazu przekształcenia umowy cywilnoprawnej w umowę o pracę. Jakimi kryteriami będą kierowali się inspektorzy? Podstawowym będzie podporządkowanie i możliwość wydawania poleceń, które są charakterystyczne dla stosunku pracy.
Aktualny pozostaje również plan wprowadzenia zmian w zakresie obliczania pracowniczego stażu pracy. Już niedługo, bo najprawdopodobniej od 2026 roku, do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze będzie się zaliczało również okres prowadzenia działalności gospodarczej i wykonywania umowy zlecenia. Zmiany mają dotknąć około 5 milionów Polaków i bezpośrednio przełożą się na wysokość otrzymywanych przez nich świadczeń, np. dodatku stażowego czy nagrody jubileuszowej oraz pozwolą na szybsze uzyskanie prawa do wyższego wymiaru urlopu wypoczynkowego.