Wyrok TK: Emeryci nie wiedzieli, że ZUS pomniejszy ich emeryturę. Bali się utraty pracy. Bez przeliczenia

tomasz.krol@infor.pl Tomasz Król
prawnik - prawo pracy, cywilne, gospodarcze, administracyjne, podatki, ubezpieczenia społeczne, sektor publiczny
rozwiń więcej
Wyrok TK: Emeryci nie wiedzieli, że ZUS pomniejszy ich emeryturę. Bali się utraty pracy. Bez przeliczenia / Shutterstock

Niekorzystnie rozliczana przez ZUS emerytura wcześniejsza. Dlaczego ją wybierano w 2005 r., 2010 r. 2015 r.? Z dwóch powodów. Pierwszy, to brak wiedzy o tym, ze za świadczenia z tej emerytury zapłaci "karę" w postaci obniżenia emerytury zasadniczej. Jest to "kara" dożywotnia. Miesiąc w miesiąc jest wypłacana niższa emerytura (pracownicy ZUS nie przekazali o tym informacji czytelnikowi, który nie był biegły w przepisach emerytalnych). Jest jednak druga przyczyna przejścia na wcześniejszą emeryturę. To zapowiedź zwolnienia z pracy. Tak wynika z przykładowego listu czytelnika.

15 lat temu duża część Polaków była przekonana, że emerytura wcześniejsza to rodzaj bonusu. Za pracę w szkodliwych warunkach otrzymywano “premię” w postaci wcześniejszej emerytury. Nikt nie przewidział, że będzie kara za "wcześniejszą" emeryturę w postaci obniżenia (dożywotniego) emerytur powszechnych (60 lat i 65 lat). Osoby wybierające emerytury wcześniejsze miały też presję albo obawę o zwolnienie z pracy - "Jak nie pójdę na taką emeryturę, to mnie zwolnią". I taką historię opowiedział nam czytelnik (jego list w dalszej części artykułu).

Niekorzystne przeliczenie emerytury powszechnej za okres 2013 – 2015 r.

W praktyce jest często obniżenie emerytury powszechnej o około 1000 zł. Wynika z zastosowania przez ZUS artykułu 25 ust. 1b ustawy emerytalnej - przepis nakazuje ZUS pomniejszenie podstawy emerytalnej o kwoty wypłacone emerytowi w okresie emerytury wcześniejszej. W wyroku z 4 czerwca 2024 Trybunał Konstytucyjny uznał takie pomniejszające przeliczenie emerytury za niekonstytucyjne. Ale tylko w odniesieniu do emerytów, którzy byli na wcześniejszej emeryturze przed 2013 r.

Przykład:

Przykład

Emeryt przeszedł na wcześniejszą emeryturę w 2010 r. Wniosek o rozpoczęcie korzystania z emerytury powszechnej złożył w 2019 r. ZUS przeliczył niekorzystnie kapitał emerytalny. Kwoty wypłaconej emerytury wcześniejszej za okres 2010– 2019 zostały „odjęte” od jego emerytury powszechnej. Emeryt ma szanse na odzyskanie części straconych pieniędzy. Na dziś tylko na podstawie wyroku Sądu Okręgowego i Apelacyjnego. Z uwagi na brak publikacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego w Dzienniku Ustaw ZUS odmawia dokonania prawidłowego rozliczenia wypłaconych emerytur oraz podniesienie kwoty emerytury na przyszłość.

Na ochronę konstytucyjną ze strony Trybunału Konstytucyjnego nie mogą liczyć emeryci którzy na wcześniejszą emeryturę przeszli po 2013 r. 

Przykład

Emeryt przeszedł na wcześniejszą emeryturę w 2014 r. Wniosek o rozpoczęcie korzystania z emerytury powszechnej złożył w 2019 r. ZUS przeliczył niekorzystnie kapitał emerytalny. Kwoty wypłaconej emerytury wcześniejszej za okres 2014 – 2019 zostały „odjęte” od jego emerytury powszechnej. Emeryt nie ma szans na odzyskanie części straconych pieniędzy. Nawet na podstawie wyroku Sądu Okręgowego i Apelacyjnego. Jedyną jego szansą jest specustawa.

Oba przykłady różnią się tylko datą przejścia na wcześniejszą emeryturę - 2010 r. kontra 2014 r.

Obawa o pracę przyczyną przechodzenia na wcześniejsze emerytury w okresie 2010-2015?

Tak tłumaczą swoje decyzje o przejściu na wcześniejszą emeryturę (tak niekorzystną w w porównaniu do emerytury powszechnej). “Baliśmy się że zostaniemy zwolnieni z pracy” pracodawca jednoznacznie mówił: „Nie przejdziesz na wcześniejszą emeryturę zwolnimy cię z pracy.” Poniżej list czytelnika do redakcji z takim argumentem:

Przykład

Dlaczego przeszedłem na niekorzystną emeryturę wcześniejszą? Musiałem. Traciłem pracę. Straciłem zdrowie.

Chciałbym w tym temacie (przejścia na niekorzystnie przeliczaną emeryturę wcześniejszą - dopisek redakcji) dodać jeszcze, że mnie właśnie dotyczył brak ochrony przedemerytalnej. Jak skończyłem 60 lat w listopadzie 2015 r., to przestała mnie obowiązywać ochrona ponieważ w 2011 r. zgłosiłem chęć przejścia na wcześniejszą emeryturę. Po ukończeniu 60 lat wypowiedziano mi warunki płacy i pracy (tj. zmieniono stanowisko kierownika działu technologii na technologa i zmieniono płacę z 8500 zł na 4600 zł), czyli ponad 45 procent mniej.

I co wtedy co miałem zrobić po pół roku przeszedłem na wcześniejszą emeryturę.

Nie tylko że względu na zmianę warunków umowy o pracę ale władze firmy dały mi do zrozumienia że ze względu na stan zdrowia (ubytek słuchu 70 procent w 2019 r. uznana jako choroba zawodowa) powinien przejść na wcześniejszą emeryturę .

Konsekwencją tego było wpadnięcie w moc art. 21 ust. 1b ustawy emerytalnej przez naszego czytelnika, a jego historię opisaliśmy tutaj:

Prawo
Więzi rodzinne w świetle ochrony dóbr osobistych
21 maja 2025

Więzi rodzinne opierają się na emocjach i wspólnie budowanych przez lata relacjach. W sytuacjach konfliktowych – takich jak rozwód, spory o kontakty z dzieckiem czy alimenty – więzi te mogą zostać poważnie naruszone. Warto wtedy pamiętać, że prawo może nas realnie chronić w takich przypadkach. Jak to działa w praktyce?

Do której godziny jest głosowanie na prezydenta?
21 maja 2025

Cząstkowe, orientacyjne wyniki głosowania na Prezydenta Polski w wyborach 2025 r. znane są już w trakcie dnia, w którym wyborcy oddają głosy. Niektórzy niezdecydowani mogą pod ich wpływem zmienić zdanie i wybrać się do komisji wyborczej. Inni ze względu na plan dnia mogą zagłosować tylko późnym wieczorem. Czy zdążą? Do której godziny można głosować?

WIBOR w umowach kredytowych. Czy wyrok TSUE ujednolici orzeczenia polskich sądów? Złotówkowicze będą triumfować jak frankowicze?
21 maja 2025

Czy będzie przełom w sprawach WIBOR? Czy zbliżający wielkimi krokami wyrok TSUE w sprawie polskiej okaże się korzystny dla posiadaczy kredytów złotówkowych opartych o wskaźnik referencyjny WIBOR i czy wpłynie to na ukształtowanie się linii orzeczniczej polskich sądów. Na te pytania odpowiada Wojciech Ostrowski, radca prawny z Kancelarii Rachelski i Wspólnicy.

Świadczenia dla osób z niepełnosprawnościami. Nie wszystkie można łączyć [Przykłady 2025]
21 maja 2025

Czy można pobierać jednocześnie różne zasiłki i dodatki? To ważne zagadnienie dla osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów. Postaramy się pokazać je na kilku ważnych przykładach. W rzeczywistości takich sytuacji jest znacznie więcej.

ZUS: Nadużywanie alkoholu jako przyczyna niezdolności do pracy. Zwolnienie lekarskie z kodem C to brak zasiłku chorobowego przez pierwsze 5 dni
21 maja 2025

W 2024 r. do Rejestru zaświadczeń lekarskich wpłynęło 27,4 mln zaświadczeń chorobowych wystawionych dla ubezpieczonych w ZUS, KRUS i innych organach emerytalno-rentowych. Ze zwolnień tych przynajmniej raz skorzystało 7,7 mln ubezpieczonych w tych instytucjach. Źródłem części z nich było nadużywanie alkoholu - informuje Sebastian Szczurek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa opolskiego.

Debata Trzaskowski – Nawrocki już w piątek o 20:00. Sześć tematów, jeden pojedynek, jedna decyzja
21 maja 2025

W piątek, 24 maja, punktualnie o godzinie 20:00, oczy całej Polski skierują się na debatę prezydencką pomiędzy Rafałem Trzaskowskim, kandydatem Koalicji Obywatelskiej, a popieranym przez Prawo i Sprawiedliwość Karolem Nawrockim. To jedyne potwierdzone bezpośrednie starcie przed II turą wyborów zaplanowaną na 1 czerwca.

Dodatek za pracę w nocy od 1 czerwca 2025 r.
21 maja 2025

Osoby pracujące w porze nocnej mogą liczyć na dodatek z tego tytułu. Ile będzie wynosił dodatek za pracę w nocy w czerwcu? jak się go oblicza? Czym jest praca w porze nocnej? Za pracę w jakich godzinach przysługuje dodatek?

Czy zachowek po rodzicach przepada?
20 maja 2025

Kto ma prawo do zachowku po rodzicach i od czego zależy jego wysokość? Czy roszczenie o zachowek się przedawnia? Oto najważniejsze przepisy i terminy!

Rozprawa przed TSUE ws. WIBOR-u. Nie będzie przełomu?
20 maja 2025

W dniu 11 czerwca 2025 r. w Luksemburgu odbędzie się rozprawa przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawie C-471/24. Jest to wynik pytań prejudycjalnych skierowanych przez Sąd Okręgowy w Częstochowie, dotyczących interpretacji przepisów prawa unijnego w kontekście kredytów opartych na wskaźniku referencyjnym WIBOR. Pierwsza sprawa w TSUE dotycząca WIBOR-u budzi zrozumiałe zainteresowanie kredytobiorców, prawników i sektora bankowego. Warto jednak rozróżnić realny zakres tej sprawy od medialnych uproszczeń. Nadchodząca rozprawa nie przyniesie jeszcze żadnego rozstrzygnięcia.

Kiedy ostatnia debata prezydencka 2025? Jacek Prusinowski poprowadzi spotkanie
21 maja 2025

Zapowiadana jest ostatnia wielka debata prezydencka przed drugą turą wyborów w 2025 roku. Kiedy odbędzie się debata Karola Nawrockiego i Rafała Trzaskowskiego? Gdzie będzie można obejrzeć debatę? Spotkanie poprowadzi Jacek Prusinowski, dziennikarz SE i Radia Plus.

pokaż więcej
Proszę czekać...