Kwestie dotyczące wprowadzenia żałoby narodowej w Polsce uregulowane są ustawą z 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych. Czym jest żałoba narodowa? Kiedy jest wprowadzana? Czy dzień żałoby narodowej jest dniem wolnym od pracy?
- Żałoba narodowa - jaka jest podstawa prawna
- Transmisja z uroczystości pogrzebowych
- Żałoba narodowa w Polsce - śmierć papieża Franciszka
- Żałoba narodowa 26 kwietnia 2025 r. [ROZPORZĄDZENIE]
- Żałoba narodowa. Co oznacza i z czym się wiąże? Co z imprezami i koncertami? Czy sklepy będą otwarte?
- Czy w dzień żałoby narodowej jest wolne?
Jak już na wstępie zostało wspomniane, kwestie dotyczące żałoby narodowej reguluje ustawa z 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych. Art. 11 ustawy stanowi, że osobą, która może wprowadzić żałobę narodową, jest Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.
Żałoba narodowa - jaka jest podstawa prawna
Prezydent wprowadza żałobę narodową w drodze rozporządzenia. W rozporządzeniu powinny znaleźć się informacje dotyczące jej wprowadzenia, przyczyny wprowadzenia, a także czas trwania żałoby narodowej. Należy uwzględnić uwarunkowania kulturowe i historyczne, a także przyjęte w tym zakresie zwyczaje. W czasie trwania żałoby narodowej flagi państwowe opuszczane są do połowy masztu.
Art. 11. [Żałoba narodowa]
1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może, w drodze rozporządzenia, wprowadzić żałobę narodową na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Rozporządzenie w szczególności powinno określać przyczyny wprowadzenia oraz czas trwania żałoby narodowej, uwzględniając uwarunkowania kulturowe i historyczne oraz przyjęte w tym zakresie zwyczaje.
2. W czasie trwania żałoby narodowej flagę państwową opuszcza się do połowy masztu.
Żałoba narodowa ogłaszana jest w Polsce w związku z wydarzeniami o wyjątkowym, często tragicznym charakterze. Może to być:
- śmierć wybitnej osobistości – jak miało to miejsce po odejściu papieża Jana Pawła II.
- katastrofa lub tragiczne zdarzenie dotyczące obywateli Polski, zarówno na terenie kraju, jak i poza jego granicami – katastrofa lotnicza pod Smoleńskiem.
- wydarzenie o charakterze międzynarodowym, takie jak zamach terrorystyczny czy wielkie tragedie w innych państwach - po ataku na World Trade Center w 2001 roku.
W polskim ustawodawstwie nie istnieje przepis precyzujący, kiedy ogłoszenie żałoby narodowej jest uzasadnione ani jak długo może ona trwać. W związku z tym decyzja ta ma charakter arbitralny i często wynika z subiektywnych odczuć osób ją podejmujących.
Transmisja z uroczystości pogrzebowych
Transmisję na żywo z pogrzebu papieża Franciszka będzie można obejrzeć zarówno w telewizji jak i online. Transmisję z uroczystości można obejrzeć m.in. tu: Pogrzeb papieża Franciszka [Transmisja NA ŻYWO]
Żałoba narodowa w Polsce - śmierć papieża Franciszka
W Poniedziałek Wielkanocny, 21 kwietnia 2025 r. kardynał Farrell w komunikacie przekazanym przez watykańskie biuro prasowe poinformował o śmierci Papieża Franciszka. We wtorek, 22 kwietnia 2025 r. szef prezydenckiego Biura Polityki Międzynarodowej Wojciech Kolarski poinformował, że prezydent Andrzej Duda wraz z małżonką Agatą Kornhauser-Dudą wezmą udział w sobotę w pogrzebie papieża Franciszka. Uroczystości pogrzebowe papieża Franciszka rozpoczną się w najbliższą sobotę, 26 kwietnia 2025 r. na placu Świętego Piotra w Watykanie o godz. 10. Kolarski przekazał także, że decyzją prezydenta dzień pogrzebu papieża Franciszka będzie dniem żałoby narodowej. W związku ze śmiercią Ojca Świętego, prezydent Andrzej Duda podjął decyzję, aby dzień pogrzebu - 26 kwietnia - ogłosić dniem żałoby narodowej - przekazał. W środę, 23 kwietnia 2025 r. premier Donald Tusk poinformował, że złożył kontrasygnatę pod rozporządzeniem prezydenta Andrzeja Dudy ws. ustanowienia żałoby narodowej w dniu pogrzebu papieża Franciszka. Żałoba ma obowiązywać od północy w nocy z piątku na sobotę do północy z soboty na niedzielę.
Żałoba narodowa 26 kwietnia 2025 r. [ROZPORZĄDZENIE]
W środę, 23 kwietnia 2025 r. prezydent Andrzej Duda podpisał kontrasygnowane przez Prezesa Rady Ministrów rozporządzenie w sprawie wprowadzenia żałoby narodowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Zgodnie z § 1 rozporządzenia, oddając hołd i wyrażając żal w związku ze śmiercią Jego Świątobliwości Papieża Franciszka, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej zarządził wprowadzenie żałoby narodowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 26 kwietnia 2025 r.
W świetle § 2 rozporządzenia, w czasie trwania żałoby narodowej flagę państwową Rzeczypospolitej Polskiej opuszcza się do połowy masztu, w szczególności na budynkach lub przed budynkami, które stanowią siedziby urzędowe albo miejsce obrad naczelnych władz Państwa, innych organów państwowych i państwowych jednostek organizacyjnych, a także organów samorządu terytorialnego i komunalnych jednostek organizacyjnych.
Według § 3 rozporządzenia, jednostki publicznej radiofonii i telewizji, nadawcy koncesjonowani oraz redakcje dzienników i czasopism uwzględniają w czasie trwania żałoby narodowej potrzebę uczczenia pamięci Jego Świątobliwości Papieża Franciszka.
Na mocy § 4 rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
Żałoba narodowa. Co oznacza i z czym się wiąże? Co z imprezami i koncertami? Czy sklepy będą otwarte?
Ogłoszenie żałoby narodowej wiąże się z obowiązkiem opuszczenia flag państwowych do połowy masztu. W Polsce upowszechnił się również zwyczaj przepasywania flag kirem – choć ten gest nie jest regulowany żadnymi przepisami. W czasie żałoby narodowej odwoływana jest większość imprez masowych – w tym koncerty, widowiska i rozgrywki sportowe. Warto śledzić profile organizatorów koncertów, wydarzeń oraz innych imprez sportowych, by sprawdzić czy powyższe zostały przełożone na inny termin lub odwołane. Stacje telewizyjne znacząco ograniczają emisję programów rozrywkowych, dostosowując ramówkę do nastroju chwili. Sklepy tego dnia będą otwarte, jednak należy liczyć się z tym, że właściciele małych sklepów mogą ich tego dnia nie otworzyć. Żałoba to czas refleksji i okazania szacunku – zarówno wobec ofiar tragedii, jak i postaci szczególnie zasłużonych dla kraju.
Czy w dzień żałoby narodowej jest wolne?
Podstawa prawna wprowadzająca żałobę narodową nie przewiduje, by w dniu jej obowiązywania było wolne od pracy. Dni wolne od pracy reguluje zaś ustawa o dniach wolnych od pracy. Zgodnie z ustawą o dniach wolnych od pracy, wyróżnić możemy dwa rodzaje dni wolnych: niedziele oraz dni, które zostały wymienione oprócz niedziele. W lutym 2025 r. weszła w życie nowela, która wprowadziła dodatkowy dzień wolny do wykazu. Aktualnie mamy 14 dni ustawowo wolnych plus niedziele.
Dniami wolnymi od pracy są:
- 1 stycznia - Nowy Rok,
- 6 stycznia - Święto Trzech Króli,
- pierwszy dzień Wielkiej Nocy,
- drugi dzień Wielkiej Nocy,
- 1 maja - Święto Państwowe,
- 3 maja - Święto Narodowe Trzeciego Maja,
- pierwszy dzień Zielonych Świątek,
- dzień Bożego Ciała,
- 15 sierpnia - Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny,
- 1 listopada - Wszystkich Świętych,
- 11 listopada - Narodowe Święto Niepodległości,
- 24 grudnia – Wigilia Bożego Narodzenia,
- 25 grudnia - pierwszy dzień Bożego Narodzenia,
- 26 grudnia - drugi dzień Bożego Narodzenia;
- niedziele.
Warto zaznaczyć, że obowiązująca w Polsce ustawa o dniach wolnych od pracy nie przewiduje automatycznego dnia wolnego z tytułu ogłoszenia żałoby narodowej. Oznacza to, że mimo ogólnonarodowego charakteru tego wydarzenia, nie skutkuje ono zawieszeniem pracy w instytucjach czy firmach.