Pytań dotyczących pojazdów uprzywilejowany jest wiele, w szczególności: co to jest pojazd uprzywilejowany? Jak się zachować, gdy jedzie pojazd uprzywilejowany? Jakie służby są uprzywilejowane i jakie są pojazdy uprzywilejowane? Będzie nowy pojazd uprzywilejowany na polskich drogach? W zakresie tego ostatniego pytania poruszamy ciekawy postulat, który może dotyczyć wielu osób!
- Co to jest pojazd uprzywilejowany?
- Jakie służby są uprzywilejowane? Jakie są pojazdy uprzywilejowane?
- Jak uzyskać pozwolenie na użytkowanie pojazdu samochodowego jako uprzywilejowanego w ruchu drogowym?
- Przyznanie pojazdom weterynaryjnego pogotowia uprawnienia pojazdu uprzywilejowanego
- Czym jest karetka dla zwierząt?
- Pogotowie weterynaryjne na Śląsku – zakres usług
Co to jest pojazd uprzywilejowany?
Zgodnie z ustawą z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2024 r. poz. 834, dalej jako: ustawa) pojazd uprzywilejowany to pojazd wysyłający sygnały świetlne w postaci niebieskich świateł błyskowych i jednocześnie sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie, jadący z włączonymi światłami mijania lub drogowymi; określenie to obejmuje również pojazdy jadące w kolumnie, na której początku i na końcu znajdują się pojazdy uprzywilejowane wysyłające dodatkowo sygnały świetlne w postaci czerwonego światła błyskowego.
Pojazd uprzywilejowany
Pojazd uprzywilejowany
Shutterstock
Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są obowiązani ułatwić przejazd pojazdu uprzywilejowanego, w szczególności przez niezwłoczne usunięcie się z jego drogi, a w razie potrzeby zatrzymanie się. Co istotne, na gruncie ustawy zabrania się też wyprzedzania pojazdu uprzywilejowanego na obszarze zabudowanym.
Jakie służby są uprzywilejowane? Jakie są pojazdy uprzywilejowane?
Pojazdem uprzywilejowanym w ruchu drogowym może być pojazd samochodowy:
- jednostek ochrony przeciwpożarowej
- zespołu ratownictwa medycznego
- Policji
- jednostki ratownictwa chemicznego
- Straży Granicznej
- Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego
- Agencji Wywiadu
- Centralnego Biura Antykorupcyjnego
- Służby Kontrwywiadu Wojskowego
- Służby Wywiadu Wojskowego
- Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
- Służby Więziennej
- Służby Ochrony Państwa
- straży gminnych (miejskich)
- podmiotów uprawnionych do wykonywania zadań z zakresu ratownictwa górskiego
- Służby Parku Narodowego
- podmiotów uprawnionych do wykonywania zadań z zakresu ratownictwa wodnego
- Krajowej Administracji Skarbowej wykorzystywany przez Służbę Celno-Skarbową
- Inspekcji Transportu Drogowego
- innych jednostek, jeżeli jest używany w związku z ratowaniem życia lub zdrowia ludzkiego – na podstawie zezwolenia ministra właściwego do spraw wewnętrznych
W warunkach zwiększonego natężenia ruchu pojazdów utrudniającego swobodny przejazd pojazdu uprzywilejowanego w celu umożliwienia swobodnego przejazdu pojazdu uprzywilejowanego należy:
- na jezdni z dwoma pasami ruchu w tym samym kierunku kierujący pojazdem poruszający się lewym pasem ruchu jest obowiązany do zjechania jak najbliżej lewej krawędzi pasa ruchu, a kierujący pojazdem poruszający się prawym pasem ruchu jest obowiązany do zjechania jak najbliżej prawej krawędzi pasa ruchu,
- na jezdni z więcej niż dwoma pasami ruchu w tym samym kierunku kierujący pojazdem poruszający się skrajnym lewym pasem ruchu jest obowiązany do zjechania jak najbliżej lewej krawędzi pasa ruchu, a kierujący pojazdami poruszający się pozostałymi pasami ruchu są obowiązani do zjechania jak najbliżej prawej krawędzi pasów ruchu.
Jak uzyskać pozwolenie na użytkowanie pojazdu samochodowego jako uprzywilejowanego w ruchu drogowym?
Przepis art. 53 ust. 1 pkt 12 ustawy stanowi, że zezwolenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na używanie pojazdów samochodowych jako uprzywilejowanych w ruchu drogowym wydawane są w przypadkach wykorzystywania tych pojazdów w związku z ratowaniem życia lub zdrowia ludzkiego.
Wniosek o wydanie zezwolenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na użytkowanie pojazdu samochodowego jako uprzywilejowanego w ruchu drogowym, skierowany do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, podpisany przez osoby upoważnione do składania oświadczeń woli w imieniu wnioskodawcy, powinien zawierać uzasadnienie, z którego wynikać będzie jednoznacznie, że pojazd spełnia wymogi ustawowe do jego uprzywilejowania w ruchu drogowym, tzn. jest używany stale w akcjach związanych bezpośrednio z ratowaniem życia lub zdrowia ludzkiego. Ponadto we wniosku należy wskazać numer Krajowego Rejestru Sądowego lub informację o wpisie do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Ponadto, do wniosku należy dołączyć:
- uwierzytelnioną kopię dowodu rejestracyjnego pojazdu proponowanego do uprzywilejowania w ruchu drogowym,
- inne dokumenty, z których będzie wynikać, że świadczone przez wnioskodawcę usługi związane są z ratowaniem życia lub zdrowia ludzkiego, np.: umowy zawarte z podmiotami leczniczymi, z jednostkami Policji lub Straży Pożarnej.
Wszelkie kserokopie dokumentów muszą być poświadczone za zgodność z oryginałem przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego radcą prawnym lub adwokatem (art. 76a § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego).
Gdy ustaną okoliczności uzasadniające wykorzystywanie pojazdu samochodowego jako uprzywilejowanego w ruchu drogowym, tj. pojazd przestanie być wykorzystywany stale i bezpośrednio w akcjach związanych z ratowaniem życia lub zdrowia ludzkiego, należy zwrócić się do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z wnioskiem o stwierdzenie wygaśnięcia udzielonego zezwolenia (art. 53 ust. 1a ustawy Prawo o ruchu drogowym).
Przyznanie pojazdom weterynaryjnego pogotowia uprawnienia pojazdu uprzywilejowanego
W dniu 22 czerwca 2025 r. wysłano do Kancelarii Prezydenta petycję w prawie przyznania pojazdom weterynaryjnego pogotowia uprawnienia pojazdu uprzywilejowanego. Dokładna treść petycji jest taka:
„Szanowny Panie Prezydencie, Na podstawie art. 2 ust. 3 ustawy z dnia I I lipca 2014 r. o petycjach, niniejszym składam petycję w sprawie zmiany przepisów prawa w zakresie pojazdów weterynaryjnych. Wnoszę o podjęcie działań legislacyjnych umożliwiających klinikom weterynaryjnym, które wykonują nagłe dojazdy do zwierząt, uzyskanie prawa do wyposażenia swoich pojazdów w sygnały uprzywilejowania (sygnały świetlne i dźwiękowe), nadające im status pojazdów uprzywilejowanych w rozumieniu ustawy Prawo o ruchu drogowym. Uzasadnienie:
W przypadkach nagłego zagrożenia zdrowia lub życia zwierząt czas dotarcia weterynarza na miejsce ma kluczowe znaczenie dla skutecznej interwencji. Obecne przepisy nie umożliwiają pojazdom weterynaryjnym korzystania z uprawnień przysługujących pojazdom uprzywilejowanym, co znacząco utrudnia szybkie dotarcie do pacjenta w sytuacjach krytycznych.
Uznanie wybranych pojazdów klinik weterynaryjnych za pojazdy uprzywilejowane, pod warunkiem spełnienia odpowiednich wymogów technicznych i organizacyjnych, znacząco poprawiłoby bezpieczeństwo i dobrostan zwierząt. Rozwiązanie to wpłynęłoby również pozytywnie na ochronę wartości wymagających szczególnej troski w imię dobra wspólnego, jakim jest ochrona życia i zdrowia istot żywych,
W związku z powyższym wnoszę o:
- Wdrożenie zmian legislacyjnych umożliwiających uzyskanie statusu pojazdu uprzywilejowanego dla pojazdów weterynaryjnych służących interwencyjnym dojazdom do zwierząt.
- Opracowanie kryteriów i procedur przyznawania tego statusu przez odpowiednie organy administracji państwowej (np. MSWiA), w tym wymogów dotyczących wyposażenia, szkoleń kierowców i standardów bezpieczeństwa,
- Rozważenie możliwości wydania przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji odpowiednich zezwoleń dla pojazdów weterynaryjnych w trybie indywidualnym do czasu wprowadzenia zmian ustawowych.”
Pozostaje czekać na decyzję z Kancelarii Prezydenta. Już teraz jednak wiadomo, że takie pojazdy poruszają się po polskich drogach, są to tzw. karetki dla zwierząt.
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt, które też mają swoje prawa. Może więc przyszedł czas, aby je rozszerzyć? Jak stanowi ww. ustawa: Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę.
pies, chory pies
pies, chory pies
shutterstock
Czym jest karetka dla zwierząt?
Już w 2023 r. Urząd Miasta Częstochowy informował, że Stowarzyszenie Częstochowa Przyjazna Jerzykom - Jerzyk w Dzielnicy Stradom, które prowadzi zwierzęce pogotowie ratunkowe ma swoją karetkę dla zwierząt. W komunikacie czytamy: dzięki wsparciu darczyńców profesjonalnie wyposażony pojazd - służący ratowaniu głównie psów i kotów wymagających natychmiastowego leczenia - został zakupiony po tym, jak pierwszy ambulans spłonął w czasie jednej z interwencji.
- Ambulans został wyposażony w sprzęt, który jest niezbędny do ratowania zwierząt. Mamy więc kardiomonitor, pulsoksymetr weterynaryjny, różnego rodzaju opatrunki, nosze, czy nosze podbierakowe - wylicza Jacek Tomasz Suchomel, prezes Stowarzyszenie Częstochowa Przyjazna Jerzykom w Dzielnicy Stradom. Podsumował on również ostatnie działania pogotowia: - Mieliśmy potrąconego psa, którego pod tlenem przewieźliśmy do kliniki weterynaryjnej we Wrocławiu, na oddział neurologii. Ambulans jeździł również do wypadków z udziałem dzikich zwierząt. Jest on wzywany zarówno przez samych mieszkańców, jak odpowiednie służby. Niesie pomoc wszędzie tam, gdzie jest to potrzebne.
Karetka nie wyjeżdża do martwych zwierząt. O pomoc możemy poprosić wyłącznie w przypadku zwierząt cierpiących, które potrzebują natychmiastowej opieki medycznej. Jak się okazało nawet… wiewiórki.
W groźnej sytuacji dla psa czy kota można zadzwonić pod numer 791 413 750. Ambulans działa w systemie powiatowego lekarza weterynarii w Częstochowie. Dyżuruje on pod telefonem całodobowo. Najpierw jest wywiad, ocena i decyzja, czy wysłać karetkę. Często zwierzę nie wymaga leczenia specjalistycznego, wówczas właściciele dostają instruktaż, co dalej. Jeśli interwencja lekarska jest konieczna, zwierzę odwozi się do lecznicy weterynaryjnej, która jest aktualnie otwarta.
Pogotowie weterynaryjne na Śląsku – zakres usług
Inny przykładem jest pogotowie weterynaryjne działające na Śląsku. Do zadań pogotowia weterynaryjnego należy realizowanie wszystkich działań diagnostycznych i zabiegów, pozwalających ocenić stan zwierzęcia i przeprowadzić niezbędne leczenie. Do usług świadczonych przez takie placówki należą:
- przeprowadzanie badań u zwierząt po wypadkach i leczenie pourazowe – także u zwierząt egzotycznych lub dzikich, np. saren, dzików i jeleni,
- leczenie bezdomnych chorych lub poszkodowanych zwierząt – pogotowie weterynaryjne ma obowiązek przyjąć bezdomne zwierzę, odwożąc je do schroniska po skończeniu badań lub leczenia,
- diagnostyka – pełne badania zdrowotne w przypadku podejrzenia groźnych chorób lub urazów,
- farmakoterapia – w sytuacji, gdy stan zdrowia tego wymaga, lekarz pogotowia weterynaryjnego przepisuje i podaje niezbędne leki,
- chirurgia – wszystkie działania, mające na celu uratowanie zdrowia lub sprawności,
- wizyty domowe – realizowane zawsze, gdy transport zwierzęcia do gabinetu naraża je na śmierć lub uszczerbek na zdrowiu.
Podsumowując, pojazd uprzywilejowany to pojazd, który używany w związku z ratowaniem życia lub zdrowia ludzkiego – na podstawie zezwolenia ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Nie ulega wątpliwości, że zwierzęta nie kwalifikują się do tego, ale nie możemy zapominać, że w obrocie prawnym funkcjonuje Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt, które też mają swoje prawa. Może więc przyszedł czas, aby je rozszerzyć? Jak stanowi ww. ustawa: Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę. Jak więc słusznie podkreśla się w petycji, w przypadkach nagłego zagrożenia zdrowia lub życia zwierząt czas dotarcia weterynarza na miejsce ma kluczowe znaczenie dla skutecznej interwencji. Obecne przepisy nie umożliwiają pojazdom weterynaryjnym korzystania z uprawnień przysługujących pojazdom uprzywilejowanym, co znacząco utrudnia szybkie dotarcie do pacjenta w sytuacjach krytycznych. Czy czas to zmienić? Wydaje się, że tak!
Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2024 r. poz. 834)