REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Niższa renta: dla jednych tak a dla drugich nie. RPO interweniuje

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kinga Piwowarska
Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
renta rodzinna, RPO
Niższa renta: dla jednych tak a dla drugich nie. RPO interweniuje
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Niższa renta: dla jednych tak a dla drugich nie. RPO interweniuje - dlaczego? Chodzi o osiemnaste urodziny i rentę rodzinną. Mówi się, że 18-stka to symboliczny próg dorosłości, czas nowych praw, ale też i obowiązków. Chociaż dla większości młodych ludzi to radosny moment, to istnieje jednak grupa, dla której ten dzień, zamiast otwierać nowe możliwości, przynosi pewne bolesne finansowe rozczarowanie. Chodzi o rentę rodzinną, która dla niektórych nie jest już tak wysoka, jak przed ukończeniem 18. roku życia.

Wiadomo, że osiemnaste urodziny to symboliczny próg dorosłości, czas nowych praw, ale też i obowiązków. Chociaż dla większości młodych ludzi to radosny moment, to istnieje jednak grupa, dla której ten dzień, zamiast otwierać nowe możliwości, przynosi pewne bolesne finansowe rozczarowanie. Chodzi o rentę rodzinną, która dla niektórych nie jest już tak wysoka, jak przed ukończeniem 18. roku życia.

REKLAMA

Ważne

Mowa więc o pełnoletnich uczniach, którzy po stracie rodzica pobierają rentę rodzinną. Z dnia na dzień ich świadczenie, stanowiące często jedyne źródło utrzymania, zostaje uszczuplone o obowiązkową składkę zdrowotną. Właśnie w ich obronie stanął Rzecznik Praw Obywatelskich, który w oficjalnym piśmie do Ministerstwa Zdrowia domaga się wyjaśnień i wskazuje na możliwą niekonstytucyjność obecnych przepisów.

Rzecznik Praw Obywatelskich walczy o pełnoletnich uczniów w sprawie renty rodzinnej

Problem, z którym Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO) zwróciło się do Dyrektora Departamentu w Ministerstwie Zdrowia, Pana Macieja Karaszewskiego, nie jest abstrakcyjny - istnieje realnie, bo do RPO dobierają autentyczne sprawy osób pełnoletnich pobierających niższą rentę rodzinną.

Przykład

Pewien chłopak, po tragicznej śmierci ojca w kwietniu 2024 roku, otrzymał prawo do renty rodzinnej. Pieniądze te pozwalały mu kontynuować naukę w szkole średniej i stanowiły fundament jego skromnego budżetu. Sytuacja zmieniła się diametralnie w 2025 roku, w dniu jego osiemnastych urodzin. Mimo że jego sytuacja życiowa i materialna nie uległa żadnej zmianie – wciąż był uczniem, nie miał żadnych innych dochodów i mieszkał z matką – organ rentowy zaczął potrącać z jego świadczenia składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Matka chłopca, która w jego imieniu interweniowała u RPO, nie kryła swojego oburzenia. W jej ocenie, obowiązująca regulacja jest głęboko niesprawiedliwa i krzywdząca. Nie uwzględnia bowiem realiów życia młodych ludzi, którzy znaleźli się w podwójnie trudnej sytuacji: przeżywają żałobę po stracie najbliższej osoby i jednocześnie starają się kontynuować edukację, by zapewnić sobie lepszą przyszłość.

Czy pobierając rentę rodzinną mam ubezpieczenie zdrowotne?

Tak, pobierając rentę rodzinną ma się ubezpieczenie zdrowotne. Posiadanie prawa do renty stanowi tytuł do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Niemniej jednak z obowiązku tego wyłączone są dzieci do 18. roku życia pobierające rentę rodzinną. Dziecko powinno więc być zgłoszone jako członek rodziny do ubezpieczenia. Sytuacja dziecka zmienia się po ukończeniu 18. roku życia.

Prawny paradoks: uczeń uczniowi nierówny

Aby zrozumieć sedno problemu, należy przyjrzeć się skomplikowanym przepisom. Renta rodzinna to świadczenie z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, które przysługuje uprawnionym członkom rodziny po śmierci bliskiej osoby, która miała prawo do emerytury lub renty. Dzieci mogą ją pobierać do ukończenia 16. roku życia, a jeśli kontynuują naukę – nawet do 25. roku życia. Kluczowa jest jednak kwestia ubezpieczenia zdrowotnego. Zgodnie z ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej, osoba pobierająca rentę podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego. I tu pojawia się wyjątek, który jest źródłem całego zamieszania: przepis ten nie dotyczy dzieci do 18. roku życia pobierających rentę rodzinną. W praktyce tworzy to absurdalną sytuację:

  • Siedemnastoletni uczeń liceum, pobierający rentę rodzinną, otrzymuje ją w pełnej wysokości. Jest ubezpieczony z samego faktu bycia dzieckiem.
  • Osiemnastoletni uczeń tej samej klasy, w identycznej sytuacji życiowej, z chwilą przekroczenia progu pełnoletności jest traktowany przez system jak każdy inny rencista. Jego renta staje się "tytułem do ubezpieczenia", co rodzi obowiązek opłacania składki, a w konsekwencji pomniejsza wypłacane mu świadczenie.
Ważne

Co więcej, taki uczeń nie może zostać zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego przez swojego żyjącego rodzica (jako uczące się dziecko do 26. roku życia), ponieważ posiadanie własnego tytułu do ubezpieczenia (w tym przypadku renty) wyklucza taką możliwość. Można więc powiedzieć, że młody człowiek wpada więc w legislacyjną pułapkę.

Niższa renta: dla jednych tak a dla drugich nie. RPO interweniuje - czy przepisy są konstytucyjne?

REKLAMA

W piśmie sygnowanym przez Piotra Mierzejewskiego, Dyrektora Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego w Biurze RPO, podniesiono zarzut, że w zakresie pobierania składki zdrowotnej od osób, które ukończyły 18. rok życia, a wciąż się uczą, przepisy mogą być niezgodne z konstytucyjną zasadą równości (art. 32 ust. 1 Konstytucji RP).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Rzecznik argumentuje, że zasada ta nakazuje równe traktowanie wszystkich podmiotów, które charakteryzują się tą samą istotną cechą. W tym przypadku cechą tą jest bycie uczniem kontynuującym naukę i utrzymującym się z renty rodzinnej po śmierci rodzica. Trudno znaleźć racjonalne uzasadnienie, dlaczego system prawny powinien inaczej traktować ucznia, który ma 17 lat i 11 miesięcy, a inaczej tego, który właśnie skończył 18 lat, skoro ich sytuacja faktyczna jest identyczna.

Ważne

Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie podkreślał, że naruszenie zasady równości ma miejsce wtedy, gdy prawo bez uzasadnionego powodu różnicuje adresatów, którzy powinni być traktowani według tej samej miary. Dzielenie uczniów pobierających rentę rodzinną na dwie grupy – zwolnioną ze składki (do 18 lat) i obciążoną nią (po 18. roku życia) – wydaje się klasycznym przykładem takiego nieuzasadnionego zróżnicowania.

Rzecznik Praw Obywatelskich przypomina, że Ministerstwo Zdrowia w odpowiedzi na jedną z interpelacji poselskich z początku 2024 roku stwierdziło, iż nie planuje zmian legislacyjnych w tym zakresie. Wobec napływających skarg i poważnych wątpliwości konstytucyjnych, RPO postanowił jednak ponownie podjąć temat. W swoim piśmie z 8 lipca 2025 roku RPO zwraca się do Ministerstwa Zdrowia nie tylko o zajęcie stanowiska w opisanej sprawie, ale przede wszystkim o odniesienie się do zarzutu naruszenia zasady równości.

Podsumowując należy na koniec wskazać, że Rzecznik prosi o fundamentalne wyjaśnienie: dlaczego ustawodawca, tworząc wyjątek, zdecydował się objąć nim jedynie dzieci do 18. roku życia, całkowicie pomijając sytuację pełnoletnich, ale wciąż uczących się osób? Od odpowiedzi resortu zdrowia i dalszych ewentualnych prac legislacyjnych zależy, czy młodzi ludzie, którzy już na starcie dorosłego życia zostali ciężko doświadczeni przez los, będą mogli liczyć na empatyczne i sprawiedliwe traktowanie przez państwo, czy też nadal będą ponosić finansowe konsekwencje arbitralnie postawionej granicy wieku.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Dwie składki emerytalne. Ale jedna emerytura. Nie tylko mundurowi, ale i KRUS

Do redakcji stale napływają listy od emerytów mundurowych, którzy płacą składki do ZUS (jako emeryci mundurowi), ale nie mają szansy na 1) otrzymanie drugiej emerytury (cywilnej obok wojskowej) albo 2)

Pomniejszył emeryturę o 2603,30 zł przez 60.526,60 zł. Nierówne traktowanie emerytów. Nie będzie nowelizacji [Emerytury mundurowe]

Do biura poselskiego zgłosili się emerytowani żołnierze, którzy wskazują na trudności wynikające z obecnych regulacji. Jednym z przykładów jest przypadek emeryta wojskowego, który w ciągu roku osiągnął dodatkowy dochód w wysokości 60 526,60 zł. Maksymalna kwota miesięcznego przychodu niepowodująca zmniejszenia świadczenia wynosiła 57 923,30 zł, przez co jego świadczenie emerytalne zostało pomniejszone o 2 603,30 zł.

Poczta Polska nie wygrała przetargu na dostarczanie przesyłek w sądownictwie i prokuraturze, mimo, że była jedynym oferentem. Ministerstwo Sprawiedliwości wyjaśnia dlaczego

Przetarg na świadczenie usług pocztowych w sądownictwie i prokuraturze został unieważniony. Jedyną ofertę w jego ramach złożyła Poczta Polska S.A., jednak jej cena była zbyt wysoka. Wiceminister sprawiedliwości Arkadiusz Myrcha zapewnił PAP, że nie dojdzie do przerwy w doręczeniach przesyłek.

Cena energii elektrycznej w 2026 roku. Minister finansów i gospodarki prognozuje obniżkę

Resort finansów oczekuje, że w przyszłym roku taryfa na energię dla gospodarstw domowych znajdzie się poniżej 500 zł/MWh - poinformował 2 września 2025 r. PAP Biznes minister finansów i gospodarki Andrzej Domański.

REKLAMA

Od 10 września 2025 r. zmiany w OC po zakupie auta. Kara za błąd nawet 9330 zł

Od 10 września 2025 r. zmieniają się przepisy dotyczące OC po zakupie auta. Nabywca używanego pojazdu będzie mógł wskazać konkretną datę zakończenia polisy poprzedniego właściciela, ale tylko pod warunkiem zachowania ciągłości ubezpieczenia. Brak choćby jednego dnia ochrony oznacza wysoką karę pieniężną. To nie wszystko, nowe zasady obejmą też rolników i ubezpieczenia budynków. Sprawdź, co musisz zrobić, żeby nie płacić.

Wielka reforma Centrów Usług Społecznych: Nowe prawo zmieni dostępność i jakość wsparcia w gminach – co planuje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej?

Centra Usług Społecznych mają przejść długo wyczekiwaną reformę. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt ustawy, który zmienia zasady ich funkcjonowania. Nowe przepisy mają zwiększyć dostępność i jakość usług, ułatwić gminom tworzenie CUS i dopasować wsparcie do realnych potrzeb mieszkańców. Co konkretnie się zmieni i dlaczego ta reforma jest tak istotna?

Choroby zakaźne i aktualna sytuacja epidemiologiczna w Polsce [RAPORT]

W odpowiedzi na rosnącą potrzebę dostępu do rzetelnych informacji o stanie zdrowia publicznego, Centrum e-Zdrowia – we współpracy z Ministerstwem Zdrowia oraz Głównym Inspektoratem Sanitarnym – opracowało nowoczesny, interaktywny raport poświęcony chorobom zakaźnym. To innowacyjne źródło danych, dostępne zarówno w języku polskim, jak i angielskim. Raport stanowi aktualny przegląd sytuacji epidemiologicznej w Polsce.

Asystencja osobista coraz bliżej. Kto dostanie darmowego asystenta i na jak długo?

Projekt ustawy o asystencji osobistej nabiera tempa i zbliża się do finalnych prac legislacyjnych. Rząd planuje objąć bezpłatnym wsparciem osoby z niepełnosprawnościami w wieku od 13 do 65 lat, zapewniając im pomoc asystenta finansowaną z budżetu państwa. Jeżeli ustawa zostanie uchwalona, część beneficjentów będzie mogła liczyć nawet na 240 godzin indywidualnej pomocy miesięcznie, w domu, pracy i w codziennym życiu.

REKLAMA

Za co rowerzysta może dostać mandat? ABC jazdy rowerem poza jezdnią: chodniki, ciągi pieszo-rowerowe, ścieżki rowerowe, pasy, użycie dzwonka, parkowanie

Jakie są aktualne zasady jazdy rowerem poza jezdnią (chodniki, droga dla pieszych i rowerów, ścieżki i pasy rowerowe) i pieszo ścieżką rowerową przedstawia radca prawny Mirosław Siwiński. Autor wyjaśnia m.in. za co rowerzysta może otrzymać mandat, czy może używać dzwonka jadąc chodnikiem i z jaką prędkością może się poruszać.

Trzeba będzie mieć certyfikat cyberbezpieczeństwa żeby wykazać cyberodporność. Nowe przepisy od 28 sierpnia 2025 r.

Kilka dni temu w życie weszły nowe, ważne przepisy dotyczące certyfikacji cyberbezpieczeństwa. Nowe przepisy pozwolą na wydawanie europejskich i krajowych certyfikatów bezpieczeństwa dla produktów, usług, systemów i procesów związanych z technologiami informacyjno-komunikacyjnymi (ICT). Będzie to potwierdzenie, że dany produkt, usługa lub proces spełnia określone standardy ochrony danych i odporności na cyberataki. Jest to też ważny dokument w przetargach publicznych.

REKLAMA