REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Niższa renta: dla jednych tak a dla drugich nie. RPO interweniuje

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kinga Piwowarska
Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
renta rodzinna, RPO
Niższa renta: dla jednych tak a dla drugich nie. RPO interweniuje
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Niższa renta: dla jednych tak a dla drugich nie. RPO interweniuje - dlaczego? Chodzi o osiemnaste urodziny i rentę rodzinną. Mówi się, że 18-stka to symboliczny próg dorosłości, czas nowych praw, ale też i obowiązków. Chociaż dla większości młodych ludzi to radosny moment, to istnieje jednak grupa, dla której ten dzień, zamiast otwierać nowe możliwości, przynosi pewne bolesne finansowe rozczarowanie. Chodzi o rentę rodzinną, która dla niektórych nie jest już tak wysoka, jak przed ukończeniem 18. roku życia.

Wiadomo, że osiemnaste urodziny to symboliczny próg dorosłości, czas nowych praw, ale też i obowiązków. Chociaż dla większości młodych ludzi to radosny moment, to istnieje jednak grupa, dla której ten dzień, zamiast otwierać nowe możliwości, przynosi pewne bolesne finansowe rozczarowanie. Chodzi o rentę rodzinną, która dla niektórych nie jest już tak wysoka, jak przed ukończeniem 18. roku życia.

REKLAMA

Ważne

Mowa więc o pełnoletnich uczniach, którzy po stracie rodzica pobierają rentę rodzinną. Z dnia na dzień ich świadczenie, stanowiące często jedyne źródło utrzymania, zostaje uszczuplone o obowiązkową składkę zdrowotną. Właśnie w ich obronie stanął Rzecznik Praw Obywatelskich, który w oficjalnym piśmie do Ministerstwa Zdrowia domaga się wyjaśnień i wskazuje na możliwą niekonstytucyjność obecnych przepisów.

Rzecznik Praw Obywatelskich walczy o pełnoletnich uczniów w sprawie renty rodzinnej

Problem, z którym Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO) zwróciło się do Dyrektora Departamentu w Ministerstwie Zdrowia, Pana Macieja Karaszewskiego, nie jest abstrakcyjny - istnieje realnie, bo do RPO dobierają autentyczne sprawy osób pełnoletnich pobierających niższą rentę rodzinną.

Przykład

Pewien chłopak, po tragicznej śmierci ojca w kwietniu 2024 roku, otrzymał prawo do renty rodzinnej. Pieniądze te pozwalały mu kontynuować naukę w szkole średniej i stanowiły fundament jego skromnego budżetu. Sytuacja zmieniła się diametralnie w 2025 roku, w dniu jego osiemnastych urodzin. Mimo że jego sytuacja życiowa i materialna nie uległa żadnej zmianie – wciąż był uczniem, nie miał żadnych innych dochodów i mieszkał z matką – organ rentowy zaczął potrącać z jego świadczenia składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Matka chłopca, która w jego imieniu interweniowała u RPO, nie kryła swojego oburzenia. W jej ocenie, obowiązująca regulacja jest głęboko niesprawiedliwa i krzywdząca. Nie uwzględnia bowiem realiów życia młodych ludzi, którzy znaleźli się w podwójnie trudnej sytuacji: przeżywają żałobę po stracie najbliższej osoby i jednocześnie starają się kontynuować edukację, by zapewnić sobie lepszą przyszłość.

Czy pobierając rentę rodzinną mam ubezpieczenie zdrowotne?

Tak, pobierając rentę rodzinną ma się ubezpieczenie zdrowotne. Posiadanie prawa do renty stanowi tytuł do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Niemniej jednak z obowiązku tego wyłączone są dzieci do 18. roku życia pobierające rentę rodzinną. Dziecko powinno więc być zgłoszone jako członek rodziny do ubezpieczenia. Sytuacja dziecka zmienia się po ukończeniu 18. roku życia.

Prawny paradoks: uczeń uczniowi nierówny

Aby zrozumieć sedno problemu, należy przyjrzeć się skomplikowanym przepisom. Renta rodzinna to świadczenie z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, które przysługuje uprawnionym członkom rodziny po śmierci bliskiej osoby, która miała prawo do emerytury lub renty. Dzieci mogą ją pobierać do ukończenia 16. roku życia, a jeśli kontynuują naukę – nawet do 25. roku życia. Kluczowa jest jednak kwestia ubezpieczenia zdrowotnego. Zgodnie z ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej, osoba pobierająca rentę podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego. I tu pojawia się wyjątek, który jest źródłem całego zamieszania: przepis ten nie dotyczy dzieci do 18. roku życia pobierających rentę rodzinną. W praktyce tworzy to absurdalną sytuację:

  • Siedemnastoletni uczeń liceum, pobierający rentę rodzinną, otrzymuje ją w pełnej wysokości. Jest ubezpieczony z samego faktu bycia dzieckiem.
  • Osiemnastoletni uczeń tej samej klasy, w identycznej sytuacji życiowej, z chwilą przekroczenia progu pełnoletności jest traktowany przez system jak każdy inny rencista. Jego renta staje się "tytułem do ubezpieczenia", co rodzi obowiązek opłacania składki, a w konsekwencji pomniejsza wypłacane mu świadczenie.
Ważne

Co więcej, taki uczeń nie może zostać zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego przez swojego żyjącego rodzica (jako uczące się dziecko do 26. roku życia), ponieważ posiadanie własnego tytułu do ubezpieczenia (w tym przypadku renty) wyklucza taką możliwość. Można więc powiedzieć, że młody człowiek wpada więc w legislacyjną pułapkę.

Niższa renta: dla jednych tak a dla drugich nie. RPO interweniuje - czy przepisy są konstytucyjne?

REKLAMA

W piśmie sygnowanym przez Piotra Mierzejewskiego, Dyrektora Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego w Biurze RPO, podniesiono zarzut, że w zakresie pobierania składki zdrowotnej od osób, które ukończyły 18. rok życia, a wciąż się uczą, przepisy mogą być niezgodne z konstytucyjną zasadą równości (art. 32 ust. 1 Konstytucji RP).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Rzecznik argumentuje, że zasada ta nakazuje równe traktowanie wszystkich podmiotów, które charakteryzują się tą samą istotną cechą. W tym przypadku cechą tą jest bycie uczniem kontynuującym naukę i utrzymującym się z renty rodzinnej po śmierci rodzica. Trudno znaleźć racjonalne uzasadnienie, dlaczego system prawny powinien inaczej traktować ucznia, który ma 17 lat i 11 miesięcy, a inaczej tego, który właśnie skończył 18 lat, skoro ich sytuacja faktyczna jest identyczna.

Ważne

Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie podkreślał, że naruszenie zasady równości ma miejsce wtedy, gdy prawo bez uzasadnionego powodu różnicuje adresatów, którzy powinni być traktowani według tej samej miary. Dzielenie uczniów pobierających rentę rodzinną na dwie grupy – zwolnioną ze składki (do 18 lat) i obciążoną nią (po 18. roku życia) – wydaje się klasycznym przykładem takiego nieuzasadnionego zróżnicowania.

Rzecznik Praw Obywatelskich przypomina, że Ministerstwo Zdrowia w odpowiedzi na jedną z interpelacji poselskich z początku 2024 roku stwierdziło, iż nie planuje zmian legislacyjnych w tym zakresie. Wobec napływających skarg i poważnych wątpliwości konstytucyjnych, RPO postanowił jednak ponownie podjąć temat. W swoim piśmie z 8 lipca 2025 roku RPO zwraca się do Ministerstwa Zdrowia nie tylko o zajęcie stanowiska w opisanej sprawie, ale przede wszystkim o odniesienie się do zarzutu naruszenia zasady równości.

Podsumowując należy na koniec wskazać, że Rzecznik prosi o fundamentalne wyjaśnienie: dlaczego ustawodawca, tworząc wyjątek, zdecydował się objąć nim jedynie dzieci do 18. roku życia, całkowicie pomijając sytuację pełnoletnich, ale wciąż uczących się osób? Od odpowiedzi resortu zdrowia i dalszych ewentualnych prac legislacyjnych zależy, czy młodzi ludzie, którzy już na starcie dorosłego życia zostali ciężko doświadczeni przez los, będą mogli liczyć na empatyczne i sprawiedliwe traktowanie przez państwo, czy też nadal będą ponosić finansowe konsekwencje arbitralnie postawionej granicy wieku.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wysokość alimentów w 2025 r. według nowej tablicy alimentacyjnej [Przykład]

Ministerstwo Sprawiedliwości zaprezentowało nową tablicę alimentacyjną. Co istotne, nie ma ona charakteru wiążącego. Jak podkreśla resort, tabele będą narzędziem pomocowym dla sędziów i uczestników postępowania.

Polacy chcą szybko na emeryturę, ale nie chcą przestać żyć aktywnie. Tylko nieliczni pracują po 60-tce

Choć prawo pozwala łączyć emeryturę z pracą, robi to zaledwie 11,6 proc. Polaków w wieku 50–74 lat. Ponad połowa osób zbliżających się do wieku emerytalnego nie wyobraża sobie dalszej aktywności zawodowej. Eksperci ostrzegają: bez zachęt do pracy po 60. roku życia system emerytalny może się nie utrzymać.

Nowe prawo planistyczne 2026: Co oznacza dla właścicieli gruntów rolnych? Ekspert wyjaśnia

Najistotniejszą zmianą wydaje się fakt, iż „dla właścicieli gruntów rolnych tych najlepszych klas bonitacyjnych, położonych poza granicami miast zasadniczo do czasu uchwalenia planu ogólnego nie będzie możliwe uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy, a więc i faktyczne odrolnienie nieruchomości.” – mówi Barbara Pancer w wywiadzie z ekspertem INFOR, [Radca prawny, local partner w warszawskiej praktyce nieruchomości kancelarii Greenberg Traurig].

Wielka zmiana w polskiej polityce! Premier Donald Tusk ogłosił nowy rząd: mniej ministrów, więcej odpowiedzialności, nowa jakość zarządzania państwem

„Porządek, bezpieczeństwo i przyszłość” – to trzy filary, które mają kierować nowym gabinetem Donalda Tuska. Premier ogłosił zmniejszenie liczby ministrów konstytucyjnych z 26 do 21, utworzenie nowych superministerstw, powołanie kontrolingu pracy ministrów i całkowicie nowe podejście do energetyki, finansów i relacji międzynarodowych.

REKLAMA

Niższa renta: dla jednych tak a dla drugich nie. RPO interweniuje

Niższa renta: dla jednych tak a dla drugich nie. RPO interweniuje - dlaczego? Chodzi o osiemnaste urodziny i rentę rodzinną. Mówi się, że 18-stka to symboliczny próg dorosłości, czas nowych praw, ale też i obowiązków. Chociaż dla większości młodych ludzi to radosny moment, to istnieje jednak grupa, dla której ten dzień, zamiast otwierać nowe możliwości, przynosi pewne bolesne finansowe rozczarowanie. Chodzi o rentę rodzinną, która dla niektórych nie jest już tak wysoka, jak przed ukończeniem 18. roku życia.

Rewolucja technologiczna bez kobiet? Sztuczna inteligencja może pogłębić nierówności

Rewolucja technologiczna bez kobiet? Sztuczna inteligencja może pogłębić nierówności, chociaż sektor sztucznej inteligencji woła o nowych specjalistów, ale kobiet wciąż jest w nim jak na lekarstwo. Choć to one częściej niż mężczyźni kończą studia wyższe, rzadziej wybierają karierę w branży technologicznej. Jaki będzie miało to wpływ na sytuację kobiet na rynku pracy?

Koniec z ulgami na dzieci. Rodzice lawinowo tracą wsparcie: paradoksalnie za sprawą dzieci i wzrostu płac

Koniec z ulgami na dzieci. Rodzice lawinowo tracą wsparcie: paradoksalnie za sprawą dzieci i wzrostu płac. Jak to możliwe? A no tak, że dzieci często dorabiają w wakacje a ich zarobki mają wpływ na sytuację finansową rodziców i przekroczenie pewnych progów podatkowych, które wpływają na utratę różnych ulg.

Rekonstrukcja rządu. 23 lipca 2025 r. premier przedstawi nową Radę Ministrów

Premier ogłosi skład nowej Rady Ministrów w środę o godz. 10:00. Zgodnie z deklaracjami rządu celem rekonstrukcji ma być efektywniejsza i skuteczniejsza praca Rady Ministrów.

REKLAMA

Hołownia chce badać posłów alkomatem. Projekt ustawy po incydentach w Sejmie

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia przygotował projekt ustawy, który umożliwi marszałkowi zlecenie badania alkomatem posła podejrzewanego o nietrzeźwość w czasie obrad. "Kończymy tolerowanie pijanych posłów" – zapowiedział. Projekt ma być odpowiedzią na incydenty, do których dochodziło już kilkukrotnie.

Jak wspierać naukę i zaangażowanie pracowników?

Dla 70 proc. pracowników z pokolenia Z cotygodniowe zdobywanie nowych umiejętności jest jednym z podstawowych oczekiwań wobec pracodawcy. Młode pokolenie coraz częściej poszukuje w pracy sensu, wyzwań i realnych możliwości rozwoju. Dlatego firmy oferują coraz więcej różnorodnych inicjatyw wspierających naukę i zaangażowanie.

REKLAMA