Senat Rzeczypospolitej Polskiej poparł obywatelski projekt ustawy ustanawiającej Wigilię (24 grudnia) dodatkowym, ustawowo wolnym dniem od pracy. Zmiana ta wywołała szereg pytań o jej praktyczne konsekwencje: Kiedy dokładnie wejdzie w życie? Jak wpłynie na roczny wymiar czasu pracy i prawo do wynagrodzenia? Wyjaśniamy, co w świetle nowych przepisów czeka zarówno pracodawcę jak i pracownika.
- Aktualny stan prawny a Wigilia
- Projekt ustawy o ustanowieniu Wigilii dniem wolnym od pracy
- Konsekwencje prawne wprowadzenia dnia wolnego od pracy
- Podsumowanie procesu legislacyjnego
Zmiana ta jest elementem szerszej dyskusji na temat elastyczności czasu pracy oraz zwiększenia dbałości o równowagę pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym. Inicjatywa wprowadzenia Wigilii jako dnia wolnego jest argumentowana szczególnym charakterem tego dnia w polskiej tradycji i kulturze.
Aktualny stan prawny a Wigilia
Obecnie, to jest w świetle obowiązujących przepisów ustawy z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy, dzień 24 grudnia, czyli Wigilia Bożego Narodzenia, nie jest dniem ustawowo wolnym od pracy. W przeciwieństwie do dwóch kolejnych dni świąt (25 i 26 grudnia), praca w Wigilię jest wykonywana normalnie, z zastrzeżeniem pewnych wyjątków, które mogą być wprowadzone przez pracodawcę.
Prawną podstawą dni wolnych jest:
- Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz.U. z 2020 r. poz. 192).
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2024 r. poz. 422, ze zm.).
Zgodnie z Kodeksem pracy, w Wigilię obowiązuje pracownika standardowy wymiar czasu pracy, choć w praktyce wielu pracodawców wprowadza wewnętrzne regulacje skracające czas pracy, nie jest to jednak obligatoryjny wymóg prawny.
Ważne! Aktualnie Wigilia nie jest dniem ustawowo wolnym od pracy. Status ten ma szansę ulec zmianie jedynie po uchwaleniu nowelizacji ustawy o dniach wolnych od pracy i jej podpisaniu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.
Projekt ustawy o ustanowieniu Wigilii dniem wolnym od pracy
Obywatelska inicjatywa ustawodawcza, której celem jest wprowadzenie Wigilii (24 grudnia) jako dnia wolnego od pracy, uzyskała poparcie Senatu. Projekt zakłada dodanie dnia 24 grudnia do katalogu dni ustawowo wolnych od pracy, określonego w art. 1 ustawy o dniach wolnych od pracy.
Celem nowelizacji jest:
- zapewnienie pracownikom pełnego dnia wolnego na przygotowania do świąt i uczestnictwo w tradycjach,
- zbliżenie polskiego prawa pracy do rozwiązań obowiązujących w niektórych innych państwach Unii Europejskiej,
- poprawa warunków pracy i życia rodzinnego.
Należy podkreślić, że poparcie Senatu to jeden z etapów ścieżki legislacyjnej. Aby ustawa weszła w życie, musi ona przejść dalsze procedowanie w Sejmie, a następnie zostać skierowana do podpisu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Do momentu ogłoszenia nowelizacji w Dzienniku Ustaw, dotychczasowe przepisy pozostają w mocy.
Konsekwencje prawne wprowadzenia dnia wolnego od pracy
Wprowadzenie 24 grudnia jako dodatkowego dnia ustawowo wolnego od pracy będzie miało istotne konsekwencje dla:
- Rocznego wymiaru czasu pracy: Zgodnie z art. 130 § 2 Kodeksu pracy, każde święto przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. Wprowadzenie Wigilii jako święta obniży roczny wymiar czasu pracy w roku, w którym to święto przypada. W przypadku, gdy 24 grudnia wypada w sobotę (dzień wolny z tytułu pięciodniowego tygodnia pracy), wymiar czasu pracy nie ulega obniżeniu.
- Wynagrodzenia: Pracownikowi za dzień ustawowo wolny od pracy, w którym nie wykonuje pracy, przysługuje prawo do pełnego wynagrodzenia, zgodnie z art. 80 Kodeksu pracy. Jest to zasada.
- Pracy w dniu wolnym: Jeżeli pracownik wyjątkowo będzie musiał wykonywać pracę 24 grudnia (np. w systemie ciągłym, w służbie zdrowia, handlu), praca w tym dniu będzie traktowana jak praca w święto. To oznacza, że pracownikowi za każdą godzinę pracy przysługuje dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia lub, co do zasady, pracodawca musi mu udzielić innego dnia wolnego w okresie rozliczeniowym. Kwestię tę reguluje art. 151 § 1 i § 2 Kodeksu pracy.
Podsumowanie procesu legislacyjnego
W chwili obecnej (październik 2025 r.) propozycja ustanowienia Wigilii dniem wolnym od pracy jest w trakcie procedowania. Z punktu widzenia prawa, zmiana ta wymaga finalnej akceptacji Sejmu i Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, co jest warunkiem bezwzględnym. Dopóki nowelizacja nie zostanie opublikowana w Dzienniku Ustaw, dzień 24 grudnia pozostaje dniem roboczym.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz.U. z 2020 r. poz. 192, ze zm.)
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2024 r. poz. 422, ze zm.)
Obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy o dniach wolnych od prac