Dodatek do pensji: Kto dostanie podwyżkę za pracę nocną i w upały? Nowe obwieszczenie Ministerstwa Pracy

• Przepisy o dodatku za pracę w porze nocnej
• Zasady wyliczania dodatku za pracę w porze nocnej
• Pracownicy zatrudnieni na stanowiskach kierowniczych i kadra zarządzająca
• Obowiązki pracodawcy w związku z pracą w upały lub mrozy
• Dodatek za pracę w porze nocnej – Specjalne przypadki
• Zmiany w minimalnym wynagrodzeniu

Prawo pracy gwarantuje pracownikom wykonującym obowiązki w godzinach nocnych prawo do specjalnego dodatku do wynagrodzenia. Jego wysokość jest waloryzowana w oparciu o płacę minimalną i ogłaszana w obwieszczeniach ministra właściwego do spraw pracy. Jednocześnie, choć za pracę w warunkach ekstremalnych (upały/mrozy) nie przewidziano bezpośredniego dodatku, na pracodawcach spoczywają precyzyjne obowiązki, których niedopełnienie może skutkować konsekwencjami finansowymi i prawnymi. Poniżej dogłębna analiza zasad wyliczania dodatku nocnego oraz obowiązków związanych z zapewnieniem bezpiecznych warunków pracy.

Przepisy o dodatku za pracę w porze nocnej

Przepisy Kodeksu pracy stanowią, że pora nocna obejmuje 8 godzin pomiędzy godzinami 21:00 a 7:00. Pracownik, którego rozkład czasu pracy obejmuje porę nocną, ma prawo do dodatku do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w tej porze.

Wysokość dodatku za pracę w porze nocnej jest ustalana na poziomie: 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Stawka ta jest zmienna i zależy od dwóch czynników:

• Wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym roku.
• Liczby godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu.

Ważne!

Wysokość dodatku nocnego jest w każdym miesiącu inna. Ustalenie go wymaga podzielenia kwoty minimalnego wynagrodzenia przez liczbę godzin pracy do przepracowania w danym miesiącu. W 2025 roku, ze względu na dwukrotną zmianę płacy minimalnej, stawki dodatku zmieniają się w styczniu/lipcu.

Zasady wyliczania dodatku za pracę w porze nocnej

Obowiązek ogłaszania minimalnego wynagrodzenia za pracę, które jest podstawą do obliczeń, spoczywa na Radzie Ministrów. Informacje o minimalnym wynagrodzeniu i, pośrednio, o wysokości dodatku nocnego są publikowane w obwieszczeniach lub rozporządzeniach.

Przykład

Pracownik wykonuje pracę w stałych godzinach nocnych. W lipcu 2025 roku obowiązuje minimalne wynagrodzenie w wysokości 4 500,00 zł brutto. W tym miesiącu wymiar czasu pracy, zgodnie z art. 130 Kodeksu pracy, wynosi 168 godzin. Pracownik przepracował 80 godzin w porze nocnej.

Ustalenie stawki godzinowej minimalnego wynagrodzenia w lipcu 2025 r.:

4 500,00 zł / 168 godz. = 26,79 zł/godz.

Ustalenie stawki dodatku za pracę w porze nocnej (20%):

26,79 zł/godz. x 20% = 5,36 zł/godz.

Obliczenie łącznego dodatku za pracę w porze nocnej:

5,36 zł/godz. x 80 godz. nocnych = 428,80 zł

Pracownik otrzyma dodatek do pensji za pracę w porze nocnej w wysokości 428,80 zł brutto.

W przypadku, gdyby wymiar czasu pracy w innym miesiącu (np. sierpniu) wynosił 176 godzin, stawka godzinowa i w konsekwencji sam dodatek byłyby niższe, co potwierdza zmienny charakter tego świadczenia.

Pracownicy zatrudnieni na stanowiskach kierowniczych i kadra zarządzająca

Zgodnie z Kodeksem pracy, dodatek za pracę w porze nocnej nie przysługuje pracownikom zarządzającym w imieniu pracodawcy zakładem pracy, z zastrzeżeniem, że mogą oni otrzymać takie świadczenie, jeżeli regulują to wewnętrzne przepisy płacowe firmy (np. układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania).

Obowiązki pracodawcy w związku z pracą w upały lub mrozy

Kwestia pracy w upały jest regulowana przez przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP), a nie przez odrębny dodatek finansowy, w przeciwieństwie do pracy nocnej. Zgodnie z art. 207 i art. 215 Kodeksu pracy oraz przepisami wykonawczymi (m.in. Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy), pracodawca ma obowiązek:

• dostarczyć nieodpłatnie napoje chłodzące: gdy temperatura na stanowiskach pracy na otwartej przestrzeni przekracza 25°C lub w pomieszczeniach zamkniętych przekracza 28°C (Rozporządzenie w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów).
• dostarczyć nieodpłatnie napoje gorące: gdy temperatura na stanowiskach pracy spada poniżej 10°C.

Nieprzestrzeganie tych obowiązków może skutkować nałożeniem na pracodawcę kary finansowej przez Państwową Inspekcję Pracy. Dodatkowo, jeśli warunki pracy w upale stanowią bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia, pracownik ma prawo powstrzymać się od pracy (art. 210 Kodeksu pracy) bez utraty prawa do wynagrodzenia.

Dodatek za pracę w porze nocnej – Specjalne przypadki

Kodeks pracy przewiduje również specjalny dodatek dla pracowników wykonujących pracę w porze nocnej na stałe poza zakładem pracy, np. stróżów, dozorców, pracowników ochrony. Zamiast 20% dodatku, pracodawca może ustalić ryczałt. Ryczałt ten powinien odpowiadać przewidywanemu wymiarowi pracy w porze nocnej, jednak nie może być on niższy niż 20% dodatku liczonego według standardowej metody. Ryczałtowe wynagradzanie jest dopuszczalne, o ile zapewnia pracownikowi co najmniej minimalną gwarantowaną stawkę.

Zmiany w minimalnym wynagrodzeniu

Ponieważ dodatek nocny jest bezpośrednio powiązany z minimalnym wynagrodzeniem, jego wysokość musi być na bieżąco monitorowana i dostosowywana do wszelkich zmian ogłaszanych przez Radę Ministrów w drodze rozporządzeń lub obwieszczeń. Obowiązkiem pracodawcy jest wprowadzenie korekt w systemie płacowym w każdym miesiącu, w którym zmienia się wysokość płacy minimalnej lub wymiar czasu pracy.

Ważne!

Nieuwzględnienie aktualnej wysokości płacy minimalnej i wymiaru czasu pracy przy wyliczaniu dodatku nocnego jest naruszeniem praw pracowniczych. Pracownik, który otrzymuje zaniżony dodatek, może domagać się wypłaty zaległej kwoty wraz z odsetkami za zwłokę, a pracodawca podlega karze grzywny nakładanej przez PIP (do 30 000 zł).

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2024 r. poz. 422, ze zm.)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 września 2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. (Dz.U. z 2023 r. poz. 1893)

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650, ze zm.)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz.U. z 1996 r. nr 60, poz. 279, ze zm.)