W dniu 18 grudnia 2025 r. w Dzienniku Ustaw opublikowano nowelizację Kodeksu wykroczeń oraz Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Ustawa ta m.in. zaostrza kary za wypalanie traw, rozniecanie ognia oraz inne zachowania stwarzające zagrożenie pożarowe w miejscach publicznych, terenach leśnych i zurbanizowanych (także np. palenie tytoniu poza wyznaczonymi miejscami). Najważniejsze zmiany to znaczący wzrost maksymalnych grzywien, wyższe mandaty oraz wprowadzenie kary ograniczenia wolności. Zmiany wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia publikacji ustawy w Dzienniku Ustaw, a więc 2 stycznia 2026 roku.
- Zmiany w Kodeksie wykroczeń i Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia
- Surowsze kary za wypalanie traw, palenie tytoniu poza wyznaczonymi miejscami i inne czyny stwarzające zagrożenie pożarowe
- Kiedy nowe przepisy wejdą w życie
Zmiany w Kodeksie wykroczeń i Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia
Omawiana nowelizacja wprowadza zmiany w ustawie z 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń, które polegają na:
a) wprowadzeniu regulacji oznaczającej, iż również za określone w Kodeksie wykroczeń czyny dotyczące sprowadzenia zagrożenia pożarowego będzie możliwe nałożenie grzywny w wysokości do 30 000 złotych (zamiast dotychczasowego ogólnego zagrożenia wymierzenia grzywny w wysokości od 20 do 5 000 złotych).
b) wprowadzeniu jednolitego katalogu sankcji dla określonych w Kodeksie wykroczeń czynów dotyczących sprowadzenia zagrożenia pożarowego poprzez określenie, iż czyny takie będą zagrożone karą aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. Zmiana polega więc na wyeliminowanie z katalogu kar za powyższe czyny kary nagany i wprowadzenie możliwości orzeczenia kary ograniczenia wolności.
Zmiany w ustawie z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, polegają na wprowadzeniu regulacji przewidującej, iż w postępowaniu mandatowym również za określone w Kodeksie wykroczeń czyny dotyczące sprowadzenia zagrożenia pożarowego będzie możliwe nałożenie grzywny w wysokości do 5 000 złotych (albo 6 000 złotych gdy sprawca jednym czynem popełnia więcej niż jedno wykroczenie), zamiast dotychczasowego ogólnego zagrożenia wymierzenia w tym postępowaniu grzywny w wysokości 500 lub 1 000 złotych.
Surowsze kary za wypalanie traw, palenie tytoniu poza wyznaczonymi miejscami i inne czyny stwarzające zagrożenie pożarowe
Jak wyjaśnia Ministerstwo Sprawiedliwości, to istotne zaostrzenie odpowiedzialności za wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu pożarowemu, w szczególności za wypalanie traw oraz rozniecanie ognia w lasach, na łąkach i torfowiskach. Najważniejsze zmiany to:
1) podniesienie górnej granicy grzywny za sprowadzenie zagrożenia pożarowego z 5 tys. zł do 30 tys. zł,
2) podwyższenie maksymalnej wysokości mandatu karnego z 500 zł do 5 tys. zł, a w przypadku popełnienia kilku wykroczeń jednym czynem – z 1000 zł do 6 tys. zł.
Co ważne, nowelizacja znosi karę nagany, uznaną za nieskuteczną wychowawczo i prewencyjnie, i wprowadza karę ograniczenia wolności jako jedną z możliwych sankcji. Oznacza to, że wykroczenia określone w art. 82 § 1, 2, 4 i 5 Kodeksu wykroczeń będą zagrożone karą aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. Zmiany te obejmują m.in. czyny mogące spowodować pożar, jego rozprzestrzenianie się, a także utrudnianie prowadzenie akcji ratowniczych lub ewakuacji.
Jak wyjaśnia Ministerstwo Sprawiedliwości, te bardziej dotkliwe kary obejmą również osoby, które:
• wypalają trawy lub pozostałości roślinne w odległości mniejszej niż 100 m od zabudowań, lasów lub terenów podobnych albo gdy takie wypalanie utrudnia ruch drogowy,
• palą tytoń poza miejscami do tego wyznaczonymi,
• nie dopełniają obowiązków w zakresie ochrony przeciwpożarowej obiektów i terenów,
• nieostrożnie obchodzą się z ogniem lub nie nadzorują miejsca jego użycia.
Oto nowa treść art. 82 § 1-5 Kodeksu wykroczeń:
Art. 82. § 1. Kto dokonuje czynności, które mogą spowodować pożar, jego rozprzestrzenianie się, utrudnienie prowadzenia działania ratowniczego lub ewakuacji, polegających na:
1) niedozwolonym używaniu otwartego ognia, paleniu tytoniu i stosowaniu innych czynników mogących zainicjować zapłon materiałów palnych,
2) wykonywaniu prac niebezpiecznych pod względem pożarowym bez ich wymaganego zabezpieczenia,
3) używaniu instalacji, urządzeń i narzędzi niepoddanych wymaganej kontroli lub niesprawnych technicznie albo użytkowaniu ich w sposób niezgodny z przeznaczeniem lub warunkami określonymi przez producenta, jeżeli może się to przyczynić do powstania pożaru, wybuchu lub rozprzestrzeniania ognia,
4) napełnianiu gazem płynnym butli na stacjach paliw, stacjach gazu płynnego i w innych obiektach nieprzeznaczonych do tego celu,
5) nieprzestrzeganiu zasad bezpieczeństwa przy używaniu lub przechowywaniu materiałów niebezpiecznych pożarowo, w tym gazu płynnego w butlach,
6) garażowaniu pojazdu silnikowego w obiektach i pomieszczeniach nieprzeznaczonych do tego celu z nieopróżnionym zbiornikiem paliwa i nieodłączonym na stałe zasilaniem akumulatorowym,
7) składowaniu materiałów palnych na drogach komunikacji ogólnej służących ewakuacji lub umieszczaniu przedmiotów na tych drogach w sposób zmniejszający ich szerokość albo wysokość poniżej wymaganych wartości,
8) składowaniu materiałów palnych na nieużytkowych poddaszach lub na drogach komunikacji ogólnej w piwnicach,
9) składowaniu materiałów palnych pod ścianami obiektu bądź przy granicy działki, w sposób naruszający zasady bezpieczeństwa pożarowego,
10) uniemożliwianiu lub ograniczaniu dostępu do urządzeń przeciwpożarowych, gaśnic, urządzeń uruchamiających instalacje gaśnicze i sterujących takimi instalacjami oraz innymi instalacjami wpływającymi na stan bezpieczeństwa pożarowego obiektu, wyłączników i tablic rozdzielczych prądu elektrycznego, kurków głównej instalacji gazowej, a także wyjść ewakuacyjnych oraz okien dla ekip ratowniczych,
11) uniemożliwianiu lub ograniczaniu dostępu do źródeł wody do celów przeciwpożarowych,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
§ 2. Kto, będąc obowiązany na podstawie przepisów o ochronie przeciwpożarowej do zapewnienia warunków ochrony przeciwpożarowej obiektu lub terenu, nie dopełnia obowiązków polegających na:
1) zapewnieniu osobom przebywającym w obiekcie lub na terenie odpowiednich warunków ewakuacji,
2) wyposażaniu obiektu lub terenu w urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice,
3) utrzymywaniu urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w stanie pełnej sprawności technicznej i funkcjonalnej,
4) umieszczeniu w widocznych miejscach instrukcji postępowania na wypadek pożaru wraz z wykazem telefonów alarmowych oraz wymaganych informacji,
5) oznakowaniu obiektu odpowiednimi znakami bezpieczeństwa,
6) utrzymywaniu dróg pożarowych w stanie umożliwiającym wykorzystanie tych dróg przez pojazdy jednostek ochrony przeciwpożarowej,
7) zapewnieniu usuwania zanieczyszczeń z przewodów dymowych i spalinowych,
8) zachowaniu pasa ochronnego o szerokości minimum 2 m i nawierzchni z materiałów niepalnych lub gruntowej oczyszczonej, wokół placów składowych, składowisk przy obiektach oraz przy obiektach tymczasowych o konstrukcji palnej,
9) przestrzeganiu zasad zabezpieczenia przeciwpożarowego podczas zbioru, transportu lub składowania palnych płodów rolnych,
10) zapobieganiu powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożarów w lesie poprzez wykonywanie wymaganych zabiegów ochronnych,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
§ 3. Kto na terenie lasu, na terenach śródleśnych, na obszarze łąk, torfowisk i wrzosowisk, jak również w odległości do 100 m od nich roznieca ogień poza miejscami wyznaczonymi do tego celu albo pali tytoń, z wyjątkiem miejsc na drogach utwardzonych i miejsc wyznaczonych do pobytu ludzi, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
§ 3a. W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 3 można orzec obowiązek przywrócenia do stanu poprzedniego.
§ 4. Kto wypala trawy, słomę lub pozostałości roślinne na polach w odległości mniejszej niż 100 m od zabudowań, lasów, zboża na pniu i miejsc ustawienia stert lub stogów bądź w sposób powodujący zakłócenia w ruchu drogowym, a także bez zapewnienia stałego nadzoru miejsca wypalania, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
§ 5. Kto w inny sposób nieostrożnie obchodzi się z ogniem, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
Przy czym kara grzywny do 30 tys. zł będzie po wejściu w życie tej nowelizacji mogła być stosowana do wszystkich ww. czynów opisanych w art. 82 § 1-5 Kodeksu wykroczeń.
Kiedy nowe przepisy wejdą w życie
Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia (publikacji w Dzienniku Ustaw). Publikacja w Dzienniku Ustaw nastąpiła 18 grudnia 2025 r. a więc nowe przepisy zaczną obowiązywać od 2 stycznia 2026 roku.
Podstawa prawna: ustawa z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy – Kodeks wykroczeń oraz ustawy – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. - Dz. U. z 18 grudnia 2025 r. - poz. 1814.