Problemy w interpretacji i tłumaczeniu tekstu prawnego

Robert Pakla
doktorant Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego im. Jana Pawła II, ekspert ds. Regulacji Nadzorczych i ALM w Alior Bank SA.
rozwiń więcej
Prawo, tłumaczenia prawnicze/ fot.Shutterstock
Wzrost aktywności ze strony prawodawcy europejskiego powoduje rosnące zapotrzebowanie na korzystanie z usług prawnych specjalistów prawa europejskiego. Istnieje bowiem potrzeba sięgnięcia do tekstów źródłowych aktów prawnych, które podlegają implementacji do prawa polskiego. Niestety rzeczywistość często rozczarowuje w tym aspekcie – i tak mamy do czynienia z sytuacjami, w których prawnicy, organy administracyjne i sądy, a czasem sam ustawodawca w wyniku implementacji wypaczają idee aktu prawnego.

Dość trafnym przykładem może być tu masowa panika wywołana przez RODO (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE [ogólne rozporządzenie o ochronie danych]), o której z pewnością nie raz słyszymy w doniesieniach medialnych.

Polecamy: RODO. Ochrona danych osobowych. Przewodnik po zmianach

W związku z powyższym możemy wyróżnić kilka sytuacji, które mogą sprawić problem przy prawidłowej interpretacji normy prawnej.

Konstytucja, jak i ustawa o języku polskim (Dz.U. 2018 poz. 931) nakładają wymaganie, aby wszelkie akty prawne, w tym umowy międzynarodowe, były w polskiej wersji językowej. Ponadto zgodnie z prawem wspólnotowym akty prawne adresowane do ogółu obywateli lub państw członkowskich muszą być publikowane we wszystkich językach Państw Członkowskich. Zgodnie z Traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej wszystkie wersje językowe publikacji w Dzienniku Urzędowym UE mają mieć takie samo brzmienie. Jeżeli istnieją wątpliwości w sprawie, organ rozpatrujący sprawę jest związany właściwą dla jego kraju wersją tekstową. Zgodnie z ustaloną linią orzeczniczą podmiot, którego sprawa jest rozpatrywana może uchylić się od odpowiedzialności za naruszenie przepisów, z którymi we właściwym dla siebie języku nie mógł się zapoznać (por. wyrok WSA w Warszawie, sygn. VI SA/Wa 2469/08, podobnie VI SA/Wa 1030/08, por. wyrok NSA z 4.10.2011, sygn. I GSK 561/10).

Coraz powszechniejsza staje się jednak sytuacja, w której podmiot podnosi zarzut błędnego tłumaczenia tekstu aktu prawnego, który ma wpływ na jego prawa i obowiązki w toczącym się postępowaniu.

Warto również podkreślić, że użycie w przepisie prawa UE zwrotów posiadających określone znaczenie jest wiążące dla interpretującego. Nie można ustalić znaczenia pojęć przez odwołanie się do terminologii prawa krajowego lub krajowego dorobku doktryny i orzecznictwa. W wielu orzeczeniach Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) podnosił, że w przypadku braku wyraźnego odesłania do prawa Państwa Członkowskiego w celu ustalenia znaczenia danego przepisu unijnego jego treści należy nadać wykładnię niezależną od prawa krajowego i jednolitą w całej Unii. TSUE uznał, że tylko to będzie służyć realizacji zasady równości podmiotów wobec prawa. Oznacza to, że w przypadku, gdyby organ administracji lub sąd, prowadził postępowanie i powoływał się na przepisy unijne, nie może przy tym odnosić się do terminologii właściwej dla przepisów krajowych, a musi odnosić się jedynie do terminologii zawartej w przepisach unijnych (por. wyrok ETS z 27.1.2008 ws. Junk, sygn. C-188/03 i inne tam przywołane).

Decyzje, postanowienia i wyroki wydane z naruszeniem powyższych zasad mogą zostać zaskarżone, diametralnie zmieniając sytuację podmiotu, dlatego też zawsze warto zweryfikować źródło praw i obowiązków, które nas dotyczą.

Polecamy serwis: Pomoc prawna

Prawo
Niedziela handlowa - Polacy podzieleni ws. handlu w niedzielę. Jest projekt ustawy łagodzącej ograniczenie
28 kwi 2024

Dzisiaj, 28 kwietnia jest niedziela handlowa. Z przeprowadzonych badań wynika, że Polacy są mocno podzieleni w sprawie handlu w każdą niedzielę. Jest też projekt ustawy łagodzącej ograniczenie i dopuszczającej dwie niedziele handlowe w miesiącu.

Służby mundurowe: Rząd nie przywrócił emerytur. Ale ustanowił pełnomocnika do Spraw Postępowań Administracyjnych
28 kwi 2024

Politycy, zwycięskiej w dniu 15 października 2023 r. koalicji, obiecali: „Przywrócimy emerytom mundurowym prawa nabyte – uprawnienia emerytalne odebrane im z naruszeniem powszechnych norm prawa.“ (konkret 77 w programie wyborczym KO). Obietnica ta na pewno nie zostanie zrealizowana przed wyborami do Parlamentu Europejskiego. Co potem?

Papież Franciszek: nie zostawiajcie seniorów samych, nie wystarczą programy pomocy
27 kwi 2024

Papież Franciszek zaapelował, by nie pozostawiać osób starszych samych. Nie wystarcza opracowanie „programów pomocy” - mówił w sobotę podczas spotkania z 6 tysiącami seniorów i wnuków w Watykanie. Opowiadał o swoim dzieciństwie w Argentynie, spędzonym z dziadkami - włoskimi imigrantami.

Ubezpieczenie zdrowotne bezrobotnych bez rejestracji w PUP? Państwo woli przepłacać
28 kwi 2024

Od kilku lat jest zgłaszany postulat przyznania (na koszt państwa) ubezpieczenia zdrowotnego osobom bezrobotnym (na okres kilku miesięcy po jej utracie). Nie zostanie zrealizowany przez rząd w 2024 r. (i prawdopodobnie do końca bieżącej kadencji Sejmu).

Zaskoczenie przed majówką. Lepiej nie wchodzić do lasów obok Trójmiasta - zalecenie pomorskiego lekarza weterynarii
26 kwi 2024

W dniu 26 kwietnia 2024 r. pomorski lekarz weterynarii zalecił, aby nie wchodzić do trójmiejskich lasów. Powodem jest wykrycie u martwych dzików wirusa afrykańskiego pomoru świń (ASF).

Nie będzie widać naszego adresu IP. Schowa go Google. Reklamodawcy nas nie znajdą? Privacy Sandbox zamiast cookies
28 kwi 2024

Realizowany przez Google projekt Privacy Sandbox, który domyślnie ma zastąpić pliki cookies, ma na celu ochronę prywatności użytkowników w sieci. Tym razem Google chce schować nasz adres IP, przez co reklamodawcy nie namierzą naszej lokalizacji. Czy będzie lepiej? Według niektórych regulatorów niekoniecznie, bo rozwiązanie proponowane przez Google będzie „preferowało rozwiązania reklamowe technologicznego giganta”. 

3 milionom Polaków grozi grzywna 5000 zł. Sprawdź, co zrobić, aby uniknąć kary
26 kwi 2024

W bieżącym roku ponad trzy miliony Polaków staną przed koniecznością uzyskania nowego dowodu osobistego. Liczba dokumentów, które utracą ważność, przekracza dwa miliony. Pozostałe przypadki to osoby, które osiągną pełnoletność, zmienią nazwisko lub zgubią dokument. Czy Twój dowód jest wciąż ważny? Sprawdź to już teraz!

Kiedy można stracić prawo do zasiłku chorobowego?
26 kwi 2024

Na wstępie odróżnić trzeba brak prawa do zasiłku chorobowego od jego utraty. W drugim wypadku prawo takie początkowo przysługuje, ale na skutek zachowań ubezpieczonego zdefiniowanych w art. 17 ustawy z 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa dochodzi do jego utraty.

Bon senioralny - dla kogo 2150,00 zł miesięcznie? Na jakie usługi dla seniora?
27 kwi 2024

Wartość bonu senioralnego wyniesie maksymalnie 2150,00 zł, co odpowiada połowie minimalnego wynagrodzenia w drugiej połowie 2024 roku. Osobą uprawnioną do korzystania z usług świadczonych w ramach bonu senioralnego będzie osoba, która ukończyła 75. rok życia w przypadku, której jest możliwe zidentyfikowanie określonych potrzeb w zakresie podstawowych czynności dnia codziennego.

Tymczasowe aresztowanie. Czy na pewno tymczasowe?
26 kwi 2024

Pozbawienie wolności, umieszczenie kogoś w więzieniu jest naturalną karą za popełnienie ciężkiego przestępstwa. Realizuje ono wiele funkcji, między innymi daje poczucie sprawiedliwości. Jest to jednak czynione po przeprowadzeniu stosownego postępowania oraz skazaniu. Tymczasem funkcjonuje też środek zapobiegawczy, który może odizolować od świata oskarżonego, podejrzanego, czyli osobę, co do której dopiero toczy się postępowanie karne i nie wiadomo jeszcze czy zasługuje ona na jakąkolwiek karę.

pokaż więcej
Proszę czekać...