Problemy w interpretacji i tłumaczeniu tekstu prawnego

Robert Pakla
doktorant Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego im. Jana Pawła II, ekspert ds. Regulacji Nadzorczych i ALM w Alior Bank SA.
rozwiń więcej
Prawo, tłumaczenia prawnicze/ fot.Shutterstock
Wzrost aktywności ze strony prawodawcy europejskiego powoduje rosnące zapotrzebowanie na korzystanie z usług prawnych specjalistów prawa europejskiego. Istnieje bowiem potrzeba sięgnięcia do tekstów źródłowych aktów prawnych, które podlegają implementacji do prawa polskiego. Niestety rzeczywistość często rozczarowuje w tym aspekcie – i tak mamy do czynienia z sytuacjami, w których prawnicy, organy administracyjne i sądy, a czasem sam ustawodawca w wyniku implementacji wypaczają idee aktu prawnego.

Dość trafnym przykładem może być tu masowa panika wywołana przez RODO (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE [ogólne rozporządzenie o ochronie danych]), o której z pewnością nie raz słyszymy w doniesieniach medialnych.

Polecamy: RODO. Ochrona danych osobowych. Przewodnik po zmianach

W związku z powyższym możemy wyróżnić kilka sytuacji, które mogą sprawić problem przy prawidłowej interpretacji normy prawnej.

Konstytucja, jak i ustawa o języku polskim (Dz.U. 2018 poz. 931) nakładają wymaganie, aby wszelkie akty prawne, w tym umowy międzynarodowe, były w polskiej wersji językowej. Ponadto zgodnie z prawem wspólnotowym akty prawne adresowane do ogółu obywateli lub państw członkowskich muszą być publikowane we wszystkich językach Państw Członkowskich. Zgodnie z Traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej wszystkie wersje językowe publikacji w Dzienniku Urzędowym UE mają mieć takie samo brzmienie. Jeżeli istnieją wątpliwości w sprawie, organ rozpatrujący sprawę jest związany właściwą dla jego kraju wersją tekstową. Zgodnie z ustaloną linią orzeczniczą podmiot, którego sprawa jest rozpatrywana może uchylić się od odpowiedzialności za naruszenie przepisów, z którymi we właściwym dla siebie języku nie mógł się zapoznać (por. wyrok WSA w Warszawie, sygn. VI SA/Wa 2469/08, podobnie VI SA/Wa 1030/08, por. wyrok NSA z 4.10.2011, sygn. I GSK 561/10).

Coraz powszechniejsza staje się jednak sytuacja, w której podmiot podnosi zarzut błędnego tłumaczenia tekstu aktu prawnego, który ma wpływ na jego prawa i obowiązki w toczącym się postępowaniu.

Warto również podkreślić, że użycie w przepisie prawa UE zwrotów posiadających określone znaczenie jest wiążące dla interpretującego. Nie można ustalić znaczenia pojęć przez odwołanie się do terminologii prawa krajowego lub krajowego dorobku doktryny i orzecznictwa. W wielu orzeczeniach Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) podnosił, że w przypadku braku wyraźnego odesłania do prawa Państwa Członkowskiego w celu ustalenia znaczenia danego przepisu unijnego jego treści należy nadać wykładnię niezależną od prawa krajowego i jednolitą w całej Unii. TSUE uznał, że tylko to będzie służyć realizacji zasady równości podmiotów wobec prawa. Oznacza to, że w przypadku, gdyby organ administracji lub sąd, prowadził postępowanie i powoływał się na przepisy unijne, nie może przy tym odnosić się do terminologii właściwej dla przepisów krajowych, a musi odnosić się jedynie do terminologii zawartej w przepisach unijnych (por. wyrok ETS z 27.1.2008 ws. Junk, sygn. C-188/03 i inne tam przywołane).

Decyzje, postanowienia i wyroki wydane z naruszeniem powyższych zasad mogą zostać zaskarżone, diametralnie zmieniając sytuację podmiotu, dlatego też zawsze warto zweryfikować źródło praw i obowiązków, które nas dotyczą.

Polecamy serwis: Pomoc prawna

Prawo
Grill na balkonie? Uważaj - może kosztować Cię nawet 5 500 zł, a ognisko w ogrodzie - nawet 11 500 zł
01 maja 2025

Można śmiało powiedzieć, że majówka to narodowe święto grilla (a w nieco mniejszym zakresie - również ogniska). Mieszkańcy bloków - z przyczyn oczywistych - mogą zdecydować się wyłącznie na to pierwsze, a posiadacze własnych ogródków - rozniecić nieco większy płomień. Czy jednak takie przyjemności - w obrębie własnych balkonów i ogródków są legalne? Okazuje się, że nie w każdym przypadku, a ich nieroztropnych amatorów, mogą niekiedy spotkać niemiłe konsekwencje.

Rząd szykuje zmiany w emeryturach – grupa pracowników popracuje do 70 roku życia
01 maja 2025

Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad projektem zmian w przepisach, które mają wydłużyć maksymalny wiek pełnienia funkcji przez komorników sądowych oraz ich asesorów. Zgodnie z planowanymi regulacjami, osoby wykonujące te zawody miałyby obowiązek pozostawać aktywne zawodowo nawet do 70. roku życia.

Prawne ryzyka używania AI przez pracowników. Odpowiedzialność pracodawcy wobec osób trzecich. Prawo pracy, prawo autorskie, ochrona danych poufnych i osobowych
30 kwi 2025

Sztuczna inteligencja (AI) stanowi dużą pomoc w pracy, ułatwiając ją i przyspieszając w znacznym stopniu. Zdają sobie z tego sprawę zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. Tak jednak ze strony pracodawców lub potencjalnych pracodawców wobec pracowników lub kandydatów, jak po ze strony pracowników, nieodpowiedzialne korzystania z AI może rodzić określone ryzyka prawne, które możemy ocenić przez pryzmat prawa pracy. Świadomość tych ryzyk jest ważna pod kątem znalezienia rozwiązań przed nimi zabezpieczających w sytuacji w której prawo powszechne takiego zabezpieczenia nie przewiduje.

Zmiana miejsca głosowania. Wybory 2025. Jak zagłosować w innym obwodzie?
30 kwi 2025

Zmiana miejsca głosowania w wyborach na Prezydenta RP w dniu 18 maja 2025 r. jest możliwa. Co zrobić, aby zagłosować w obwodzie poza stałym miejscem zamieszkania? Niezbędne jest zaświadczenie o zmianie miejsca głosowania.

Ostatni dzień na rozliczenie PIT 2024 Sprawdź, co musisz zrobić, zanim system zamknie dostęp
30 kwi 2025

Ministerstwo Finansów przypomina: 30 kwietnia mija termin składania zeznań podatkowych za 2024 rok. Ponad 8 milionów Polaków skorzystało już z usługi Twój e-PIT. Sprawdź, co zrobić, by nie zapłacić kary, jak uniknąć błędów i co grozi za brak reakcji.

Specustawa o przeliczeniu emerytur: Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I dopiero od połowy 2026 r.
30 kwi 2025

Specustawa: ZUS załatwi sam ponowne przeliczenie emerytur. Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I niestety dopiero od połowy 2026 r.

Artur Bartoszewicz – partia, program, wiek, zawód, wykształcenie [Kandydat na Prezydenta RP 2025]
30 kwi 2025

Artur Bartoszewicz – czy należy do partii politycznej? Przedstawiamy program wyborczy kandydata na Prezydenta RP w 2025 roku, wiek, zawód oraz wykształcenie. Sprawdź pełną listę kandydatów w wyborach 2025 r. i wyniki najnowszego sondażu.

Kamery nasobne dla ratowników medycznych a RODO [Ochrona danych osobowych]
30 kwi 2025

Z pewnością zgodzicie się że ratownicy medyczni są bardzo często narażeni na brutalne ataki ze strony agresywnych pacjentów. Coraz głośniej mówi się o wprowadzeniu kamer nasobnych dla ratowników medycznych. Co na to przepisy RODO i Konstytucja?

Koniec z wypłacaniem przez pracodawcę 140 zł, za okulary które kosztowały 900 zł i limitowaniem częstotliwości refundacji? Nareszcie jest decyzja A. Dziemianowicz-Bąk
01 maja 2025

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, przedstawiło swoje stanowisko w sprawie uregulowania minimalnej kwoty refundacji okularów (lub soczewek kontaktowych) korygujących wzrok dla osób pracujących przy komputerze oraz częstotliwości przysługiwania tegoż dofinansowania od pracodawcy. Wynika ono z odpowiedzi na interpelację poselską nr 4813 posłanki Marta Stożek, z dnia 12 września 2024 r.

Praca w majówkę. Czy należy się dodatek?
30 kwi 2025

Zbliżają się 3 ważne dni w roku 2025: 1 maja, 2 maja, 3 maja. Niektórzy w tym czasie pracują. Czy zatem za pracę w majówkę należy się dodatek pieniężny czy inna rekompensata?

pokaż więcej
Proszę czekać...