Od 1 kwietnia 2012 r. obowiązują nowe przepisy dotyczące standardów i pomocy w komunikowaniu się osób niesłyszących. Wprowadzone udogodnienia przyznają takim osobom swobodę w załatwieniu najważniejszych dla siebie spraw w instytucjach państwowych takich jak: organy administracji publicznej, podmioty lecznicze, Policja, Państwowa Straż Pożarna i straż gminna oraz jednostki ochotnicze. W praktyce osoby niesłyszące będą mogły korzystać z pomocy osoby wybranej, która ukończyła 16 lat i została przyznana do pomocy w załatwieniu spraw urzędowych.
Osoby, którym przyznane zostaną udogodnienia
Zgodnie z ustawą o języku migowym i innych środkach komunikowania się z dnia 19 sierpnia 2011r. (Dz.U. nr 209, poz. 1243) pomoc w odpowiednim załatwieniu spraw urzędowych przyznana jest:
- osobom, które trwale lub okresowo doświadczają trudności w komunikowaniu się,
- członkom rodzin osób uprawnionych, w tym współmałżonka, dzieci własnych i przysposobionych, dzieci obcych przyjętych na wychowanie, pasierbów, rodziców, rodziców współmałżonka, rodzeństwa, ojczyma, macochy, zięciów i synowych,
- osobom mającym stały lub bezpośredni kontakt z osobami uprawnionymi.
Do tej pory osoby niesłyszące starające się załatwić swoje sprawy w urzędzie zmuszone były przychodzić z własnym tłumaczem bądź osobą z rodziny posługującą się językiem migowym. Od 1 kwietnia 2012r. przyznana zostaje bezpłatnie usługa tłumacza.
Tłumacz w instytucjach państwowych
Każda instytucja państwowa jest zobowiązana zapewnić osobom niesłyszącym pomoc tłumacza bądź odpowiednio przeszkolonego w tym zakresie pracownika. Ponadto zgodnie z ustawą, taka osoba powinna umieć porozumiewać się w jednej z form komunikowania się. Powinien to był polski język migowy (PJM), rozumiany jako naturalny wizualno-przestrzenny język komunikowania się lub system językowo-migowy (SJM), czyli podstawowy środek komunikowania się osób uprawnionych, w którym znaki migowe wspierają wypowiedź dźwiękowo-artykulacyjną bądź sposób komunikowania się osób głuchoniemych (SKOGN). Jest on określony jako podstawowy środek komunikowania się osób głuchoniemych, w którym sposób przekazu komunikatu jest dostosowany do potrzeb wynikających z łącznego występowania dysfunkcji narządu wzroku i słuchu.
Środki wspierające komunikację
W każdej instytucji powinny znaleźć się środki wspomagające komunikację osób niesłyszących. Chodzi tu głównie o możliwość korzystania z poczty elektronicznej, przysyłanie wiadomości tekstowych, w tym wiadomości SMS i MMS bądź z komunikatorów internetowych. Ponadto zapewnienie komunikacji audiowizualnej, przesyłanie faksów oraz dostęp do stron internetowych przystosowanych dla osób nieslyszących.
Zobacz: Osoby chore u notariusza
Termin zgłoszenia
Zgodnie z przepisami obowiązującej ustawy osoba, uprawniona do korzystania z pomocy w komunikacji jest zobowiązana zgłosić chęć skorzystania z takiej usługi w danym urzędzie co najmniej na trzy dni robocze przed wybranym terminem. Oczywiście nie ma to zastosowania w sytuacjach nagłych. Takie zgłoszenie powinno być dokonane w odpowiedniej formie wskazanej przez daną instytucję. W przypadku, gdy urząd nie może zapewnić osobie niesłyszącej takiej usługi powinien ją o tym zawiadomić i podać powody braku możliwości w spełnieniu takiego świadczenia.
Obowiązek zachowania tajemnicy przez instytucję państwową
Ustawowo instytucja państwowa świadcząca usługę osobie niesłyszącej jest zobowiązana do zachowania tajemnicy informacji dotyczących tej osoby. Jednakże w wyjątkowych sytuacjach może zostać zwolniona z takiego obowiązku. Dotyczy to sytuacji, kiedy zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia osoby uprawnionej lub innych osób oraz w przypadku, gdy osoba uprawniona lub jej przedstawiciel ustawowy wyrażą zgodę na ujawnienie tajemnicy.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się (Dz.U. nr 209 poz. 1243)
Zobacz: Uprawnienia i przywileje osób niepełnosprawnych