Projektowana ustawa o ochronie praw lokatorów może doprowadzić do wykluczenia społecznego części osób – zauważa Rzecznik Praw Dziecka w wystąpieniu generalnym do Ministra Infrastruktury i Budownictwa Andrzeja Adamczyka.
Podczas analizy rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych, Marek Michalak zwrócił szczególną uwagę na propozycję rezygnacji z katalogu osób, wobec których sąd obligatoryjnie orzeka o uprawnieniu do lokalu socjalnego. Dotychczas w katalogu tym umieszczone były: kobiety w ciąży, małoletni, niepełnosprawni lub ubezwłasnowolnieni oraz sprawujące nad takimi osobami opiekę i wspólnie z nimi zamieszkujący, jak również osoby obłożnie chore, emeryci i renciści spełniający kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej, osoby posiadające status bezrobotnego i osoby spełniające przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały – chyba, że osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany.
Autorzy projektu uznali, że „takie uregulowanie kwestii prawa do lokalu socjalnego przy eksmisji nie sprawdza się w praktyce, gdyż wielokrotnie osoby kwalifikujące się do katalogu osób, którym przysługuje obligatoryjne prawo do lokalu socjalnego w rzeczywistości mają możliwości samodzielnie zaspokoić swoje potrzeby mieszkaniowe, a więc nie powinny otrzymywać wsparcia w postaci lokalu socjalnego”
- Nie przedstawiono danych potwierdzających tezę, że osoby kwalifikujące się do katalogu osób, którym sąd obligatoryjnie orzeka o prawie do lokalu socjalnego w rzeczywistości mają możliwość samodzielnego zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych – zauważa Rzecznik.
W jego ocenie rezygnacja ze wskazanego katalogu osób, doprowadzić może do wykluczenia społecznego osób, którym Państwo powinno zapewnić szczególną ochronę oraz stoi w sprzeczności z założeniami samego projektu mającego wpłynąć pozytywnie na sytuację osób realnie najuboższych.
RPD pozytywnie ocenił natomiast propozycję przepisu, który powoduje możliwość orzekania w przedmiotowej sprawie przez sąd. Teraz sądy powołując się na wykładnię systemową art. 24 ustawy wskazując, iż przepis jest skierowany jedynie do gminy i nie dotyczy sądu orzekającego.
Z zadowoleniem Rzecznik przyjmuje także przepis obligujący gminę do uregulowania w uchwałach w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy warunków jakie musi spełniać lokal wskazywany dla osób z niepełnosprawnością, z uwzględnieniem potrzeb tych osób. Obecnie ustawa nie przewiduje żadnych dodatkowych wymogów uwzględniających potrzeby osób z niepełnosprawnością. Na podstawie zgłaszanych do Rzecznika Praw Dziecka spraw wynika, że rzeczywiście w praktyce osobom z niepełnosprawnościami proponowane są często lokale o obniżonym standardzie, w których nie mogą swobodnie przemieszczać się albo mają znaczne trudności z jego opuszczeniem, gdy lokal nie jest usytuowany na parterze, a w budynku brakuje windy bądź innego urządzenia, które umożliwiałoby samodzielne opuszczenie budynku.
Rzecznik Praw Dziecka na problem braku zabezpieczenia potrzeb mieszkaniowych rodzin z dziećmi wielokrotnie wskazywał, m.in. w Uwagach o stanie przestrzegania praw dziecka, które są integralną częścią składanej corocznie Parlamentowi Informacji o działalności Rzecznika Praw Dziecka.
Źródło: Rzecznik Praw Dziecka