Do biura poselskiego zgłosili się emerytowani żołnierze, którzy wskazują na trudności wynikające z obecnych regulacji. Jednym z przykładów jest przypadek emeryta wojskowego, który w ciągu roku osiągnął dodatkowy dochód w wysokości 60 526,60 zł. Maksymalna kwota miesięcznego przychodu niepowodująca zmniejszenia świadczenia wynosiła 57 923,30 zł, przez co jego świadczenie emerytalne zostało pomniejszone o 2 603,30 zł. Dodatkowo emeryci pobierający świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) mogą dorabiać bez ograniczeń po ukończeniu 60. i 65. roku życia, podczas gdy emeryci mundurowi, mimo osiągnięcia tego samego wieku, wciąż podlegają ograniczeniom co do dodatkowych dochodów.
Poseł zapytał więc MON o zmianę zasad potrąceń emerytur wojskowych w związku z przekroczeniem limitu dodatkowego przychodu. Limit ten wynosi 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Zapytał o możliwość podniesienia tego limitu na przyszłość. Odpowiedzi nie ma, ale na wcześniejsze zapytania na podobne pytania były negatywne. Dodatkowo emeryci mundurowi mają problem - limity wynagrodzenia (tak, aby nie obniżyć wysokości emerytury) obowiązują powyżej wieku emerytalnego (65 lat / 60 lat).
Nierówne traktowanie emerytów w zależności od źródła otrzymywania świadczeń emerytalnych i rentowych
Przykładem jest interpelacja nr 5868. Poseł podnosił, że emeryci i renciści otrzymujący świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), którzy przekroczyli wiek 65 lat dla mężczyzn i 60 lat dla kobiet, mogą dorabiać bez ograniczeń finansowych. Natomiast emeryci i renciści tzw. mundurowi podlegają ograniczeniom w dodatkowym zarobkowaniu na zasadach obowiązujących ubezpieczonych w ZUS przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Stąd prośba posła o wyjaśnienie nierówności w traktowaniu emerytów, wynikających z różnic w zasadach dodatkowego zarobkowania po osiągnięciu 60. i 65. roku życia w zależności od źródła otrzymywania świadczenia emerytalnego. Emeryci pobierający świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) mogą dorabiać bez ograniczeń po ukończeniu 60. i 65. roku życia, podczas gdy emeryci mundurowi, mimo osiągnięcia tego samego wieku, wciąż podlegają ograniczeniom co do dodatkowych dochodów.
Polecamy VAT 2025. Podatki część 2
Jak działa wojskowy system emerytalny w 2025 r. i 2026 r. (nie będzie żadnej nowelizacji przepisów i zmian systemu
Wojskowy system emerytalny oparty jest na całkowicie innych zasadach niż powszechny system ubezpieczeń społecznych. Żołnierz zawodowy otrzymuje świadczenie z budżetu państwa.
System nr 1 W przypadku osób powołanych przed 1 stycznia 1999 r. emerytura wojskowa przysługuje bez względu na wiek osoby ubiegającej się o świadczenie po 15 latach służby i jej podstawę stanowi uposażenie na ostatnio zajmowanym stanowisku.
System nr 2 Obejmuje osoby powołane po raz pierwszy do zawodowej służby wojskowej po dniu 31 grudnia 2012 r. - muszą posiadać co najmniej 25 lat służby wojskowej. Podstawę emerytury dla tych osób stanowi średnie uposażenie żołnierza należne przez okres kolejnych 10 lat kalendarzowych.
Dla porównania w przypadku osoby pobierającej emeryturę z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przysługuje ona po ukończeniu wskazanego w ustawie wieku (wynoszącego odpowiednio 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn), a wysokość emerytury zależy od zgromadzonych na indywidualnym koncie emerytalnym składek podzielonych przez średnie dalsze trwanie życia według aktualizowanych corocznie tabel.
Dodatkowy dochód emeryta pomniejsza emeryturę
W obu systemach funkcjonuje zasada, która daje prawo osobom osiągającym dodatkowy przychód pracować bez zawieszenia i zmniejszenia świadczenia. W systemach zaopatrzeniowych służb mundurowych dotyczy to świadczenia emerytalnego wynoszącego 75% podstawy wymiaru, a w systemie powszechnym - osób, które ukończyły wiek 60 lat – kobieta, 65 lat – mężczyzna. Świadczenie w wysokości 75% podstawy wymiaru osiągają żołnierze zawodowi w przedziale wiekowym 40-50 lat, w zależności od warunków pełnionej przez nich służby.
Szczegółowe zasady rozliczania wojskowych świadczeń emerytalno-rentowych z tytułu osiąganych przychodów określają art. 40, 40a i 40b ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2025 r., poz. 305).
W myśl powyższych regulacji prawnych w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, emerytura lub renta inwalidzka ulega zmniejszeniu na zasadach określonych w przepisach art. 104 ust 1a-6, ust. 8 pkt 1 i 2 oraz ust. 9 i 10 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2024 r., poz. 1631 ze zm.), nie więcej jednak niż 25% wysokości tej emerytury lub renty inwalidzkiej.
Limity dochodów dla emerytów
Wysokość limitów przychodów po przekroczeniu, którego następuje zmniejszenie wojskowych świadczeń emerytalnych określają przepisy powszechne. W przypadku osiągnięcia 70% przeciętnego wynagrodzenia, ale nie więcej niż 130% przeciętnego wynagrodzenia świadczenie podlega zmniejszeniu do kwoty przekroczenia, jednak nie więcej niż o 25% pobieranego świadczenia. W przypadku osiągnięcia przychodu powyżej 130% przeciętnego wynagrodzenia kwota wojskowej emerytury lub renty inwalidzkiej ulega zmniejszeniu o 25% jej wysokości, podczas gdy w systemie powszechnym podlega ona zawieszeniu.
Jedynie osiąganie przychodów do wysokości 70% przeciętnego wynagrodzenia nie skutkuje zmianą wysokości pobieranych świadczeń - zarówno w systemie powszechnym, jak i wojskowym systemie emerytalnym. Przepisu art. 104 ust. 10 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS nie stosuje się wobec osób, których emerytura stanowi 75% podstawy jej wymiaru bez uwzględnienia podwyższenia z tytułu inwalidztwa pozostającego w związku ze służbą oraz wobec osób pobierających rentę inwalidzką z tytułu inwalidztwa powstałego wskutek wypadku pozostającego w związku ze służbą lub wskutek choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami bądź warunkami służby, z tytułu których przysługują świadczenia odszkodowawcze.
Emeryci wojskowi otrzymujący emeryturę w maksymalnej wysokości i renciści pobierający wojskową rentę inwalidzką z tytułu inwalidztwa uprawniającego do świadczeń odszkodowawczych mogą pracować i osiągać z tego tytułu przychody.
Ze względu na wymienione różnice systemowe nie jest możliwa pełna analogia zastosowanych rozwiązań. Niemniej jednak, emeryci wojskowi z adekwatnie długim stażem służby mają zapewnioną możliwość zarobkowania i osiągania dodatkowych przychodów bez zmniejszenia wysokości emerytury, podobnie jak osoby opłacające składki na ubezpieczenie społeczne i korzystające z uprawnień emerytalnych po ukończeniu odpowiednio 60 lub 65 lat.
Źródło: Odpowiedź MON na interpelację Pana Posła Andrzeja Guta-Mostowego w sprawie nierównego traktowania emerytów w zależności od źródła otrzymywania świadczeń emerytalnych i rentowych.