WSA: Nowa klasyfikacja chorób dla spraw w MOPS jeszcze nie obowiązuje. A urzędnicy ją stosują

tomasz.krol@infor.pl Tomasz Król
prawnik - prawo pracy, cywilne, gospodarcze, administracyjne, podatki, ubezpieczenia społeczne, sektor publiczny
rozwiń więcej
WSA, SKO i MOPS: powołano się na klasyfikację chorób ICD-11. Przecież ona jeszcze nie obowiązuje / Shutterstock

Sądy pilnują, aby MOPS i SKO nie powoływały się na IDC-11. Ta klasyfikacja chorób jeszcze nie obowiązuje. Trwają prace nad jej wdrożeniem. Mówi się o 2026 r.

Nowa klasyfikacja chorób ICD-11 - dopiero w przyszłości (być może) zostanie wprowadzona do MOPS/GOPS

Przykład takiego wyroku:

Przykład

Wyrok WSA w Gdańsku z 4 czerwca 2025 r. (II SA/Gd 92/25). Link do sentencji i uzasadnienia

Wyrok wydali sędziowie:

  1. Pan Dariusz Kurkiewicz
  2. Pani Justyna Dudek-Sienkiewicz
  3. Pani Katarzyna Krzysztofowicz /przewodniczący sprawozdawca/\

Sąd podkreślił, że klasyfikację chorób ICD-11 jeszcze nie obowiązuje w polskim porządku prawnym. Nie ma więc znaczenia, że według nowej klasyfikacji całościowe zaburzenia rozwoju (F84) zostały połączone w jedną kategorię zaburzeń ze spektrum autyzmu, albowiem klasyfikacja ta nie ma mocy prawnej. Zgodnie z komunikatem Ministerstwa Zdrowia, od dnia 1 stycznia 2022 r. jedenasta rewizja Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób dla Statystyki Śmiertelności i zachorowalności (ICD-11) obowiązuje jako klasyfikacja międzynarodowa. Polska, podobnie jak inne kraje, ma około pięcioletni okres na wdrożenie tej rewizji klasyfikacji i dostosowanie jej do systemu krajowego. W wyniku prac prowadzonych przy Projekcie nr FERS.04.15-IP.07-0004/24 przetłumaczono elektroniczną wersję ICD-11 i materiały towarzyszące (CMKP), opracowano polskie wersje narzędzi WHO wspomagające przyszłych użytkowników (CeZ), opracowano i przeprowadzono pierwsze szkolenia e-learningowe i warsztaty online (CMKP, CeZ). Decyzja o dacie oficjalnego wprowadzenia w życie w Polsce ICD-11 zostanie podjęta po stwierdzeniu, że system opieki zdrowotnej jest gotowy na jej wdrożenie.

Polecamy VAT 2025. Podatki część 2

Ważne

Decyzja o dacie oficjalnego wprowadzenia w życie w Polsce ICD-11 zostanie podjęta po stwierdzeniu, że zostały wprowadzone odpowiednie zmiany prawne, świadczeniodawcy i inne podmioty takie jak Narodowy Fundusz Zdrowia, będą miały zagwarantowany odpowiedni czas na przygotowanie się do stosowania polskiej wersji ICD-11, a ponadto krajowy system informacji zostanie dostosowany do posługiwania się nią.

W sprawie ocenianej przez sąd niezależnie od faktu, że powoływana przez Kolegium klasyfikacja ICD-11 nie obowiązuje, nadal zaburzenia ze spektrum autyzmu i razem z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi znalazły się w rozdziale pn. Zaburzenia psychiczne, behawioralne i nieprorozwojowe.

Z jakim poglądem SKO walczył WSA?

SKO przeprowadził wywód dotyczący tego, czy zdiagnozowany u dzieci wnioskodawczyni autyzm jest zaburzeniem psychicznym i stanął na stanowisku, że jest to zaburzenie rozwoju, które nie oznacza upośledzenia umysłowego.

Klasyfikacja chorób ICD-10 obowiązywała do dnia 1 stycznia 2022 r. Została zastąpiona klasyfikacją chorób ICD-11, zgodnie z którą wszystkie całościowe zaburzenia rozwoju (F84) zostały połączone w jedną kategorię, zaburzenia ze spektrum autyzmu (6A02). W klasyfikacji zrezygnowano z podziału na autyzm dziecięcy, autyzm atypowy, zespół Aspergera i in., zamiast tego wprowadzając rozróżnienie na podstawie możliwych zaburzeń rozwoju intelektualnego i upośledzeń języka funkcjonalnego. Z kolei zaburzenia hiperkinetyczne (F90) zmieniono na zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (6A05) i wprowadzono podział na podtypy. Zaburzenia ze spektrum autyzmu (6A02) oraz zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (6A05) znalazły się w aktualnej międzynarodowej klasyfikacji chorób w rozdziale pn. Zaburzenia psychiczne, behawioralne lub neurorozwojowe. Oznacza to, że obie wskazane międzynarodowe klasyfikacje chorób rozstrzygają, iż autyzm oraz zaburzenia hiperkinetyczne nie stanowią zaburzeń psychicznych, o których mowa w przepisie § 2 pkt 5 rozporządzenia s.u.o.

Co to jest IDC-11 (źródło Wikipedia) link

Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-11 – jedenasta wersja Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych sporządzona przez Światową Organizację Zdrowia WHO.

Tworzenie ICD-11 rozpoczęło się w 2007 roku[1] i objęło ponad dekadę pracy, w którą zaangażowanych było ponad 300 specjalistów z 55 krajów, podzielonych na 30 grup roboczych[2][3][4]; ponadto wpłynęło około 10 000 propozycji od ludzi z całego świata[5]. Wersja ICD-11 została pierwotnie opublikowana na stronach WHO 18 czerwca 2018 roku[6], a następnie oficjalnie zatwierdzona 25 maja 2019 roku przez wszystkich członków WHO podczas 72. Światowego Zgromadzenia Zdrowia[7]. ICD-11 jest rozpowszechniana na licencji Creative Commons BY-ND[8] i jest dostępna na stronie WHO w języku francuskim, arabskim, chińskim, angielskim i hiszpańskim[9].

Oficjalnie zaczęła obowiązywać od 1 stycznia 2022[10]. 11 lutego Światowa Organizacja Zdrowia oświadczyła, że 35 krajów korzysta z ICD-11[9]. Prace nad polską wersją miały się zakończyć w 2023 roku[11][12][13] i 23 listopada 2023 opublikowana została wersja „przedostateczna” na licencji CC BY-ND 4.0[14]. Całkowite przejście na ICD-11 planowane jest do końca 2026 roku[15].

ICD-11 rozdziały (źródło Wikipedia) - link jw.

Numer Kody Nazwa rozdziału

1 1A00–1H0Z Wybrane choroby zakaźne lub pasożytnicze

2 2A00–2F9Z Nowotwory

3 3A00–3C0Z Choroby krwi i narządów krwiotwórczych

4 4A00–4B4Z Choroby układu odpornościowego

5 5A00–5D46 Zaburzenia wydzielania wewnętrznego, stanu odżywienia i przemian metabolicznych

6 6A00–6E8Z Zaburzenia psychiczne, behawioralne lub neurorozwojowe

7 7A00–7B2Z Zaburzenia snu i czuwania

8 8A00–8E7Z Choroby układu nerwowego

9 9A00–9E1Z Choroby układu wzrokowego

10 AA00–AC0Z Choroby ucha i wyrostka sutkowego

11 BA00–BE2Z Choroby układu krążenia

12 CA00–CB7Z Choroby układu oddechowego

13 DA00–DE2Z Choroby układu pokarmowego

14 EA00–EM0Z Choroby skóry

15 FA00–FC0Z Choroby układu mięśniowo-szkieletowego lub tkanki łącznej

16 GA00–GC8Z Choroby układu moczowo-płciowego

17 HA00–HA8Z Stany związane ze zdrowiem seksualnym

18 JA00–JB6Z Ciąża, poród, połóg

19 KA00–KD5Z Wybrane stany rozpoczynające się w okresie okołoporodowym

20 LA00–LD9Z Wady rozwojowe

21 MA00–MH2Y Objawy podmiotowe, przedmiotowe i wyniki badań dodatkowych, niesklasyfikowane gdzie indziej

22 NA00–NF2Z Urazy, zatrucia i określone skutki działania czynników zewnętrznych

23 PA00–PL2Z Zewnętrzne przyczyny śmiertelności i zachorowalności

24 QA00–QF4Z Czynniki wpływające na stan zdrowia i kontakt z systemem opieki zdrowotnej

25 RA00–RA26 Kody przeznaczone do celów specjalnych

26 SA00–SJ3Z Rozdział dodatkowy: Zaburzenia w ujęciu medycyny tradycyjnej

27 VA00–VC50 Sekcja uzupełniająca ocenę funkcjonowania

28 XA0060–XY9U Kody rozszerzone

Odpowiedzi na zadawane pytania dotyczące ICD-11 (źródło gov.pl)

Gdzie jest opublikowane polskie tłumaczenie ICD-11 i Przewodnika do ICD-11?

Dokumenty te zostały opublikowane na stronie Centrum e-Zdrowia (CeZ)
​​​​
Link: https://rsk3.ezdrowie.gov.pl/resource/structure/icd11/99ICD1/2023-01/mms/details

Polskie tłumaczenie klasyfikacji ICD-11 można pobrać zarówno w formacie xml jak i pdf, a Przewodnika tylko w pdf.

Przewodnik referencyjny do ICD-11, zawiera bardzo dużo informacji zarówno o klasyfikacji ICD-11 jak również o poszczególnych jej rozdziałach oraz opis różnić między ICD-11 i ICD-10.

Gdzie znajdują się polskojęzyczne wersje narzędzi WHO wspomagających korzystanie z  ICD-11?

Narzędzia te znajdują się także na wymienionej wyżej stronie CeZ: https://rsk3.ezdrowie.gov.pl/resource/structure/icd11/99ICD1/2023-01/mms/details

Narzędzia te to:

  • Wyszukiwarka umożliwiająca wyszukiwanie kodów po numerze kodu lub jego nazwie,
  • Narzędzie do kodowania,
  • Trzy tabele mapujące kody ICD-10 i ICD-11.

Czy ustalony jest termin oficjalnego wprowadzenie w życie ICD-11 w Polsce?

Decyzja o dacie oficjalnego wprowadzenia w życie w Polsce ICD-11 zostanie podjęta po stwierdzeniu, że system opieki zdrowotnej jest gotowy na jej wdrożenie. Wymaga to co najmniej:

  • nowelizacji aktów prawnych (ustaw i rozporządzeń) oraz zarządzeń Prezesa NFZ
  • dostosowaniu przez NFZ systemu rozliczania świadczeń opieki zdrowotnej i sprawozdawczości
  • dostosowaniu systemów teleinformatycznych świadczeniodawców, NFZ, ZUS, KRUS, GUS do korzystania z ICD-11
  • opracowaniu, prowadzeniu i udostępnieniu wszystkim zainteresowanym pełnego zestawu szkoleń e-learningowych i pomocy dydaktycznych umożliwiających samokształcenie przyszłych użytkowników ICD-11.

Informacja o terminie wdrożenia będzie podana do publicznej wiadomości z odpowiednim wyprzedzeniem.

Jakie były dotychczasowe prace dotyczące elektronicznej wersji ICD-11?

W grudniu 2023 r. zakończył się I etap prac nad wdrożeniem ICD-11, realizowany w  ramach Projektu w programie POWER pn. Poprawa jakości informacji medycznej dzięki wzrostowi kompetencji, wiedzy oraz umiejętności pracowników podmiotów leczniczych w zakresie prawidłowego posługiwanie się klasyfikacją ICD-11 (I etap prac). W wyniku realizacji tego Projektu m.in. powstał polski tekst klasyfikacji ICD-11, opracowano narzędzia wspomagające użytkowników korzystających z ICD (w  tym wyszukiwarkę (ICD-11 Browser), narzędzie do odszukiwania kodów ICD za  pomocą słów kluczowych (coding tool), przetłumaczono Przewodnik WHO dotyczący ICD-11 oraz przeprowadzono pierwsze szkolenia.

Na czym polegają dalsze planowane prace dotyczące elektronicznej wersji ICD-11

Dalsze prace będą realizowane głównie w ramach kolejnego projektu w programie FERS pn. „Wsparcie wdrożenia jedenastej rewizji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-11) w polskim systemie ochrony zdrowia (II etap prac)”. Prace rozpoczęły się się w IV kwartale 2024 r. Opis tego Projektu znajduje się w tekście umieszczonym na tej stronie.

Prawo
Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne w 2025 roku. Ile wynosi, kto może uzyskać i jakich formalności trzeba dopełnić. 3 konieczne warunki
30 cze 2025

Nauczyciele, wychowawcy oraz inni pracownicy pedagogiczni, którzy urodzili się po 1948 roku, nie muszą czekać do 60. roku życia w przypadku kobiet ani do 65. roku życia w przypadku mężczyzn, aby otrzymać świadczenie z ZUS-u. Jeśli mają odpowiedni wiek, staż pracy i rozwiązali stosunek pracy, mogą na przykład skorzystać z nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

Sąd: Z Konstytucji RP wynika, że babcia ma prawo do świadczenia 300 zł [Dobry Start]
30 cze 2025

Spór z ZUS wygrała babcia dziecka - opiekuje się nim od śmierci jego matki. Opieka nie była potwierdzona sądownie, tj. nie ustalono pieczy bieżącej czy zastępczej oraz nie ustalono babci prawnym opiekunem dziecka. Wiadomo również, że skarżąca wystąpiła z wnioskiem do Sądu celem umieszczenia dziecka w jej rodzinie zastępczej, lecz sąd do chwili obecnej nie wydał żadnych orzeczeń regulujących.

„Ozłocony” projekt ustawy o rynku kryptoaktywów. Po co Polsce surowsze przepisy niż wymaga UE?
30 cze 2025

Projekt ustawy o rynku kryptoaktywów trafił parę dni temu do Sejmu. Celem tego projektu powinno być uszczegółowienie i doprecyzowanie, w zakresie w jakim jest to konieczne, rozwiązań wprowadzanych unijnym rozporządzeniem MICA. To jednak zbyt mało ambitne zadanie dla Ministra Finansów, twórcy projektu, który postanowił pokryć przepisy unijne warstwą krajowego, "normatywnego złota". Zobaczmy, na ile przepisy projektu stały się przedmiotem tzw. gold-platingu i co z tego wynika w praktyce.

Może czas, aby sąd mógł zmusić ZUS do odpuszczenia ścigania za niezapłacone składki? Jak jest rak, hospicjum, śmierć bliskich, utrata majątku?
30 cze 2025

Problemem udzielania przez ZUS ulg w postaci umorzenia zaległości w składkach jest to, że jest to decyzja całkowicie uznaniowa (po stronie ZUS). Osoba wnioskująca o taką ulgę może spełniać na 1000% zasady współżycia społecznego, które uzasadniają ulgę, a ZUS można tylko o nią prosić. I ZUS nie musi jej przyznać. Można stracić cały majątek w pożarze, być w stanie przedagonalnym w hospicjum, stracić rodzinę w wypadku samochodowym. A i tak ZUS może odmówić umorzenia zaległych składek w tym znaczeniu, że nie można ZUS zmusić do przyznania ulgi. Żaden sąd nie może wydać wyroku “Zmuszam ZUS do przyznania ulgi w kwocie 5000 zł w postaci umorzenia zaległych składek ZUS bo wnioskodawca choruje na raka w fazie przerzutów i zostało mu nie więcej niż 12 miesięcy życia “. Sąd może tylko wskazywać, że ZUS naruszył przepisy o umarzaniu zaległości bo nie zrobił tego, gdy sytuacja wnioskującego o ulgę, uzasadnia jej przyznanie.

Adwokat: TSUE potwierdzi uczciwość postanowień umów kredytowych odwołujących się do WIBOR
30 cze 2025

Postanowienia umów kredytowych odwołujące się do wskaźnika referencyjnego WIBOR w ogóle nie powinny stanowić przedmiotu badania pod kątem ewentualnej abuzywności – uważa adwokat Wojciech Wandzel. Jego zdaniem Trybunał Sprawiedliwości UE w sprawie C-471/24 potwierdzi uczciwość postanowień umownych odwołujących się do WIBOR.

Jest ustawa o osobach starszych (czyli 60 plus). Co to daje?
30 cze 2025

Mało osób ma świadomość, a szczególnie osób starszych, że polityka senioralna w naszym kraju jest do tego stopnia rozwinięta, że jest specjalna ustawa o osobach starszych. Ustawa choć krótka to dość istotna dla praw seniorów, którzy mają ukończony 60 rok życia, czyli są tzw. seniorami 60 plus. Ustawa jest też istotna z perspektywy obowiązków państwa względem seniorów. Co zatem daje to prawo?

ZUS: Po nowelizacji mundurowi będą dalej informować o swoich finansach. Zwykły emeryt albo rencista już nie
30 cze 2025

Warunkiem łączenia wcześniejszej emerytury albo renty z dochodami z pracy jest nieosiąganie zbyt wysokich limitów dochodów z pracy. Do tej pory co roku trzeba było o kwotach przychodów informować ZUS. W ramach deregulacji zniknie obowiązek zawiadamiania przez emeryta lub rencistę ZUS (jako organu rentowego) o wysokości osiąganego przychodu. Nie jest to już potrzebne bo ZUS sam sobie te informacje sprawdzi. Obowiązek informowania ZUS o przychodach dotyczy tylko dwóch przypadków - 1) mundurowi, którzy pobierają uposażenie oraz 2) osoby, które osiągają przychody za granicą.

Energia wiatrowa w Polsce: jak daleko wiatraki od zabudowań? Co zrobi Prezydent Nawrocki?
30 cze 2025

Karol Nawrocki deklarował w kampanii wyborczej poparcie dla „rozsądnej transformacji energetycznej”. W praktyce jednak jego wypowiedzi sugerują sceptycyzm wobec polityki Zielonego Ładu oraz brak entuzjazmu dla dynamicznego rozwoju odnawialnych źródeł energii – w tym energetyki wiatrowej. Prezydent Elekt podkreśla wagę źródeł konwencjonalnych – mimo ich wysokich kosztów i negatywnego wpływu na klimat.

Bon leczniczy zamiast 13. i 14. emerytury: czy to koniec z dodatkowymi pieniędzmi? Nowy pomysł na wsparcie seniorów
30 cze 2025

Nie da się ukryć, że seniorzy przyzwyczaili się już do otrzymywania dodatkowego wsparcia finansowego w postaci 13. i 14. emerytury. Świadczenia te okazały się wręcz stałym elementem polityki senioralnej, w ramach szeroko rozbudowanej polityki społecznej w Polsce. Dla wielu seniorów rzeczywiście jest to realne wsparcie finansowe, które pomaga niekiedy związać koniec z końcem. Odebranie tych kilku tysięcy to byłby cios dla tych osób. Jednak coraz częściej pojawiają się głosy, że jednorazowe dodatki nie rozwiązują systemowych problemów osób starszych – zwłaszcza w obszarze zdrowia. Czy zamiast gotówki lepszym rozwiązaniem byłby zatem bon leczniczy? Przyjrzyjmy się tej propozycji i ocenimy jej skutki.

Duże pieniądze na modernizację budynku i kanalizację: rusza nowy program
30 cze 2025

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ogłosił nabór wniosków w nowym programie – do rozdysponowania dla beneficjentów jest aż 1,3 mld zł. Program będzie dostępny wyłącznie w czterech województwach.

pokaż więcej
Proszę czekać...