REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jest ustawa o osobach starszych (czyli 60 plus). Co to daje?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kinga Piwowarska
Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
ustawa, osoby starsze, 60 plus
Jest ustawa o osobach starszych (czyli 60 plus). Co to daje?
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Mało osób ma świadomość, a szczególnie osób starszych, że polityka senioralna w naszym kraju jest do tego stopnia rozwinięta, że jest specjalna ustawa o osobach starszych. Ustawa choć krótka to dość istotna dla praw seniorów, którzy mają ukończony 60 rok życia, czyli są tzw. seniorami 60 plus. Ustawa jest też istotna z perspektywy obowiązków państwa względem seniorów. Co zatem daje to prawo?

rozwiń >

Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o osobach starszych (Dz.U. z 2024 r. poz. 834, dalej jako: ustawa) wprawdzie od dawna obowiązuje w polskim porządku prawnym, ale jak wiele innych ustaw jest nowelizowana. Mało osób ma świadomość, a szczególnie osób starszych, że polityka senioralna w naszym kraju jest do tego stopnia rozwinięta, że jest właśnie ta specjalna ustawa o osobach starszych i że przechodzi ona owe nowelizacje. Ustawa choć krótka to dość istotna dla praw seniorów, którzy mają ukończony 60 rok życia, czyli są tzw. seniorami 60 plus. Ustawa jest też istotna z perspektywy obowiązków państwa względem seniorów. Co zatem daje to prawo?

REKLAMA

Kim jest osoba starsza?

Na gruncie omawianej ustawy, osoba starsza to osoba, która ukończyła 60. rok życia. Oczywiście w prawie możemy znaleźć inne definicje:

  • Światowa Organizacja Zdrowia (World Health Organization, WHO), zważając na sytuację zdrowotną ludności, jak również socjalną, koncentruje się na ludności powyżej 60. roku życia jako na osobach starszych. Dlatego też uznaje, że początkiem starości jest 60. rok życia i wyróżnia jej trzy zasadnicze etapy: od 60. do 75. roku życia – wiek podeszły, tzw. wczesna starość; od 75. do 90. roku życia – wiek starczy, tzw. późna starość, od 90. roku życia i powyżej – wiek sędziwy, tzw. długowieczność.
  • Europejski Komitet Spraw Społecznych w swoich raportach przyjmuje, że „osoba w podeszłym wieku” to taka, która w krajach członkowskich osiągnęła wyznaczony przepisami prawa zabezpieczenia społecznego wiek emerytalny.
  • Organizacja Narodów Zjednoczonych uznaje, że do starszej części populacji zaliczać należy osoby powyżej 60. roku życia.

Jest ustawa o osobach starszych (czyli 60 plus). Co to daje?

Na wstępie należy podkreślić, że ustawa określa zakres monitorowania i przedstawiania informacji o sytuacji osób starszych (która jak wiemy nie jest najlepsza), podmioty uczestniczące w realizacji tego zadania oraz źródła jego finansowania. Dlaczego sytuacja senioralna nie jest tak dobra jak być powinna? Jednym z powodów powyższego jest m.in. schemat naszego naszego starzejącego się społeczeństwa i niż demograficzny. Zgodnie z informacjami z Głównego Urzędu Statystycznego starzenie się ludności oznacza – zgodnie ze stosowaną w demografii definicją – zwiększanie odsetka osób starszych przy jednoczesnym zmniejszaniu odsetka dzieci. Według statystyk stosowanych przez GUS przyjąć można następujący podział ludności w zależności od wieku. Grupa ekonomiczna ludności:

  • ludność w wieku przedprodukcyjnym (0–17 lat),
  • ludność w wieku produkcyjnym (kobiety 18–59 lat, mężczyźni 18–64 lata),
  • ludność w wieku poprodukcyjnym (kobiety 60 lat i więcej, mężczyźni 65 lat i więcej).

Grupa biologiczna ludności to oczywiście: 0–14 lat dzieci; 15–64 lata młodzież i dorośli bez osób starszych; 65 lat i więcej – osoby starsze (choć w ww. ustawie są one klasyfikowane jako osoby już od 60 roku życia). To właśnie byt mała liczba osób w naszym społeczeństwie w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym, w stosunku do osób w wieku poprodukcyjnym ma wpływ na sytuację naszej gospodarki kraju oraz potencjalne (dodatkowe) świadczenia dla osób czy sprawniej funkcjonujący system ochrony zdrowia.

Wskaźnik Aktywnego Starzenia się (AAI)

REKLAMA

Jak czytamy w rządowym komunikacie: wskaźnik aktywnego starzenia się (AAI) to narzędzie analityczne zapewniające bazę narzędzi do opracowywania i dostosowywania polityk aktywnego i zdrowego starzenia się. Indeks mierzy, w jakim stopniu wykorzystuje się potencjał osób starszych w odniesieniu do gospodarki i społeczeństwa (aktywne uczestnictwo w rynku pracy, uczestnictwo w życiu społecznym oraz prowadzenie aktywnego i zdrowego życia).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Wskaźnik aktywnego starzenia się mierzy także stopień, w jakim środowisko, w którym żyją starsi ludzie, umożliwia im starzenie się w sposób aktywny. Mobilizacja potencjału zarówno starszych kobiet, jak i mężczyzn ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia dobrobytu dla wszystkich pokoleń w starzejących się społeczeństwach; właśnie dlatego AAI oblicza się również osobno dla mężczyzn i kobiet. Po zastosowaniu do różnych grup populacji indeks wskazuje na możliwe nierówności w doświadczaniu aktywnego starzenia się wśród osób starszych o różnym statusie społeczno-ekonomicznym, poziomie wykształcenia itp.

Co obejmuje monitorowanie sytuacji osób starszych i jaki wpływ ma to na politykę senioralną?

Monitorowanie sytuacji osób starszych jest prowadzone przez organy administracji publicznej, państwowe jednostki organizacyjne oraz inne organizacje zaangażowane w kształtowanie sytuacji osób starszych. Co daje ustawa o osobach starszych? Ustawa daje m.in. to, że zakresem monitorowania sytuacji osób starszych obejmuje się:

  • sytuację demograficzną,
  • sytuację dochodową,
  • warunki mieszkaniowe,
  • aktywność zawodową,
  • sytuację rodzinną i strukturę gospodarstw domowych,
  • sytuację osób niepełnosprawnych,
  • aktywność społeczną i obywatelską,
  • aktywność edukacyjną i kulturalną,
  • aktywność sportową i rekreacyjną,
  • stan zdrowia, dostępność i poziom usług socjalnych,
  • równe traktowanie i przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na wiek
  • realizację polityki senioralnej.

Czym jest polityka senioralna?

Na gruncie omawianej ustawy polityka senioralna – ogół działań organów administracji publicznej oraz innych organizacji i instytucji, które realizują zadania i inicjatywy kształtujące warunki godnego i zdrowego starzenia się. Należy podkreślić, że Rada Ministrów corocznie, do dnia 31 października, przedstawia Sejmowi i Senatowi informację o sytuacji osób starszych. Przedmiotem informacji o sytuacji osób starszych jest w szczególności:

  1. sytuacja demograficzna społeczeństwa i struktura demograficzna według wieku populacji osób starszych, prognozy na kolejne lata oraz implikacje zmian demograficznych dla polityki państwa;
  2. sytuacja dochodowa, warunki bytu, w tym warunki mieszkaniowe;
  3. aktywność zawodowa;
  4. sytuacja rodzinna i struktura gospodarstw domowych;
  5. stan zdrowia i jego uwarunkowania oraz jakość życia związana ze zdrowiem, w tym dostępność do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych;
  6. dostępność i poziom usług socjalnych, w tym opiekuńczych;
  7. sytuacja osób niepełnosprawnych i ich opiekunów;
  8. aktywność społeczna i obywatelska;
  9. aktywność edukacyjna i kulturalna;
  10. aktywność sportowa i rekreacyjna;
  11. równe traktowanie i przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na wiek;
  12. ocena realizacji polityki senioralnej, w tym wniosków i rekomendacji sformułowanych w poprzedniej informacji;
  13. wnioski i rekomendacje dotyczące przyszłych zadań i inicjatyw, które należy podjąć w celu kształtowania warunków godnego i zdrowego starzenia się.

Za przygotowanie informacji odpowiedzialny jest Minister do spraw Polityki Senioralnej. Oczywiście monitorowanie sytuacji osób starszych oraz przygotowanie informacji jest finansowane z budżetu państwa.

Ważne

Polityka społeczna wobec osób starszych 2030. Bezpieczeństwo – Uczestnictwo – Solidarność

Dokument pt. Polityka społeczna wobec osób starszych 2030. Bezpieczeństwo – Uczestnictwo – Solidarność został przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 26 października 2018 r. (Uchwała Nr 161 Rady Ministrów z dnia 26 października 2018 r. w sprawie przyjęcia dokumentu Polityka społeczna wobec osób starszych 2030. BEZPIECZEŃSTWO – UCZESTNICTWO – SOLIDARNOŚĆ, M.P. z 2018 r. poz. 1169). Podmiotem odpowiedzialnym za koordynację działań zaplanowanych w dokumencie jest Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Realizacja polityki społecznej wobec osób starszych monitorowana będzie w ramach obowiązku wynikającego z ustawy z dnia 11 września 2015 r. o osobach starszych.

Co dla seniorów? Co trzeba zmienić?

Z informacji w zakresie sprawozdania sytuacji seniorów w Polsce (za 2022 r.), co wciąż pozostaje aktualne jest: "W dalszym ciągu istnieje potrzeba usprawniania funkcjonowania systemu pomocy społecznej, a w szczególności zapewnienie optymalnego dostępu do usług zdrowotnych, rehabilitacyjnych i opiekuńczo pielęgnacyjnych, dostosowanych do potrzeb osób starszych. Jednym z przykładów takich działań jest de instytucjonalizacja usług, która umożliwia dalszą realizację procesu przejścia od opieki instytucjonalnej do opieki świadczonej w środowiskach lokalnych, ze szczególnym naciskiem na wsparcie w miejscu zamieszkania lub działaniach realizowanych w formach dziennych. Potrzebny jest pakiet wsparcia nie tylko finansowego ale także organizacyjno–usługowego dla samotnych, sędziwych seniorów, o najniższych dochodach, którzy nie mogą liczyć na pomoc rodziny. W związku z bieżącymi wydarzeniami na poziomie globalnym niezbędne jest trwałe zwiększanie ochrony osób starszych poprzez zapewnienie bezpieczeństwa w miejscu zamieszkania oraz w środowisku lokalnym. Wyzwaniem jest także zadbanie o dobrą kondycję psychofizyczną seniorów – przeciwdziałanie samotności, zintensyfikowanie działań z zakresu profilaktyki zdrowotnej, a generalnie – przedłużanie w miarę możliwości okresu niezależności seniorów i zachowania umiejętności radzenia sobie przez osoby starsze w sytuacjach stresowych i kryzysowych. Jednocześnie, potrzebne jest kontynuowanie działań z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki chorób, w tym rozwijania oferty edukacyjnej dla osób starszych w zakresie prowadzenia zdrowego i aktywnego trybu życia, podniesienia świadomości w zakresie skutków niebezpiecznych zachowań oraz nowych rozwiązań technologicznych, wykorzystywanych w większości obszarów życia. Na szczególną uwagę zasługuje wsparcie niesamodzielnych osób starszych i ich opiekunów w codziennym funkcjonowaniu, z poszanowaniem potrzeb i możliwości tej grupy.".

Podsumowując i analizując rzeczywiste potrzeby seniorów, trzeba stwierdzić, że najważniejsze jest to, aby nie wykluczać społecznie osób starszych. Należy szczególnie zważać na sytuację zdrowotną seniorów, na sytuację dochodową seniorów, warunki mieszkaniowe, sytuację rodzinną i strukturę gospodarstw domowych, aktywność społeczną i obywatelską, dostępność i poziom usług socjalnych. To osoby, które są częścią społeczeństwa, dzięki którym mogło ono się rozszerzać i istnieć.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Więcej i lepiej dla Ukraińców? Jest projekt zmian ustawy [dot. pobytu, 800 plus, świadczeń, zakwaterowania, pracy]

Więcej i lepiej dla Ukraińców? Jest projekt zmian ustawy w zakresie pobytu, świadczeń, zakwaterowania i pracy Ukraińców na terytorium Polski. Najważniejszym uprawnieniem jest przedłużenie tymczasowej ochrony i związanych z nią uprawnień dla uchodźców do 4 marca 2026 roku. Jednocześnie planowane są zmiany w procedurach pobytowych, rejestracji PESEL, a także w funkcjonowaniu ośrodków zbiorowego zakwaterowania.

Jednorazowo 7000 zł z ZUS: łatwiej, szybciej, bez decyzji

Jednorazowo 7000 zł z ZUS: łatwiej, szybciej, bez decyzji. A wszystko to za sprawą rozporządzenia, które ma się zmienić, aby ułatwić świadczeniobiorcom sprawne uzyskanie pieniędzy i uniknięcie zbędnych procedur i biurokracji. Co zatem się zmieni?

Wygrana bez rekompensaty: Firma pokonała ZUS na całej linii, ale kosztów nie odzyskała

Firma pokonała ZUS, ale nie uzyskała rekompensaty. „Ponad 871 decyzji ZUS, 150 tys. stron dokumentacji, tysiące godzin pracy. Wszystkie sprawy wygrane przez przedsiębiorcę przed sądami w I i II instancji. W teorii - spektakularny sukces. W praktyce ekonomiczna porażka" - pisze dzisiejszy „Dziennik Gazeta Prawna".

Alarmujący raport NIK o sytuacji niepełnosprawnych. Jest źle, potrzebne są zmiany

Alarmujący raport NIK o sytuacji niepełnosprawnych. Jest źle, potrzebne są zmiany. Co to są warsztaty terapii zajęciowej (WTZ)? Kto organizuje i po co są warsztaty terapii zajęciowej (WTZ)? Co się dzieje z pieniędzmi z PFRON i jakie nadużycie wykryto - wszystko to wynika z najnowszego raportu NIK.

REKLAMA

Abonament RTV: drożej w 2026 roku. Jakie zniżki za zapłatę z góry? Jakie kary za niepłacenie abonamentu i brak rejestracji odbiornika?

W 2026 roku obowiązywać będą wyższe stawki abonamentu RTV niż w 2025 roku. Tak wynika z rozporządzenia Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z 27 czerwca 2025 r. w sprawie wysokości opłat abonamentowych za używanie odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych oraz zniżek za ich uiszczanie z góry za okres dłuższy niż jeden miesiąc w 2026 r. 

22 lipca 2025 r.: rekonstrukcja rządu

Rekonstrukcja rządu odbędzie się we wtorek 22 lipca 2025 roku. Została opóźniona o tydzień na wniosek marszałka Sejmu Szymona Hołowni. Czym zostało podyktowane opóźnienie zmian w rządzie?

Co daje niepełnosprawność sprzężona?

Co daje niepełnosprawność sprzężona? Chociaż większość osób, które cierpi na różnego rodzaju zaburzenia powiedziałoby raczej: co odbiera niepełnosprawność sprzężona? (sic!). Odbiera zdrowie i jakość życia, a czasami nawet samo życie. W artykule skupimy się omówieniu podstawowych pojęć i uprawnień, szczególnie dla dzieci, związanych z niepełnosprawnością sprzężoną. Zatem: co to jest niepełnosprawność sprzężona? Jakie to są niepełnosprawności sprzężone? Czy autyzm to niepełnosprawność sprzężoną? Kto orzeka o niepełnosprawności sprzężonej?

Rada Unii Europejskiej uruchomiła klauzulę wyjścia dla 15 krajów członkowskich, w tym Polski

Rada Unii Europejskiej uruchomiła klauzulę wyjścia dla 15 krajów członkowskich, w tym Polski. Decyzja ta pozwala na wyłączenie wydatków obronnych z unijnych reguł budżetowych, umożliwiając tym krajom zwiększenie wydatków na wojsko bez łamania zasad fiskalnych.

REKLAMA

Rząd wyrównuje „emerytury czerwcowe” – nowe przepisy obejmą świadczenia z lat 2009–2019

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy, który rozwiązuje wieloletni problem tzw. emerytur czerwcowych. Emerytury i renty rodzinne przyznane w czerwcu w latach 2009–2019 zostaną przeliczone na nowo według korzystniejszych zasad. ZUS zrobi to automatycznie, bez potrzeby składania wniosków.

Twój blok przekształci się w areszt dla potencjalnych przestępców. Ministerstwo Sprawiedliwości wprowadza nową formę izolacji

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt nowelizacji Kodeksu postępowania karnego. Zakłada on wprowadzenie nowego środka zapobiegawczego – aresztu elektronicznego. Osoby oskarżone za popełnienie przestępstwa mogłyby odbywać areszt nie w zakładzie karnym, lecz w swoim miejscu zamieszkania.

REKLAMA