REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jest ustawa o osobach starszych (czyli 60 plus). Co to daje?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kinga Piwowarska
Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
ustawa, osoby starsze, 60 plus
Jest ustawa o osobach starszych (czyli 60 plus). Co to daje?
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Mało osób ma świadomość, a szczególnie osób starszych, że polityka senioralna w naszym kraju jest do tego stopnia rozwinięta, że jest specjalna ustawa o osobach starszych. Ustawa choć krótka to dość istotna dla praw seniorów, którzy mają ukończony 60 rok życia, czyli są tzw. seniorami 60 plus. Ustawa jest też istotna z perspektywy obowiązków państwa względem seniorów. Co zatem daje to prawo?

rozwiń >

Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o osobach starszych (Dz.U. z 2024 r. poz. 834, dalej jako: ustawa) wprawdzie od dawna obowiązuje w polskim porządku prawnym, ale jak wiele innych ustaw jest nowelizowana. Mało osób ma świadomość, a szczególnie osób starszych, że polityka senioralna w naszym kraju jest do tego stopnia rozwinięta, że jest właśnie ta specjalna ustawa o osobach starszych i że przechodzi ona owe nowelizacje. Ustawa choć krótka to dość istotna dla praw seniorów, którzy mają ukończony 60 rok życia, czyli są tzw. seniorami 60 plus. Ustawa jest też istotna z perspektywy obowiązków państwa względem seniorów. Co zatem daje to prawo?

REKLAMA

Kim jest osoba starsza?

Na gruncie omawianej ustawy, osoba starsza to osoba, która ukończyła 60. rok życia. Oczywiście w prawie możemy znaleźć inne definicje:

  • Światowa Organizacja Zdrowia (World Health Organization, WHO), zważając na sytuację zdrowotną ludności, jak również socjalną, koncentruje się na ludności powyżej 60. roku życia jako na osobach starszych. Dlatego też uznaje, że początkiem starości jest 60. rok życia i wyróżnia jej trzy zasadnicze etapy: od 60. do 75. roku życia – wiek podeszły, tzw. wczesna starość; od 75. do 90. roku życia – wiek starczy, tzw. późna starość, od 90. roku życia i powyżej – wiek sędziwy, tzw. długowieczność.
  • Europejski Komitet Spraw Społecznych w swoich raportach przyjmuje, że „osoba w podeszłym wieku” to taka, która w krajach członkowskich osiągnęła wyznaczony przepisami prawa zabezpieczenia społecznego wiek emerytalny.
  • Organizacja Narodów Zjednoczonych uznaje, że do starszej części populacji zaliczać należy osoby powyżej 60. roku życia.

Jest ustawa o osobach starszych (czyli 60 plus). Co to daje?

Na wstępie należy podkreślić, że ustawa określa zakres monitorowania i przedstawiania informacji o sytuacji osób starszych (która jak wiemy nie jest najlepsza), podmioty uczestniczące w realizacji tego zadania oraz źródła jego finansowania. Dlaczego sytuacja senioralna nie jest tak dobra jak być powinna? Jednym z powodów powyższego jest m.in. schemat naszego naszego starzejącego się społeczeństwa i niż demograficzny. Zgodnie z informacjami z Głównego Urzędu Statystycznego starzenie się ludności oznacza – zgodnie ze stosowaną w demografii definicją – zwiększanie odsetka osób starszych przy jednoczesnym zmniejszaniu odsetka dzieci. Według statystyk stosowanych przez GUS przyjąć można następujący podział ludności w zależności od wieku. Grupa ekonomiczna ludności:

  • ludność w wieku przedprodukcyjnym (0–17 lat),
  • ludność w wieku produkcyjnym (kobiety 18–59 lat, mężczyźni 18–64 lata),
  • ludność w wieku poprodukcyjnym (kobiety 60 lat i więcej, mężczyźni 65 lat i więcej).

Grupa biologiczna ludności to oczywiście: 0–14 lat dzieci; 15–64 lata młodzież i dorośli bez osób starszych; 65 lat i więcej – osoby starsze (choć w ww. ustawie są one klasyfikowane jako osoby już od 60 roku życia). To właśnie byt mała liczba osób w naszym społeczeństwie w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym, w stosunku do osób w wieku poprodukcyjnym ma wpływ na sytuację naszej gospodarki kraju oraz potencjalne (dodatkowe) świadczenia dla osób czy sprawniej funkcjonujący system ochrony zdrowia.

Wskaźnik Aktywnego Starzenia się (AAI)

REKLAMA

Jak czytamy w rządowym komunikacie: wskaźnik aktywnego starzenia się (AAI) to narzędzie analityczne zapewniające bazę narzędzi do opracowywania i dostosowywania polityk aktywnego i zdrowego starzenia się. Indeks mierzy, w jakim stopniu wykorzystuje się potencjał osób starszych w odniesieniu do gospodarki i społeczeństwa (aktywne uczestnictwo w rynku pracy, uczestnictwo w życiu społecznym oraz prowadzenie aktywnego i zdrowego życia).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Wskaźnik aktywnego starzenia się mierzy także stopień, w jakim środowisko, w którym żyją starsi ludzie, umożliwia im starzenie się w sposób aktywny. Mobilizacja potencjału zarówno starszych kobiet, jak i mężczyzn ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia dobrobytu dla wszystkich pokoleń w starzejących się społeczeństwach; właśnie dlatego AAI oblicza się również osobno dla mężczyzn i kobiet. Po zastosowaniu do różnych grup populacji indeks wskazuje na możliwe nierówności w doświadczaniu aktywnego starzenia się wśród osób starszych o różnym statusie społeczno-ekonomicznym, poziomie wykształcenia itp.

Co obejmuje monitorowanie sytuacji osób starszych i jaki wpływ ma to na politykę senioralną?

Monitorowanie sytuacji osób starszych jest prowadzone przez organy administracji publicznej, państwowe jednostki organizacyjne oraz inne organizacje zaangażowane w kształtowanie sytuacji osób starszych. Co daje ustawa o osobach starszych? Ustawa daje m.in. to, że zakresem monitorowania sytuacji osób starszych obejmuje się:

  • sytuację demograficzną,
  • sytuację dochodową,
  • warunki mieszkaniowe,
  • aktywność zawodową,
  • sytuację rodzinną i strukturę gospodarstw domowych,
  • sytuację osób niepełnosprawnych,
  • aktywność społeczną i obywatelską,
  • aktywność edukacyjną i kulturalną,
  • aktywność sportową i rekreacyjną,
  • stan zdrowia, dostępność i poziom usług socjalnych,
  • równe traktowanie i przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na wiek
  • realizację polityki senioralnej.

Czym jest polityka senioralna?

Na gruncie omawianej ustawy polityka senioralna – ogół działań organów administracji publicznej oraz innych organizacji i instytucji, które realizują zadania i inicjatywy kształtujące warunki godnego i zdrowego starzenia się. Należy podkreślić, że Rada Ministrów corocznie, do dnia 31 października, przedstawia Sejmowi i Senatowi informację o sytuacji osób starszych. Przedmiotem informacji o sytuacji osób starszych jest w szczególności:

  1. sytuacja demograficzna społeczeństwa i struktura demograficzna według wieku populacji osób starszych, prognozy na kolejne lata oraz implikacje zmian demograficznych dla polityki państwa;
  2. sytuacja dochodowa, warunki bytu, w tym warunki mieszkaniowe;
  3. aktywność zawodowa;
  4. sytuacja rodzinna i struktura gospodarstw domowych;
  5. stan zdrowia i jego uwarunkowania oraz jakość życia związana ze zdrowiem, w tym dostępność do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych;
  6. dostępność i poziom usług socjalnych, w tym opiekuńczych;
  7. sytuacja osób niepełnosprawnych i ich opiekunów;
  8. aktywność społeczna i obywatelska;
  9. aktywność edukacyjna i kulturalna;
  10. aktywność sportowa i rekreacyjna;
  11. równe traktowanie i przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na wiek;
  12. ocena realizacji polityki senioralnej, w tym wniosków i rekomendacji sformułowanych w poprzedniej informacji;
  13. wnioski i rekomendacje dotyczące przyszłych zadań i inicjatyw, które należy podjąć w celu kształtowania warunków godnego i zdrowego starzenia się.

Za przygotowanie informacji odpowiedzialny jest Minister do spraw Polityki Senioralnej. Oczywiście monitorowanie sytuacji osób starszych oraz przygotowanie informacji jest finansowane z budżetu państwa.

Ważne

Polityka społeczna wobec osób starszych 2030. Bezpieczeństwo – Uczestnictwo – Solidarność

Dokument pt. Polityka społeczna wobec osób starszych 2030. Bezpieczeństwo – Uczestnictwo – Solidarność został przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 26 października 2018 r. (Uchwała Nr 161 Rady Ministrów z dnia 26 października 2018 r. w sprawie przyjęcia dokumentu Polityka społeczna wobec osób starszych 2030. BEZPIECZEŃSTWO – UCZESTNICTWO – SOLIDARNOŚĆ, M.P. z 2018 r. poz. 1169). Podmiotem odpowiedzialnym za koordynację działań zaplanowanych w dokumencie jest Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Realizacja polityki społecznej wobec osób starszych monitorowana będzie w ramach obowiązku wynikającego z ustawy z dnia 11 września 2015 r. o osobach starszych.

Co dla seniorów? Co trzeba zmienić?

Z informacji w zakresie sprawozdania sytuacji seniorów w Polsce (za 2022 r.), co wciąż pozostaje aktualne jest: "W dalszym ciągu istnieje potrzeba usprawniania funkcjonowania systemu pomocy społecznej, a w szczególności zapewnienie optymalnego dostępu do usług zdrowotnych, rehabilitacyjnych i opiekuńczo pielęgnacyjnych, dostosowanych do potrzeb osób starszych. Jednym z przykładów takich działań jest de instytucjonalizacja usług, która umożliwia dalszą realizację procesu przejścia od opieki instytucjonalnej do opieki świadczonej w środowiskach lokalnych, ze szczególnym naciskiem na wsparcie w miejscu zamieszkania lub działaniach realizowanych w formach dziennych. Potrzebny jest pakiet wsparcia nie tylko finansowego ale także organizacyjno–usługowego dla samotnych, sędziwych seniorów, o najniższych dochodach, którzy nie mogą liczyć na pomoc rodziny. W związku z bieżącymi wydarzeniami na poziomie globalnym niezbędne jest trwałe zwiększanie ochrony osób starszych poprzez zapewnienie bezpieczeństwa w miejscu zamieszkania oraz w środowisku lokalnym. Wyzwaniem jest także zadbanie o dobrą kondycję psychofizyczną seniorów – przeciwdziałanie samotności, zintensyfikowanie działań z zakresu profilaktyki zdrowotnej, a generalnie – przedłużanie w miarę możliwości okresu niezależności seniorów i zachowania umiejętności radzenia sobie przez osoby starsze w sytuacjach stresowych i kryzysowych. Jednocześnie, potrzebne jest kontynuowanie działań z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki chorób, w tym rozwijania oferty edukacyjnej dla osób starszych w zakresie prowadzenia zdrowego i aktywnego trybu życia, podniesienia świadomości w zakresie skutków niebezpiecznych zachowań oraz nowych rozwiązań technologicznych, wykorzystywanych w większości obszarów życia. Na szczególną uwagę zasługuje wsparcie niesamodzielnych osób starszych i ich opiekunów w codziennym funkcjonowaniu, z poszanowaniem potrzeb i możliwości tej grupy.".

Podsumowując i analizując rzeczywiste potrzeby seniorów, trzeba stwierdzić, że najważniejsze jest to, aby nie wykluczać społecznie osób starszych. Należy szczególnie zważać na sytuację zdrowotną seniorów, na sytuację dochodową seniorów, warunki mieszkaniowe, sytuację rodzinną i strukturę gospodarstw domowych, aktywność społeczną i obywatelską, dostępność i poziom usług socjalnych. To osoby, które są częścią społeczeństwa, dzięki którym mogło ono się rozszerzać i istnieć.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wzrósł dług Polski: Zła wiadomość dla rządu i samorządów, to już 57,4% PKB

Dług polskiego sektora instytucji rządowych oraz samorządowych (general government) wzrósł do 57,4% PKB w pierwszym kwartale 2025 r. z 55,3% PKB zanotowanych kwartał wcześniej. Takie dane podał Eurostat. Natomiast w pierwszym kwartale 2024 r. wskaźnik ten wyniósł 51,3% PKB.

Unijna reforma praw pasażerów 2025 – co się zmieni przed kolejnym sezonem wakacyjnym?

Planujesz podróż samolotem? Już wkrótce unijne przepisy dotyczące praw pasażerów przejdą największą reformę od dwudziestu lat. Rada Unii Europejskiej zatwierdziła nowelizację rozporządzenia 261/2004, które od dwóch dekad regulowało zasady odszkodowań i opieki w razie opóźnień oraz odwołań lotów. Nowe przepisy mają zostać uchwalone jeszcze w 2025 roku, a ich wejście w życie przewiduje się na przełomie jesieni i zimy, najpóźniej przed sezonem wakacyjnym 2026

Koniec z papierologią: będzie zlikwidowany obowiązek przechowywania papierowych zgłoszeń do ZUS przez 5 lat

Mają zajść kolejne zmiany w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 350). Tym razem będą to jednak deregulacje na korzyść pracodawców. Dlaczego? Bo zapowiadany jest koniec z papierologią: będzie zlikwidowany obowiązek przechowywania papierowych zgłoszeń do ZUS przez 5 lat.

Emerytalna rewolucja Karola Nawrockiego: Co najmniej 150 zł podwyżki dla seniorów? Projekt już 6 sierpnia

Nowo wybrany prezydent Karol Nawrocki zapowiedział rewolucję w sposobie waloryzacji emerytur i rent. Jego obietnica może oznaczać realne zmiany w domowych budżetach milionów polskich emerytów – szczególnie tych, którzy otrzymują najniższe świadczenia. Czy nowy system będzie bardziej sprawiedliwy? Jakie konkretnie rozwiązania zapowiada Nawrocki? I kto zyska najwięcej?

REKLAMA

Inwigilowani? ZUS udostępni dane przedsiębiorców bankom, instytucjom finansowym, kredytowym czy pożyczkowym

Czujemy się w pewnym sensie inwigilowani - podkreślają przedsiębiorcy, którzy zapoznają się z kolejnym projektem zmian przepisów przygotowanym przez MRPiPS. Tym razem chodzi o zmiany ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Generalnie intencja jest taka, że ZUS udostępni dane z kont płatników składek szerszemu gronu podmiotów: bankom, instytucjom finansowym, kredytowym, pożyczkowym. Po co? Pytają przedsiębiorcy.

Rewolucja w L4: w czasie zwolnienia, pracownik (od czasu do czasu) będzie musiał odebrać telefon od szefa i odpisać na e-maila, ale będzie też mógł pobierać jednocześnie zasiłek chorobowy i 100 proc. wynagrodzenia

Przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD114) zakłada wprowadzenie istotnych zmian w zakresie tego co wolno, a czego nie wolno pracownikowi w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim – począwszy od podejmowania sporadycznych, incydentalnych czynności, będących przejawami aktywności zawodowej, a na wykonywaniu pracy u innego pracodawcy (tym samym – pobierając jednocześnie zasiłek chorobowy i 100 proc. wynagrodzenia) skończywszy.

Duża podwyżka świadczenia dla mężczyzny z rocznika 1957. Kolejne prawomocne orzeczenie sądu powszechnego po wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20

Przybywa prawomocnych orzeczeń w sprawach po wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20. Przedstawię wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku.

Niski wiek emerytalny kobiet to bomba z opóźnionym zapłonem. Polki stracą tysiące na emeryturze

Polska starzeje się w szybkim tempie, co już dziś budzi poważne obawy o przyszłość systemu emerytalnego. Międzynarodowy Fundusz Walutowy alarmuje: jeśli nie zostaną wprowadzone pilne reformy, do 2050 roku świadczenia mogą spaść nawet o jedną trzecią. Najbardziej ucierpią kobiety, osoby o niskich dochodach i pracownicy niestandardowi. Czy jest jeszcze czas, by uniknąć kryzysu?

REKLAMA

Nadchodzą rewolucyjne zmiany w świadectwie pracy? Chodzi o jedną rubrykę. Prezes UODO pisze do MRPiPS

Współczesny rynek pracy wymaga elastyczności, kompetencji i transparentności, a prawo musi podążać za zmianami społecznymi, technologicznymi ale co ciekawe czasami także za prywatnymi decyzjami pracowników. W tym wszystkim istotne znaczenie ma świadectwo pracy, którego wzór jest uregulowany jako załącznik do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy (Dz.U. 2016 poz. 2292). Co zatem się zmieni?

Koniec z oszukiwaniem w CV. Pracodawcy sprawdzą dyplom a uczelnie będą miały nowy obowiązek

Fałszywy dyplom w CV? Już wkrótce ten problem może odejść do lamusa. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przygotowało projekt ustawy, który da pracodawcom narzędzie do weryfikacji wykształcenia kandydatów do pracy. To rewolucja w rekrutacji, która kończy z dotychczasową bezradnością pracodawców wobec przepisów o ochronie danych.

REKLAMA