Ustawodawca przewiduje, iż świadczenia przysługują dziecku lub osobie uczącej się do ukończenia 18 roku życia, względnie 21 roku życia, a w przypadku, gdy kontynuuje ono naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności - do ukończenia 24 roku życia.
Świadczenia są przyznawane w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej.
Wzór wniosku o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego stanowi Załączniki do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lipca 2009 r. (poz. 950) i jest do pobrania na stronie internetowej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Formularze są również dostępne w ośrodkach pomocy społecznej.
Rodzicom, opiekunom prawnym, opiekunom faktycznym oraz osobom pełnoletnim uczącym się i niepozostającym na utrzymaniu rodziców przysługuje prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków do zasiłku, pod warunkiem, iż dochód rodziny w przeliczeniu na jedną osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 504 zł netto. Gdy członkiem rodziny jest dziecko, które legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności, orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, świadczenia przysługują, jeżeli dochód rodziny nie przekracza kwoty 583 zł netto na osobę w rodzinie.
Zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka.
Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi:
- 68 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia;
- 91 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia;
- 98 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia.
Ustawodawca przewidział, iż osobie uprawnionej do pobierania zasiłku rodzinnego przysługują dodatki:
- z tytułu urodzenia dziecka – 1000 zł;
- z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego – 400 zł;
- z tytułu samotnego wychowywania dziecka - w wysokości 170 zł miesięcznie na dziecko, ale nie więcej niż 340 zł w sumie na wszystkie dzieci. W przypadku dziecka niepełnosprawnego kwotę dodatku zwiększa się o 80 zł na dziecko (nie więcej jednak niż o 160 zł na wszystkie dzieci). Dodatek przysługuje jeżeli nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z rodziców dziecka, gdy drugi z rodziców dziecka nie żyje lub ojciec dziecka jest nieznany lub powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone. Dodatek przysługuje również pełnoletniej osobie do ukończenia 24 roku życia, uczącej się w szkole lub w szkole wyższej, jeżeli oboje rodzice osoby uczącej się nie żyją;
- z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej – 80 zł miesięcznie. Przysługuje na 3 i każde następne dziecko;
- z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego - 60 zł miesięcznie na dziecko do ukończenia 5 roku życia; 80 zł miesięcznie na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 24 roku życia;
- z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania – 90 zł. Przyznawany w związku z zamieszkiwaniem dziecka w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadgimnazjalnej lub szkoły artystycznej, w której realizuje obowiązek szkolny, a także szkoły podstawowej lub gimnazjum w przypadku dziecka lub osoby uczącej się, legitymującej się orzeczeniem o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności.
- 50 zł przysługuje w związku z dojazdem dziecka z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły, w przypadku dojazdu do szkoły ponadgimnazjalnej, a także szkoły artystycznej;
- z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego – 100 zł. Przyznawany na częściowe pokrycie wydatków związanych z rozpoczęciem w szkole nowego roku szkolnego albo rocznego przygotowania przedszkolnego;
Zobacz też: Zasiłki
Zasiłek rodzinny nie przysługuje między innymi w sytuacji, gdy:
- dziecko lub osoba ucząca się pozostaje w związku małżeńskim;
- dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej jego całodobowe utrzymanie lub w rodzinie zastępczej;
- pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się ma własne dziecko;
- członek rodziny jest uprawniony do zasiłku rodzinnego na dziecko za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej;
Zobacz też: Dziecko i prawo